Herra forseti. Ég komst ekki hjá því að rifja upp fyrir sjálfum mér að höfðingjarnir í ríkisstjórninni, þeir þremenningarnir, kölluðu til sín þá menn sem flokkar þeirra höfðu kosið í bankaráðin til að segja þeim fyrir um hvernig þeir ættu að haga sér. Raunar er það svo að ég hef fundið það oftar en einu sinni að Alþb. vill fjarstýra fulltrúum sínum í hinum ýmsu stjórnum og nefndum. Þó er það svo samt sem áður um þá alþýðubandalagsmenn sem eiga sæti í bankastjórn Landsbankans, Lúðvík Jósepsson, og þá tvo alþýðubandalagsmenn sem ég hef unnið með í Byggðasjóði, Ragnar Arnalds og Geir Gunnarsson, að ég hygg að nokkuð þurfi að koma ef hæstv. fjmrh. ætlar sér að geta fjarstýrt þeim algjörlega úr stólnum uppi í Stjórnarráðinu. Það má að vísu vera að Lúðvík Jósepsson, sú gamla kempa, geri það fyrir strákana, ríkisstjórnina, að leyfa þeim í orði kveðnu að hafa ráðin, en þó held ég að hitt liggi algjörlega ljóst fyrir að núv. ríkisstjórn fær ekki mann á borð við Lúðvík Jósepsson til að beita sér gegn hagsmunum Landsbankans hversu mjög sem ráðherrar Alþb. æsa sig og hversu margar samþykktir sem þeir kynnu að gera í þingflokki Alþb. Hið sama hygg ég að eigi við Ragnar Arnalds. Ég hygg að hann sé alveg maður fyrir sínum skoðunum. Þessir tveir fyrrv. formenn Alþb. eru í þeim stöðum sem hæstv. fjmrh. taldi að bæru vott um sérstakt eðli spillingarmannsins, sá pólitíski maður, sá stjórnmálamaður sem á sæti í bankaráði eða í Byggðasjóði er að mati fjmrh. eðli málsins samkvæmt með vafasamt pólitískt siðgæðisvottorð.
Ég fer ekki dult með að þeir menn sem eru skipaðir af stjórnmálaflokkum hér á Alþingi eða af ríkisstjórnum bera fyrst og fremst ábyrgð sjálfir, en þeir hljóta einnig að bera pólitíska ábyrgð gagnvart þeim mönnum sem völdu þá í viðkomandi trúnaðarsæti. Eitt er a.m.k. víst, að hæstv. fjmrh. og þeir sem eiga sæti í núv. ríkisstjórn ættu að tala sem minnst um að þeir vilji ekki sjá pólitískan þrýsting í viðskiptabönkunum, í Byggðasjóði, í Atvinnutryggingarsjóði vegna þess að það er opinbert, það hefur komið fram, ekki aðeins í fréttaskýringum heldur hefur forsrh. sérstaklega hrósað sér af því að hafa kallað til pólitísks samráðs og síðan eftir á kvartað undan því ef ekki hefur verið hlýtt. Pólitískur þrýstingur einstakra ráðherra í lánastofnunum hefur átt sér stað í tíð þessarar ríkisstjórnar, þar sem þeir hafa reynt að hafa áhrif og það er það sem hæstv. fjmrh. vill kalla faglegt rekstrarlegt eða almennt mat. Allt sem hann segir um þessi efni er úr lausu lofti gripið.
