Danfríður Skarphéðinsdóttir :
    Virðulegur forseti. Kvennalistakonur hafa ætíð viljað gjalda varhug við erlendri fjárfestingu í íslensku atvinnulífi og við höfum margoft bent á nauðsyn þess að samræma lög og reglur um fjárfestingar erlendra aðila í atvinnulífinu. Það er ljóst að á seinni árum hefur straumur fjárfestinga landa á milli farið vaxandi og við teljum nauðsynlegt að hægt sé að hafa stjórn á hvernig hann fer fram og að reglur um hann séu fastmótaðar og skýrar.
    Það frv. sem hér liggur frammi er því í raun tímabært má segja, en þó er það ekki eins og við vildum helst sjá það. Samkvæmt frv. og fylgifrv. á að útiloka að erlendir aðilar geti átt eignarhlut í fiskiskipum sem stunda veiðar í íslenskri landhelgi. Við erum sammála þessu en teljum hins vegar að ákvæði frv. um fiskvinnslu séu ekki eins afdráttarlaus og geti opnað fyrir erlenda eignaraðild að vissu marki. Um það atriði fjallar 1. brtt. okkar á þskj. 1023, að kveða skýrt á um að Íslendingar einir eigi fyrirtæki sem sjá um vinnslu sjávarafla.
    Við viljum vara við hlutdeild útlendinga í þessum aðalútflutningsiðnaði okkar og teljum að það sama skuli gilda bæði um veiðar og vinnslu. En eftirliti með fjárfestingum erlendra aðila hér á landi hefur verið mjög ábótavant og erfitt hefur verið að hafa yfirsýn yfir þessar fjárfestingar. Þetta atriði teljum við heldur ekki nógu tryggt með þessu frv. og við teljum vandséð hvernig fara á að því að meta heildarfjárfestingu í hverri atvinnugrein eins og gert er ráð fyrir skv. 7. tölul. 4. gr. frv. Þessi ákvæði eru að okkar mati haldlítil. Í umsögnum um frv. bentu fjölmargir aðilar á þetta atriði. Oft þykir óljóst hvað er átt við með hugtakinu atvinnugrein í 7. tölul. 4. gr. Heildarfjárfesting erlendra aðila í hverri atvinnugrein fyrir sig má ekki vera yfir 25% nema til komi leyfi viðskrh., eins og segir orðrétt í frv. Það er einnig óljóst af hvaða stofni þau 25% eiga að reiknast, hvort takmörkun miðist við árlega fjárfestingu eða heildarfjárhæð erlends fjármagns af eigin fé hverrar atvinnugreinar alls. Þá er líka oft erfitt að skilgreina hvar mörk hverrar atvinnugreinar fyrir sig liggja.
    Vegna þessara annmarka mælum við með að heildarfjárfesting erlendra aðila í hverju atvinnufyrirtæki verði aldrei yfir 49%. Við leggjum áherslu á að Íslendingar missi ekki úr höndum sér stjórn á nýtingu landsins til ferðaþjónustu t.d. Við leggjum ekki fram ákveðna brtt. í þeim efnum en gerum ráð fyrir því að ákvæði 24. gr. frv. um ferðaþjónustu, sem nú liggur fyrir þinginu, gildi um það svið en reyndar er á þessari stundu ekki útséð um hvort það frv. verður að lögum. Það sama gildir um útvarp, sjónvarp og fjölmiðlun almennt. Þess vegna leggjum við fram breytingu við fylgifrv. þar sem breytt er lagaákvæðum er varða fjárfestingu erlendra aðila í atvinnurekstri og leggjum til að 20. gr. þess verði felld brott. Við bendum á að íslenska hagkerfið er mjög viðkvæmt vegna þess hversu einsleitt það er og byggist að meginhluta til á einni auðlind, fiskinum í sjónum. Við teljum því eðlilegt að taka nokkuð smærri skref en frv. gerir ráð fyrir til að tækifæri gefist til að skoða afleiðingarnar. Leiðin til baka gæti reynst okkur mjög erfið.
    Fjölmargar þjóðir hafa kosið að fara mjög varlega í þessum efnum og má þar nefna Bretland sem dæmi. Það er full ástæða fyrir Íslendinga að gera það einnig. Því þykir okkur rétt að sú regla gildi að erlendir aðilar geti ekki átt meiri hluta hlutafjár í atvinnu - eða þjónustufyrirtækjum á Íslandi.
    Við viljum einnig leggja áherslu á það að þess verði ávallt gætt að erlendum aðilum beri skilyrðislaust að fara eftir lögum og reglum og hefðum íslensks vinnumarkaðar og að kjarasamningar íslenskra stéttarfélaga verði eftir sem áður í gildi, svo og allar reglur um aðbúnað, hollustuhætti og vinnuvernd. Þá þykir okkur ljóst að stórátak verður að gera í að herða öll lög og reglur er varða umhverfisvernd og mengunarvarnir.
    Ég ætla ekki að hafa um þetta mörg fleiri orð en ég hef í raun talað hér um þau tvö frv. sem fjalla um þetta mál. Fyrsti minni hl. skilar ekki sérstöku nál. en leggur fram brtt. Þær brtt. er að finna á þskj. 1023. Þær eru frá fulltrúa Kvennalistans í hv. fjh. - og viðskn., Guðrúnu J. Halldórsdóttur, og eru í þá áttina að þrengja aðeins heimildir erlendra aðila til fjárfestingar hér og auka möguleika okkar til þess að fylgjast með fjárfestingum erlendra aðila í íslensku atvinnulífi.