Guðmundur Stefánsson :
Herra forseti. Ég tel, eins og ýmsir aðrir hv. þm., að hér sé um að ræða afar mikilvægt og jákvætt málefni. Hins vegar virðist það einhverjum vafa undirorpið hvað í rauninni er hér á ferð. Auðvitað er verið að ræða um rannsóknaverkefni og þróunarverkefni fyrst og fremst vegna þess að rannsókna og þróunar er þörf.
Ég ætla í sjálfu sér ekkert að efast um vitsmuni hv. þingmanna en mér finnst svolítið eins og hér eigi að afgreiða málið strax. Ég viðurkenni fúslega að mér er ekki kunnugt í neinum smáatriðum a.m.k. og jafnvel ekki í aðalatriðum um hegðan þorsksins en af eðlilegum ástæðum held ég að það hljóti samt að vera svo að þorskurinn leiti aftur á hrygningarstöðvar enda er það eðli náttúrunnar og gæti kannski ekki öðruvísi verið. Það er svo annað mál þótt það komi í sjálfu sér þessu máli ekkert við hvað varðar þingmenn, þá leita þeir, a.m.k. ekki í öllum tilvikum á hrygningarstöðvarnar og mér sýnist jafnvel að sumir þeirra jafnvel breyti um tegund svona öðru hverju og er það í sjálfu sér ágætt því allt þarf að þróast og taka breytingum í veröldinni.
Mig langar aðeins til að fara nokkrum orðum um þátt Byggðastofnunar og opinberra aðila í þessum málum. Það hefur komið hér fram í umræðunni að hv. 5. þm. Norðurl. e. lagði áherslu á að prívataðilar eða aðilar úr atvinnulífinu hefðu lagt mikið af mörkum til lúðuverkefnis í Eyjafirði og það er vissulega rétt. Ég held að það sé mjög mikilvægt að atvinnulífið leggi sitt af mörkum til rannsókna og þróunarverkefna. Hins vegar má það ekki gleymast að einmitt í þessu umrædda rannsóknaverkefni og þróunarverkefni norður í Eyjafirði var það kannski afstaða ríkisvaldsins og Byggðastofnunar sem reið baggamuninn. Og það sýnir okkur auðvitað að það er mikilvægt að stofnun eins og t.d. Byggðastofnun starfi. Ég held að þetta sé mjög gott dæmi um það og það má nefna hér fleiri dæmi um það að Byggðastofnun hefur látið gott af sér leiða og lagt þau lóð á vogarskálarnar sem dugðu. Og ég held að í hinni opinberu umræðu í þjóðfélaginu hafi verið vegið mjög ómaklega að Byggðastofnun og ég óttast að ef á að fara að draga úr henni allar tennurnar þá muni það koma niður á einmitt svona verkefnum og kannski ekki síst úti á landsbyggðinni.
Mig langar í örfáum orðum að nefna í framhaldi af þessu um fiskeldið að talið er að eftirspurn eftir eldisafurðum núna sé nálægt 10 millj. tonn. Við erum aðeins að framleiða 10--15% af þessu magni í Evrópu. Hins vegar er gert ráð fyrir að þessi eftirspurn muni hafa aukist í 30 millj. tonn árið 2010, eftir tæp 20 ár. Þarna sjáum við að fram undan eru gífurlegir möguleikar og miklu meiri möguleikar en hafa verið undanfarin ár. Til samanburðar má geta þess að ef við ætlum að halda okkar hlutdeild, því nú er gert ráð fyrir að hefðbundnar veiðar vaxi ekki að neinu marki, þá þýðir það kannski hátt í 500 þús. tonn upp úr sjó og aflaverðmæti þess er einhvers staðar á bilinu 10--15 milljarðar eða jafnvel meira. Þannig að þarna er um að ræða gífurlega mikilvægt mál fyrir okkur Íslendinga. Ég held auk þess að menn verði að átta sig á því að það sem við höfum kallað fiskeldi fram að þessu og kannski skilgreint mjög afmarkað frá hefðbundnum fiskveiðum muni að líkindum ekki verða þannig í framtíðinni vegna þess að þessir tveir þættir munu verða tengdir nánast órofaböndum og við þekkjum það að verðþróun á rækju, laxi og fleiri tegundum hefur breyst mikið vegna tilkomu eldis. Og ég geri t.d. ráð fyrir því að þegar farið verður að ala lúðu og framboð á henni eykst þá muni það ekki leiða til þess að verð á lúðu hækki þvert á móti mun það væntanlega lækka eins og reynslan hefur sýnt um aðrar tegundir.
Þetta hygg ég að geti líka orðið ofan á varðandi þorsk og sérstaklega ef mikið verður um eldi á þorski og jafnvel að um hafbeit verði að ræða og þess vegna verðum við að bregðast við þessum breyttu aðstæðum með breyttum áherslum og breyttum aðferðum.
Mér finnst mjög ánægjulegt að þessi þáltill. hafi komið fram. Hún sýnir að þrátt fyrir að mörgu leyti bitra reynslu í fiskeldinu eru menn ekki dauðir úr öllum æðum og ég vona að þetta mál nái fram að ganga og ég vona að bæði opinberir aðilar og eins aðilar atvinnulífsins veiti því brautargengi.
Þorskeldi
95. fundur
Fimmtudaginn 05. mars 1992, kl. 11:32:00 (3992)