Hitt er hálmstráið að spyrja mig hér í opinni almennri umræðu hvort ég vilji nefna eitthvert sérstakt fyrirtæki sem ég hafi fullvissu um að hafi notið eða ekki notið fjárhagslegrar fyrirgreiðslu úr Atvinnutryggingarsjóði. Það vill svo til að þeir menn sem meðhöndla slíkar rekstrarlegar upplýsingar gera það sem trúnaðarmál og af þeim sökum er útilokað að hægt sé í opinberri almennri umræðu að nefna tiltekin dæmi um að stjórn Atvinnutryggingarsjóðs hafi verið
með pólitíska tilburði í sínu mati. Hitt veit ég, og ég endurtek það, að það hefur verið beitt pólitískum þrýstingi við stjórn Atvinnutryggingarsjóðs. Ég veit að fyrir a.m.k. hæstv. fjmrh. vakir að hafa pólitísk áhrif á hvernig staðið verði að endurreisn atvinnulífs á ýmsum stöðum úti um land sem nú standa höllum fæti þar sem komið hefur til atvinnuleysis og fyrirtækin hafa lokað. Af hverju veit ég þetta? Vegna þess að ég hef orð þessa hæstv. fjmrh. sjálfs fyrir því. Hann sagði það í útvarpsþætti í septembermánuði. Ég skora á hæstv. fjmrh. að svara því hér úr stólnum ef hann heldur því fram að hér sé rangt farið með, hann gaf það í skyn áðan í sinni ræðu að ég hefði hallað orði þannig að ég hefði gefið í skyn að hæstv. fjmrh. hefði aðrar skoðanir varðandi fjárhagsleg afskipti, peningaleg afskipti ríkisvaldsins en ástæða var til. Ummæli hæstv. fjmrh. voru svo orðrétt, með leyfi hæstv. forseta:
,,Það þarf að sameina fyrirtæki. Það þarf að stokka upp eignarhaldið á sumum. Það þarf að tengja þau saman með ákveðnum aðferðum og fara þannig yfir þetta lið fyrir lið, byggðarlag fyrir byggðarlag, fyrirtæki fyrir fyrirtæki, til þess að breyta skipulaginu, rekstrargrundvelli samvinnufyrirtækja og jafnvel eignarhaldinu. Og þegar búið er að stokka þennan ,,strúktúr`` upp og laga hann, þá geta menn farið að skoða hvort einhverjar almennar aðgerðir þurfi þá til viðbótar. En ef þessi uppstokkun verður ekki framkvæmd byggðarlag fyrir byggðarlag, fyrirtæki fyrir fyrirtæki, þá er alveg sama hvað menn fella gengið mikið, 10, 20, 30, 40, 50%. Það mun ekki duga.``
Svo mörg voru þau orð.
Og hvað er það sem þetta segir? Þetta segir í mæltu máli að áður en kemur til almennra aðgerða vill hæstv. fjmrh. beita sínum mönnum í stjórn Atvinnutryggingarsjóðs til að framkvæma þá athugun sem hann er hér að tala um, til þess að framkvæma það sem hann kallar ,,að stokka þennan strúktúr upp``.
Skýringin á því að ekki var hægt að hafa stjórn Atvinnutryggingarsjóðs faglega. Hann var spurður að því í þessum þætti. Af hverju má ekki stjórn Atvinnutryggingarsjóðs vera fagleg stjórn? Af hverju má ekki sjónarmið stjórnarandstöðunnar koma til í stjórn Atvinnutryggingarsjóðsins? Af hverju mega ekki vera almenn bankasjónarmið, fagleg sjónarmið, rekstrarleg sjónarmið,
nútímaleg sjónarmið? Og svarið var hjá fjmrh. að hann mundi ekki treysta stjórn Atvinnutryggingarsjóðsins ef hún væri þinglega kjörin og ef þau almennu sjónarmið sem Sjálfstfl. hefur barist fyrir fengju að ráða, að eitt skuli yfir alla ganga, að við skulum hafa jafnrétti milli rekstrarforma, hvort sem einstaklingurinn á fyrirtækin eða einhver annar skuli jafnt yfir þau öll ganga. Það er þetta sem hæstv. fjmrh. var að segja að ekki mætti gerast og það er út af þessu sem hans langloka var. Hér er ég ekki að snúa út úr. Ummælin eru alveg svört á hvítu og ummælin eru svar við því af hverju stjórnarandstaðan mátti ekki koma inn í stjórnina, svar
við því hvers vegna stjórn Atvinnutryggingarsjóðsins mátti ekki vera fagleg.
Hitt þarf ekki að koma mönnum á óvart þótt þessi fulltrúi sósíalismans á Íslandi, formaður Alþb., skuli vera helsti talsmaður þess að þjóðnýta sjávarútveginn. Það kemur auðvitað ekkert á óvart. Það kemur ekki á óvart að þessi hæstv. ráðherra skuli vilja beita sínum áhrifum innan ríkisstjórnarinnar til að ekki megi skapa sjávarútveginum almennan rekstrargrundvöll fyrr en búið er að brjóta niður eiginfjárstöðu fyrirtækjanna, fyrr en búið er að senda þangað inn eftirlitsmenn þessa pólitíska lúxussjóðs, eftirlitssjóðs hæstv. ráðherra, og fyrr en búið er að búa til einhvern hlutafjársjóð sem síðan eigi að koma á eftir og þannig aftan frá koma inn fulltrúum þessa ráðherra og pólitískra gæðinga hans á stöðunum inn í stjórn fyrirtækjanna. ( Fjmrh.: Þetta er algjört rugl.) Þetta er ekki algjört rugl. Þetta er sannleikanum samkvæmt.
