Viðskiptaráðherra (Jón Sigurðsson):
    Virðulegi forseti. Ég mæli hér fyrir frv. til laga á þskj. 770 um stofnun hlutafélags um ríkisprentsmiðjuna Gutenberg eins og þetta frv. kemur frá hv. Nd.
    Frv. miðar að því að gera ríkisprentsmiðjuna að hlutafélagi en með þeim hætti að öll hlutabréfin verði í eigu ríkissjóðs. Komi til sölu á hlutabréfum í fyrirtækinu yrði slíku máli vísað til þingsins og salan ekki ákveðin nema með samþykki Alþingis eins og greinir í 4. gr. frv. Hér er því eingöngu um formbreytingu á rekstrinum að ræða og við þá formbreytingu breytast m.a. nokkrir þættir sem varða starfsumhverfi fyrirtækisins sem ég ætla hér aðeins að drepa á:
    1. Ábyrgð ríkissjóðs á rekstrinum mun hér eftir takmarkast við hlutafjáreignina.
    2. Fjárhagsleg ábyrgð stjórnenda fyrirtækisins verður skýrari og verksvið stjórnar og framkvæmdastjóra skilgreint í hlutafélagalögum og fer eftir sömu reglum og gilda í venjulegum prentsmiðjurekstri.
    3. Fyrirtækið mun engrar sérstöðu njóta umfram önnur fyrirtæki í greininni, ekki heldur hvað varðar skattgreiðslur.
    4. Reksturinn verður sveigjanlegri, t.d. hvað varðar heimildir til fjárfestingar, sem fyrirtækið mun þá taka um sjálfstæðar ákvarðanir eftir eigin aðstæðum og fjárhag en ekki með samþykkt á Alþingi.
    5. Ríkisprentsmiðjan mun, ef þetta frv. verður að lögum, lúta sömu almennu starfsreglum og flest önnur atvinnufyrirtæki í landinu, þ.e. um rekstur þess fer eftir hlutafélagalögum.
    Ég ætla ekki hér í þessari hv. þingdeild að setja á langa ræðu um kosti þess að velja hlutafélagsformið fyrir atvinnurekstur eins og prentsmiðjurekstur en ég vísa til þess sem segir um málið í grg. með frv. Ég vil einungis benda á að í flestum nágrannalanda okkar, og sérstaklega þeim sem við berum okkur oftast saman við, er þessi tilhögun á rekstri sem ríkið stundar í atvinnustarfsemi því sem næst meginregla, þ.e. það form sem ríkið hefur á þeim atvinnurekstri sem það stundar er yfirleitt hlutafélag. Sérstaklega virðist mér það eðlilegt að þetta fyrirkomulag sé haft á rekstrinum þegar um er að ræða rekstur sem í raun og veru er rekinn í samkeppni við einkaaðila sem reka sams konar eða mjög svipaðan rekstur. En ríkisprentsmiðjan er á hinn bóginn þannig fyrirtæki að það er eðlilegt, vegna trúnaðar í rekstri hennar og af ýmsum öðrum ástæðum, að ríkið eigi hana að öllu leyti en hins vegar séu starfsskilyrðin sem líkust því sem verður í öðru prentverki á Íslandi.
    Svo ég endurtaki, þá er í þessu frv. lagt til að ríkisstjórnin beiti sér fyrir stofnun hlutafélagsins Prentsmiðjan Gutenberg hf. sem taki við rekstri ríkisprentsmiðjunnar frá 1. jan. á næsta ári. Í því skyni verði ríkisstjórninni gert heimilt að leggja prentsmiðjuna sjálfa ásamt öllu fylgifé til hlutafélagsins og láta jafnframt fara fram mat á eigum ríkisprentsmiðjunnar til viðmiðunar við ákvörðun

hlutafjárins. Það verður hlutverk þessa félags, ef frv. verður að lögum, að annast prentverk fyrir Alþingi, fyrir Stjórnarráðið og ríkisstofnanir. Félaginu er einnig rétt að annast almennt prentverk og skylda starfsemi samkvæmt nánari ákvæðum í samþykktum hins væntanlega hlutafélags. Stofnfund í hlutafélaginu skal halda samkvæmt frv. ekki seinna en þremur mánuðum eftir gildistöku laganna og skal þar leggja fram drög að stofnsamningi og samþykktum fyrir félagið.
    Um málefni ríkisprentsmiðjunnar Gutenberg sem hefur verið í eigu ríkisins frá því árið 1930 hafa aldrei verið sett sérstök lög. Meginverkefni fyrirtækisins hafa ætíð verið prentverk fyrir Alþingi, Stjórnarráðið, ríkisstofnanir og ríkisfyrirtæki.
    Til marks um það hvernig háttað er hlutdeild þessara verkefna í rekstrinum var það svo að árið 1987 voru 95% af öllum verkum í prentsmiðjunni unnin fyrir opinbera aðila. Einmitt vegna þess hversu bundinn þessi rekstur er við þarfir þings og stjórnar tel ég eðlilegt að ríkið eigi fyrirtækið að öllu leyti þótt rekið verði í hlutafélagsformi.
    Fyrirtækið hefur frá stofnun iðnrn. 1969 heyrt undir það ráðuneyti og iðnrh. hefur skipað forstjóra fyrirtækisins. Nú er lagt til í frv. að iðnrh. fari með eignarhlut ríkisins í félaginu sem verður eini hluthafinn í upphafi.
    Ég tel ekki þörf á því að hafa fleiri orð um þetta efni en ítreka að hér er aðeins lögð til formbreyting á rekstri Gutenberg út frá því einfalda og sjálfsagða meginsjónarmiði að eðlilegt sé að fyrirtækjum í atvinnurekstri í eigu ríkisins sé settur sami almenni starfsrammi og flestum öðrum stærri atvinnufyrirtækjum í landinu, þ.e. að þau starfi eftir ákvæðum hlutafélagalaga og njóti ekki forréttinda en vegna sérhæfðra verkefna þessa fyrirtækis tel ég jafnsjálfsagt að ríkið eigi öll hlutabréfin.
    Að endingu legg ég svo til, virðulegi forseti, að frv. verði að lokinni þessari umræðu vísað til hv. iðnn. og 2. umr.