Viðskiptaráðherra (Jón Sigurðsson):
    Virðulegi forseti. Góðir áheyrendur. Nú þegar líður að lokum þessa þings er eðlilegt að menn spyrji: Fyrir hvað verður þessa þings minnst? Verður það fyrir málþóf þess hluta stjórnarandstöðunnar sem sí og æ heimtar umræður um þingsköp, um umbúðir en ekki innihald? Eða verður þessa þings minnst fyrir ákvarðanir sem hafa leitt til mesta stöðugleika í íslensku efnahagslífi í áratugi? Fyrir virkjanafrv., fyrir nýja fiskveiðistefnu, fyrir frv. sem nú eru á lokastigi í þinginu og gefa vonir um varanlegar framfarir og betri lífskjör á næstu árum? Sagan mun auðvitað skera hér úr. En það verður ljósara með hverjum degi sem líður að ríkisstjórnin er að ná verulegum árangri. Það er bjartara fram undan.
    Við skulum líta eitt og hálft ár aftur í tímann. Þá tefldi stjórnarandstaðan fram sínum spámönnum og spekingum og flutti þjóðinni kreppuboðskap. Það verður stórfellt atvinnuleysi og hrun, þið missið vinnuna, þið missið húsin. Þá var spáð lokun fyrirtækja og allsherjarhruni atvinnuvega um allt land. Fjöldaatvinnuleysi í stíl kreppuáranna og óðaverðbólgu. Sem betur fer hafa þessar hrakspár ekki ræst. Árangurinn af starfi ríkisstjórnarinnar er að koma í ljós á hverjum degi.
    Það er árangur að komið hefur verið í veg fyrir fjöldaatvinnuleysi og rekstur atvinnuveganna tryggður. Nú eru batnandi atvinnuhorfur.
    Það er árangur að nú er minnsti viðskiptahalli sem náðst hefur á samdráttarári um langt bil ára. Batnandi viðskiptakjör munu einnig stuðla að jákvæðri þróun efnahagsmála.
    Það er árangur að tekist hefur að lækka vexti. Verðbólgan er þegar komin undir 10% og stefnir í 6--7% á árinu. Nafnvextir af skuldabréfum hafa lækkað úr 35% um mitt ár í fyrra í 14% nú. Vaxtabyrði venjulegrar fjölskyldu af íbúð hefur lækkað um mörg þúsund krónur á mánuði. Það eru horfur á að verðbólga verði hin minnsta í 20 ár.
    Þótt þannig hafi náðst ótvíræður árangur er auðvitað ljóst að víða er vandi á höndum í einstökum landshlutum og atvinnugreinum þar sem ástandið er enn erfitt. En það sem upp úr stendur er: Að með samstilltu átaki ríkisstjórnar og aðila vinnumarkaðarins tókst að hnekkja hrakspám þeirra sem ekki þorðu að hefja leikinn og kjósa nú sumir að tefja hann. Forusta og félagsmenn verkalýðshreyfingarinnar sýndu sannarlega hugrekki, styrk og ábyrgð sem tryggði skynsamlegustu samningagerð síðustu áratuga. En það er ekki nóg að við náum tökum á vanda líðandi stundar. Við verðum líka að ná tökum á verkefnum morgundagsins, búa í haginn fyrir framtíðina. En það verður einmitt hægara nú vegna þess að við höfum náð betra jafnvægi í efnahagsmálum. Þá gefst svigrúm til að sinna langtímaverkefnum. Einnig á því sviði erum við að ná árangri og þar eru líka stór verkefni fram undan. Við erum að gera mikilvægar breytingar á stjórn fiskveiða. Þar er ítrekað að fiskstofnarnir eru og verða sameign þjóðarinnar. Þar er komið til móts

við það sjónarmið að rjúfa beri tengsl milli skips og kvóta og gjald skuli koma fyrir veiðiheimildir til aukinnar hagkvæmni. Þá er fundin skynsamleg leið til að bregðast við byggðavanda vegna sölu skipa eða kvóta úr byggðarlagi. Rökin sem hv. 1. þm. Suðurl., formaður Sjálfstfl., flutti hér áðan gegn þessum tillögum voru eingöngu þau að sérhagsmunaaðilarnir hefðu ekki viljað samþykkja þær. Þetta er mikill misskilningur á eðli stjórnmálanna. Hlutverk stjórnmálamanna er ekki að gæta sérhagsmuna, þeirra hlutverk er að gæta hagsmuna almennings.