Síðan má velta fyrir sér hvers konar hugsjón það sé að setja öll fyrirtækin á höfuðið í viðkomandi byggðarlagi, litlu karlana og þá stóru. Allir búa þeir við sama rekstrargrundvöllinn, allir búa þeir við sama falska gengið, allir búa þeir við það að þeir menn sem sitja í ríkisstjórn á Íslandi hafa ekki fengist til þess að tala af alvöru eitt einasta augnablik um vandamál fólksins úti á landi. Margir af þessum mönnum eru að tapa eigum sínum og þeir eiga erfitt uppdráttar. Þeir eru að leita til Atvinnutryggingarsjóðsins og það eru að berast núna bréf til Byggðasjóðs frá þessum mönnum sem ekki hafa fengið fyrirgreiðslu í Atvinnutryggingarsjóði og þeir eru að spyrja hvers þeir megi vænta. Og þá er hið kaldranalega svar ráðherra áðan: Ef fyrirtæki er burðarás á einhverjum stað á að hjálpa til, þá á að hressa upp á eiginfjárstöðuna. Hvað þýðir þetta? Þetta þýðir að það á að taka atvinnureksturinn úr höndum hinna mörgu smáu atvinnurekenda, atvinnureksturinn úr höndum bátasjómannsins sem hefur unnið sig upp í að verða útgerðarmaður og stýra sínum eigin bát, mannsins í saltfiskverkuninni sem stendur nú frammi fyrir því að rekstrargrundvöllur saltfiskvinnslunar er að bresta. Slíkir menn eru ekki í skilningi hæstv. fjmrh. neinn burðarás í byggðarlagi, auðvitað ekki. Nei, burðarás í byggðarlagi er frystihúsið og kannski það félag sem hefur togarann í tengslum við frystihúsið. Þeir segja ráðherrarnir: Við ætlum að hjálpa þeim, einhverju einu fyrirtæki, í mesta lagi tveimur á hverjum stað. Það á að klippa eins og í gamanmyndinni eftir Storm P. þegar klippt var aftan af skottinu á hundinum og síðan troðið upp í hann endanum. Það á að brjóta niður fyrirtækin, sjálfsvirðingu mannanna. Síðan ætlar ríkið að koma til og hjálpa viðkomandi fyrirtækjum að hefja starfsemi á nýjan leik og hjálpa viðkomandi fyrirtækjum til að halda togurunum á viðkomandi stöðum. Það á að hjálpa þeim til þess. Síðan á að halda rekstrargrundvellinum skökkum áfram. Það á ekki eftir fyrstu lotuna að bæta rekstrargrundvöll útflutningsatvinnuveganna, sjávarútvegsins. Það á að halda hallarekstrinum áfram þannig að þeir sem geta staðið af sér hrinuna núna, þeir menn í
hraðfrystiiðnaði og útgerð sem geta staðið af sér hrinuna núna verða auðvitað næstir. Þeir munu tapa sínum fjármunum, sem þeir hafa byggt upp á mörgum árum, á næsta missiri. Þannig mun þetta ganga koll af kolli eins og fjmrh. sagði: byggðarlag fyrir byggðarlag, fyrirtæki fyrir fyrirtæki til þess að breyta skipulaginu, rekstrargrundvelli samvinnufyrirtækja og jafnvel eignarhaldinu. Og þegar búið er að stokka þennan ,,strúktúr`` upp og laga hann, segir hæstv. fjmrh. og meinar auðvitað að hann ætli með opinberum aðgerðum að svipta þá, sem hafa byggt upp atvinnureksturinn úti á landi, fyrirtækjunum og koma þeim í opinbera eigu. Þetta heitir þjóðnýting aftan frá sem þeir í samtökum fiskvinnslustöðva boðuðu til sérstaks fundar út af. Ég tók eftir því að þingmaður Snæfellinga hér í deildinni skemmti sér sérstaklega yfir þessu og hæddist að þessu með sínum hlátri, erfiðleikum manna í hans kjördæmi þó að ég gæti að vísu sagt við hann að Skúla Alexanderssyni, 4. þm. Vesturl., var ekki hlátur í hug þegar við urðum samferða á fund samtaka fiskvinnslustöðva og hlýddum á það sem menn þar sögðu. Honum var ekki hlátur í hug. Hann gerði sér grein fyrir því hvernig ástandið er fyrir vestan.
Í Morgunblaðinu segir í dag í frétt, hæstv. forseti: ,,Atvinnuástand er alvarlegt í nokkrum sjávarplássanna. Morgunblaðið hafði samband við atvinnuleysisskráningu á nokkrum þeirra staða þar sem ástandið er einna verst og reyndust alls um 700 manns vera atvinnulausir. Á Stöðvarfirði eru t.d. 70 atvinnulausir og er það tæplega 50% atvinnuleysi. Á Akranesi eru 180 atvinnulausir og 140 í Keflavík. 70 eru án vinnu á Stokkseyri, Hvammstanga og
Ólafsfirði, 65 í Siglufirði, 50 í Ölfushreppi, 40 á Fáskrúðsfirði og Breiðdalsvík og 32 á Patreksfirði. Öllu starfsfólki hraðfrystihúss Stöðvarfjarðar var sagt upp störfum 1. desember og í janúar bættust 20 starfsmenn saltfiskverkunarinnar Færabaks á atvinnuleysisskrána að sögn Björns Hafþórs Guðmundssonar sveitarstjóra. Atvinnuleysið á Akranesi er aðallega vegna lokunar þriggja fyrirtækja, Akraprjóns, Hensons og Hafarnarins. ,,Við munum leggja töluvert í sölurnar til að koma Haferninum í gang aftur,,, sagði Gísli Gíslason bæjarstjóri.
Í Keflavík unnu flestir þeirra sem nú eru atvinnulausir í fiski og hjá Ragnarsbakaríi, en Guðfinnur Sigurvinsson bæjarstjóri sagði að 100 fengju vinnu við loðnufrystingu næsta mánuðinn. Á Stokkseyri lagar loðnufrystingin einnig ástandið því að þar voru flestir þeirra 70 atvinnulausu að fá vinnu við loðnufrystingu. Á Hvammstanga er búið að segja upp öllu starfsfólki rækjuvinnslunnar, 20--25 manns, vegna hráefnisskorts, en fyrir voru 70 á atvinnuleysisskrá.``
Eins og ég hef áður sagt eru sumir staðir þannig að fólkið á þeim stöðum hefur verið án atvinnu í nær hálft ár.
Það er ekki aðeins að þessar illu fréttir komi við fólkið sjálft og heimilin heldur brýtur þetta líka niður efnahag byggðarlaganna því að eins og ég hef áður rakið hér þýðir það að fólk fer á
atvinnuleysisskráningu sjálfkrafa að engar útsvarstekjur koma af þeim sökum inn frá þeim heimilum sem í hlut eiga. Atvinnuleysisbætur skattleggjast ekki fyrr en eftir á þannig að við sjáum að þetta er mjög alvarlegt ástand og brýtur algerlega í bága við þinghefð að í Nd. skuli vera talað um sérstakan hlutafjársjóð og síðan skuli vera frammíköll í Ed. frá formanni fjh.- og viðskn. og frá fjmrh. um að hlutafjársjóðurinn verði ræddur síðar hér í deildinni þegar bráðabirgðalögin koma til umræðu. Á sama tíma er upplýst að það er gert ráð fyrir því að ýmsir sjóðir og bankar eigi að standa fyrir kaupum á aðildarbréfum í hlutabréfasjóðnum.