    Við höfum líka látið verkin tala með markvissum undirbúningi að þátttöku Íslands í Evrópusamvinnu undir forustu utanrrh. Þar er einna mikilvægast að tryggja útflutningsvörum Íslendinga, ekki síst fiski, greiðan aðgang að markaði, en einnig að opna íslenskan fjármagnsmarkað og gefa íslenskum fyrirtækjum aðgang að fjármagni á heimsmarkaðskjörum eins og erlendir keppinautar þeirra njóta. Við höfum líka látið verkin tala í húsnæðiskerfinu með breytingum sem loks gætu lagt grunn að eðlilegri lausn þeirra mála hérlendis með húsbréfum, kaupleiguíbúðum og fleiri félagslegum íbúðum. Við höfum líka látið verkin tala í bankakerfinu og gert það færara um en áður að sinna fólki og fyrirtækjum. Í 20 ár töluðu menn um að bankarnir væru of margir, of smáir, of dýrir. Á tíu mánuðum höfum við fækkað þeim úr sjö í þrjá.
    Landslag atvinnu- og viðskiptalífs í landinu hefur gjörbreyst síðustu missirin. Sameining og aukin hagkvæmni eru lykilorðin og þessar breytingar hafa komið í kjölfar umbóta á fjármagnsmarkaði. Við höfum látið verkin tala með undirbúningi að nýju stórvirkjana- og stóriðjuskeiði á Íslandi. Virkjanafrv. verður vonandi samþykkt fyrir þinglok. Þar er að því stefnt að láta drauminn um stórvirkjun á Austurlandi rætast um leið og haldið verður áfram með Búrfells- og Blönduvirkjanir og virkjuð jarðgufa á Nesjavöllum.
    Nú er næstum aldarfjórðungur liðinn frá fyrstu framkvæmdum við álverið í Straumsvík og einn og hálfur áratugur frá því að járnblendiverksmiðjan á Grundartanga var reist. Síðan hefur verið hlé í eflingu stóriðju og m.a. af þessum sökum hefur dregið úr hagvexti hér á landi. Þetta er orðið allt of
langt og allt of dýrt hlé. Nú ætlum við að hefjast handa. Á næstu vikum mun framhaldið ráðast. Og vonandi nást samningar um byggingu nýs álvers fyrir haustið. Álverið og framkvæmdir tengdar því geta aukið hagvöxt á ný og komið í veg fyrir að við drögumst aftur úr nágrannaþjóðum okkar með lífskjör.
    Orkufrek stóriðja er alls ekki allsherjarlausn í atvinnumálum. En hún verður að vera snar þáttur í atvinnuuppbyggingu til þess að tryggja að Ísland haldi sínu fólki í samkeppni þjóðanna. Við megum aldrei gleyma því að traustur efnahagur er undirstaða velferðarkerfisins sem við höfum byggt upp og þurfum að halda áfram að efla og bæta. Það ætti að vera okkar þjóðarstolt að viðhalda og efla heilbrigðiskerfi sem er án efa með því allra besta sem gerist í veröldinni. Við þurfum líka að snúa okkur að

því af fullum krafti á næstunni að koma á sanngjörnu samræmdu lífeyriskerfi fyrir alla landsmenn.
    Á sama hátt og góðar almannatryggingar og mannúðlegt heilbrigðiskerfi eru ómissandi hluti af hollu félagslegu umhverfi í nútímaþjóðfélagi er heilnæmt náttúrulegt umhverfi, hreint og fagurt land, mikilvægur þáttur í góðum lífskjörum. Þess vegna er krafan um umhverfisvernd sett á oddinn. Þess vegna hrífst þjóðin með í átaki til landverndar og skógræktar eins og nýleg dæmi sanna. Þess vegna hefur ríkisstjórnin stofnsett sérstakt umhverfisráðuneyti og verk þess munu standa löngu eftir að allir eru búnir að gleyma ómerkilegu reiptogi um verkefnaskrá þess.
    Virðulegur forseti. Góðir áheyrendur. Við höfum öll heyrt málflutning stjórnarandstöðunnar hér í kvöld og á þinginu og í fjölmiðlunum í allan vetur. Um hann þarf raunar ekki að hafa mörg orð. Um slíkan málflutning er fjallað í einni af frægustu dæmisögum Esóps. Þar er lýsing sem hæfir vel þeim mönnum sem í orðum gera lítið úr því sem þeir gátu ekki sjálfir. Refur stalst inn í víngarð um uppskerutímann til þess að gæða sér á sólbökuðum vínberjunum. En þau héngu svo hátt uppi að hann náði ekki til þeirra. Hann tók undir sig hvert stökkið á fætur öðru en allt kom fyrir ekki. Loksins snautaði hann burt og sagði, um leið og hann fór: ,,Þetta gerir ekkert til, þau eru súr.``