Nú erum við að fjalla um lánsfjáráætlun, um lánsfjárlög, herra forseti. Það vill að vísu svo til að hæstv. fjmrh. er í símanum rétt um þessar mundir, en ég ætla að spyrja hæstv. fjmrh.: Úr því að þessar hugmyndir liggja eins ljóst fyrir og hann vildi vera láta hvernig stendur þá á því að þessar hugmyndir voru ekki reifaðar í fjh.- og viðskn. þegar lánsfjárlögin voru þar til umræðu? Hvernig stendur á því að það eru uppi hugmyndir um það í ríkisstjórninni að ýmsir sjóðir eigi að leggja fram eigið fé í hlutabréfasjóðnum, eigi að kaupa þar aðildarbréf án þess að það mál hafi sérstaklega verið rætt í tengslum við lánsfjárlög og lánsfjáráætlun? Það er mjög flott fyrir einstaka ráðherra að koma hingað upp í stólinn og tala um að nauðsynlegt sé að gera þessa umræðu markvissari, umræðuna um lánsfjárlögin, þannig að inn í myndina komi það sem er í raun og veru að gerast, en standa svo sjálfir að því að ekki fæst upp úr þeim eitt einasta orð af viti um þessi efni. Það eina efnislega sem hefur komið fram frá þessum ráðherrum, upplýsingarnar um lántökugjaldið af skipasmíðaverkefnunum, er þannig að hæstv. fjmrh. lýsir því yfir að það sem hæstv. viðskrh. sagði fyrr í dag sé úr lausu lofti gripið, ríkisstjórnin hafi enga samþykkt gert í sambandi við lántökugjaldið. Það sé síður en svo ákveðið hvernig og hvort lántökugjaldið skuli numið brott af þeim peningum sem fara til verkefna í skipasmíðastöðvunum. Það var svarið sem maður fékk áðan hjá hæstv. fjmrh. ( Fjmrh.: Þetta nú rangt með farið.) Er það rangt með farið? Er þá búið að samþykkja í ríkisstjórninni að lántökugjaldið verði afnumið? Er búið að samþykkja það í ríkisstjórninni? ( Fjmrh.: Þú heyrðir fullkomlega hvað ég sagði fyrr í dag.) Annaðhvort er búið að samþykkja það eða ekki búið að samþykkja það? Er hægt að fá forsetaúrskurð um þetta? Þetta er ógreinilegt eitthvað fyrir ráðherranum, en er ekki hægt að fá forsetaúrskurð um að þriðji möguleikinn sé ekki fyrir hendi? Hæstv. forseti hefur setið í ríkisstjórn. Er það til í dæminu að það sé ríkisstjórnarsamþykkt sem felur hvort tveggja í sér að lántökugjald skuli afnumið og ekki afnumið af sama láninu? Og á þá að fara meðalveginn? Á þá að innheimta 3%? Auðvitað segir annar hvor hæstv. ráðherra satt, annaðhvort fjmrh. eða viðskrh. Ef viðskrh. segir satt hefur ríkisstjórnin samþykkt að afnema lántökugjald af lánum vegna verkefna skipasmíðastöðva hér á landi og yfir því vil
ég ítreka að ég lýsi ánægju minni. Ég lýsi ánægju minni yfir að sú ákvörðun skuli hafa verið tekin, legg á það sérstaka áherslu og vona að ég þurfi ekki að klökkna síðar meir út af því að ánægjan hafi verið látin of snemma í ljós.
Ég vil hins vegar minna ríkisstjórnina á, ef hún vill fylgja þessu eftir og ganga frá málinu, að ýmsir aðilar hafa orðið að bíða svo mánuðum skiptir, kannski þrem mánuðum skiptir eða svo, eftir því að fá afgreiðslu í Byggðasjóði vegna endurbóta eða viðhaldsverkefna mikilla sem unnin hafa verið og ýmsar skipasmíðastöðvanna eru nú að lenda í alvarlegum rekstrarfjárskorti vegna þess að skipasmíðapeningarnir hafa ekki legið á lausu. Nú höfðu stjórnarmenn í Byggðasjóði gert sér vonir um að lánsfjárlög yrðu afgreidd í næsta mánuði og að hægt yrði þá þegar að taka þær umsóknir til afgreiðslu sem lúta að verkefnum í skipasmíðastöðvunum. Það mundi valda erfiðleikum í Byggðasjóði ef
við bættist ný óvissa um það hvort lántökugjaldið félli á þessi lán eða ekki. Ég beini því til ríkisstjórnarinnar að afgreiða nú þetta mál þannig að hver ráðherra skilji annan þannig að reglurnar geti legið fyrir nokkurn veginn samhliða því sem lánsfjárlögin liggja fyrir og þessi ótaktur ríkisstjórnarinnar og misskilningur muni ekki valda því að útgerðirnar þurfi lengur að bíða eftir fyrirgreiðslu.
Ég hef, herra forseti, sýnt fram á að í huga hæstv. fjmrh. var hvorki faglegt né rekstrarlegt mat á þeim fyrirtækjum sem leituðu til Atvinnutryggingarsjóðs í septembermánuði. Það liggur alveg ljóst fyrir. Ef hæstv. fjmrh. vill vefengja það sem ég segi um það er auðgert, herra forseti, eftir að þingmenn hafa fengið þá miklu aðstoð sem forseti þingsins, Guðrún Helgadóttir, hefur verið að segja frá í fjölmiðlum, að einhver hér í Alþingi mundi kannski aðstoða ráðherrann og þingmanninn við að fá upptöku af því viðtali sem ég vísa hér til, þá er hægt að fara yfir það orð fyrir orð, alveg ganga úr skugga um hvor segir satt, ég eða ráðherrann, ganga úr skugga um það, fletta því upp, skoða það. Enginn vandi að gera það. Þá mun koma í ljós það sem ég sagði, að hæstv. fjmrh. hafnaði því að stjórn Atvinnutryggingarsjóðs yrði þingkjörin eða fagleg vegna þess að hann sagði að fagleg sjónarmið ættu ekki við. Þetta er kjarni málsins. ( Fjmrh.: Bara rugl.) Þetta er ekki rugl. Ég hef lesið upp orðrétt það sem ráðherann sagði og ég mun gera ráðstafanir til þess áður en umræða verður um bráðabirgðalögin í deildinni að biðja þá þingið um að hlutast til um það að við getum fengið afrit af þeim viðtölum sem hæstv. ráðherra hefur átt í útvarpsstöðvum, sjónvarpsstöðvum og hljóðvarpsstöðvum, um Atvinnutryggingarsjóðinn. Við skulum fá þetta allt saman upp á borðið og við skulum rekja okkur eftir orðaskiptum og sjá hvað út úr því kemur. Það stendur ekki á mér að gera það. Og ég ítreka að það kemur ekki á óvart okkur sem höfum verið pólitískir andstæðingar Alþb. þótt formaður Alþb. vilji vera sósíalisti og vilji reyna að
stuðla að því að þjóðnýta sjávarútveginn. Það er sú gamla stefna Alþb. Auðvitað vitum við líka að þessi hæstv. ráðherra hefur verið mjög áhugasamur innan samvinnuhreyfingarinnar, bæði innan KRON og á fundum Sambands ísl. samvinnufélaga, og ekki efast ég um það, ef rakið væri það sem hann hefur sagt í því samhengi, að hann gæti tekið undir það, sem formaður stjórnar Kaupfélags Eyfirðinga sagði á sérstökum afmælisfundi þess í íþróttahöllinni, að markmið Kaupfélags Eyfirðinga hlyti að vera að leggja undir sig þau fiskvinnslufyrirtæki við Eyjafjörð sem enn væru í eigu annarra aðila en samvinnuhreyfingarinnar. Það er opinber stefna margra forustumanna Framsfl. og kaupfélaganna að beita öllum brögðum til þess að þessi hreyfing geti lagt undir sig þau fyrirtæki sem enn eru í einkaeigu og það er deginum ljósara að frá hæstv. fjmrh. hefur ævinlega andað köldu til þess fólks sem hefur staðið í baráttunni gegn Alþb., Sameiningarflokki sósíalista og kommúnistaflokki, en fyrir því að réttur einstaklingsins í landinu megi vera sem mestur, fyrir almennu frelsi hér í landinu, fyrir því að skattgreiðslur séu með þeim hætti að fyrirtækin geti staðist samkeppnina við önnur lönd. Auðvitað kemur mér ekki á óvart um formann Alþb., sem jafnframt er prófessor uppi í Háskóla og hefur mjög kynnt sér pólitíska sögu Íslands, þó Engeyjarættin komi upp í hans huga og er ég stoltur af því að vera af þeim meiði, stoltur af því að mega taka þátt í þeirri miklu baráttu sem sú ætt hefur jafnan aldrei hikað við að taka þátt í þegar um það hefur verið að ræða að berjast fyrir íslenskum hagsmunum, þegar um það hefur verið að ræða að gæta öryggis Íslendinga inn á við og út á við, hvort sem við tölum um varnarhagsmuni okkar gagnvart ásælni einræðisþjóða og sósíalískra þjóða eða við tölum um hitt að halda uppi efnahagslegu sjálfstæði þjóðarinnar og efnahagslegu sjálfstæði byggðarlaganna úti um landið. Þá er þýðingarmikið og raunar skilyrði að einstaklingarnir og fyrirtækin á landsbyggðinni séu fjárhagslega sjálfstæð og að þannig sé að þeim búið að þau geti dafnað, ekki dafnað vegna þess að einhverjir menn að sunnan ætli að koma og hjálpa þeim í gegnum hlutabréfasjóðinn, ekki dafnað vegna þess að trúnaðarmenn fjmrh. í fjölskyldusjóðnum hafa farið byggðarlag eftir byggðarlag, fyrirtæki eftir fyrirtæki til að vega það og meta hvað sé á vetur setjandi. Ég fullyrði að í þeim efnum er ekki eingöngu farið eftir eiginfjárstöðu fyrirtækja og veit ég raunar dæmi um það. Ég veit dæmi um að það er ekki. En hitt hefur valdið þeim erfiðleikum sem þar eru, fyrir utan þá miklu erfiðleika sem þeir hafa að vera pólitískir fulltrúar þessarar ríkisstjórnar, að þeim er uppálagt að þeir megi ekki lána til fyrirtækja nema þau hafi rekstrarlegar forsendur á sama tíma og fyrirtæki í sjávarútvegi almennt hafa ekki rekstrarlegar forsendur.
Og að síðustu, herra forseti. Hann sagði það í sjónvarpinu á sínum tíma, þessi hæstv. fjmrh., eins og hann sagði áðan í ræðu, að það hjálpaði ekki
fyrirtækjum í útflutningsatvinnuvegunum að gengið félli. Þetta er álíka vitlaust og að segja að hagur ríkissjóðs batni ekki við það ef hægt er að ná einhverjum krónum inn í ríkiskassann. Ef þetta væri sannleikur, sem hæstv. fjmrh. segir, að gengið skipti ekki máli í sambandi við útflutningsatvinnuvegina, af hverju beitir þá ríkisstjórnin sér ekki fyrir því
að hækka gengið? Ef hún mundi hækka gengið verulega mundi innfluttur varningur verða ódýrari. Þá mundi verðbólgan detta niður. Þá mundi kaupgetan vaxa og þá mundi öllum líða vel. Af hverju ekki bara hækka gengið og hjálpa útflutningsatvinnuvegunum með því úr því að gengið skiptir ekki máli? Auðvitað sjá allir þegar málið er tekið þannig upp, þegar maður fer að tala um að hækka gengið til að bjarga útflutningsframleiðslunni, að það gengur ekki. Auðvitað sjá allir að það er hringavitleysa. Þegar hallar undan fæti hjá útflutningsframleiðslunni og þegar Seðlabankinn spáir því að það verði 11 milljarða halli á viðskiptajöfnuðinum við útlönd á þessu ári er álíka vitlaust að halda því fram að gengið skipti ekki máli. Þvert á móti er skýrt tekið fram í lögum um Seðlabanka að gengisskráninguna eigi á hverjum tíma að miða við að útflutningsatvinnuvegirnir séu reknir með sómasamlegum hætti og að ekki myndist halli á viðskiptunum við útlönd. En hvað segir viðskrh. um það? Telur hann það sína pólitísku skyldu að gæta þess að staðið sé við það pólitíska markmið sem kveðið er á um í lögum um Seðlabanka Íslands? Nei. Hann telur það algeran óþarfa. ( Viðskrh.: Eins og hv. þm. veit eru markmiðin þar fleiri.) Hann sinnir ekki þessari höfuðskyldu sinni ( Viðskrh.: Lestu greinina betur.) en tekur á hinn bóginn undir með fjmrh. þegar hann er að reyna að brjóta niður. ( Viðskrh.: Auk þess eru miklu fleiri markmið í greininni.) Ég hef ekki farið úr ræðustólnum, en á borð til okkar í fjh.- og viðskn. fengum við gögn um þann viðskiptahalla sem ég var að gera grein fyrir. En það má vel vera að í þessu eins og ýmsu öðru séu gögnin mismunandi.