Heilbrigðisráðherra (Sighvatur Björgvinsson)
:
Virðulegi forseti. Fyrsta fsp. hljóðar svo: ,,Hvaða reglur gilda um þátttöku ríkisins í ferðakostnaði barna og aðstandenda þeirra vegna tannréttinga og hvernig er kynningu háttað á þessum reglum?`` Samkvæmt j-lið 1. mgr. 43. gr. laga um almannatryggingar skulu sjúkratryggingar greiða óhjákvæmilegan ferðakostnað með takmörkunum og eftir reglum sem tryggingaráð setur og ráðherra staðfestir fyrir sjúkratryggða sem þarfnast ítrekaðrar meðferðar hjá lækni eða á sjúkrahúsi með eða án innlagnar. Reglur þessar voru síðast endurskoðaðar í árslok 1990 og nýjar settar með reglum um ferðakostnað sjúklinga og aðstandenda þeirra innan lands. Samkvæmt þeim skulu sjúkratryggingar taka þátt í ferðakostnaði ef sjúklingur þarf að takast ferð á hendur til meðferðar eða óhjákvæmilegs eftirlits hjá lækni, tannlækni eða á sjúkrahúsi eða til þess að njóta óhjákvæmilegrar meðferðar samkvæmt tilvísun læknis hjá þeim heilbrigðisstéttum sem sjúkratryggingar hafa samið við. Reglurnar rýmka því allverulega lagaheimildina til endurgreiðslu ferðakostnaðar því hún gerir eingöngu ráð fyrir að greiddur sé ferðakostnaður vegna ítrekaðrar meðferðar hjá lækni eða á sjúkrahúsi. Samkvæmt reglunum er endurgreiðsla ferðakostnaðar bundin því skilyrði að um sé að ræða mjög alvarlega sjúkdóma og meðferð þeirra. Í reglunum er síðan tæmandi upptalning á þeim alvarlegu sjúkdómameðferðum sem við er átt. Í upptalningunni er að finna tannréttingar vegna meiri háttar galla eða alvarlegra tilefna. Tannréttingar eru taldar í flokki með mjög alvarlegum sjúkdómum sem ferðakostnaður er greiddur fyrir og eru eina læknishjálpin undir þessum ferðakostnaðarreglum sem menn geta deilt um hvort teljist til mjög alvarlegra sjúkdóma.
Ef um er að ræða meðferð vegna alvarlegra sjúkdóma endurgreiða sjúkratryggingar hluta ferðakostnaðar þegar um er að ræða a.m.k. 15 km vegalengd milli staða. Sjúkratryggingar endurgreiða 2 / 3 hluta kostnaðar af raunverulegu fargjaldi með venjulegri áætlunarferð eða af reiknuðu fargjaldi með áætlunarbifreið á hverjum tíma ef eigin bíll er notaður. Greiðsluhluti sjúklings skal þó aldrei vera hærri en 1.000 kr. í hverri ferð. Sjúkratryggingar greiða 2 / 3 hluta kostnaðar vegna leigubíla milli aðseturs sjúklings og meðferðarstaðar samkvæmt framlögðum kvittunum, þótt vegalengdin sé skemmri en 15 km, enda sé sjúklingur ekki fær um að ferðast með áætlunarbíl eða strætisvagni. Í slíkum tilvikum er greiðsluhluti sjúklings ætíð 1 / 3 hluti kostnaðar. Fargjald fylgdarmanns er endurgreitt af sjúkratryggingum samkvæmt sömu reglum ef sjúklingurinn er 16 ára eða yngri eða ef hann er ósjálfbjarga. Þetta á þó aðeins við um áætlunarferðir. Með sama hætti endurgreiða sjúkratryggingar nauðsynlegar ferðir foreldris eða nánasta aðstandanda til að vitja sjúklings 16 ára og yngri en endurgreiðslan takmarkast við eina vitjun í viku.
Þá hafa reglurnar að geyma sérákvæði um ferðakostnað vegna tannréttinga sem ekki uppfylla skilyrði um að vera vegna meiri háttar galla eða alvarlegs tilefnis. Er það sérstök undantekning frá hinni almennu reglu að greiða ferðakostnað í slíkum tilvikum. Í þeim tilvikum taka sjúkratryggingar þó þátt í ferðakostnaði með eftirtöldum skilyrðum:
1. Sjúkratryggingar endurgreiða helming ferðakostnaðar sjúklings samkvæmt almennu reglunum og sjúklingur ber helming án sérstaks hámarks.
2. Endurgreiðsla á sérstöku fargjaldi fylgdarmanns miðast við að sjúklingurinn sé 12 ára eða yngri.
Þess er að vænta að í kjölfar breyttrar greiðsluþátttöku almannatrygginga í tannréttingarkostnaði munu þessi sérákvæði falla niður, enda greiða almannatryggingar ekki lengur fyrir slíkar tannréttingar. Það mun þó ekki verða fyrr en í árslok 1993. Ferðakostnaður vegna tannréttinga vegna meiri háttar galla eða alvarlegs tilefnis munu verða óbreyttar. Reglur þessar voru birtar í Stjórnartíðindum. Þá var þeirra getið í tímariti Tryggingastofnunar ríkisins, Félagsmálum. Loks hefur læknum og tannlæknum verið sendar upplýsingar um þær þannig að hér er ekki neitt launungarmál á ferðinni. Það er búið að birta þær opinberlega og menn hefðu getað lesið sér til um þær í þessum tímaritum eða fengið upplýsingar um þær hjá hvaða tannlækni sem er.
Önnur spurning hljóðaði svo: ,,Áformar ráðherra að beita sér fyrir breytingu til að draga úr aðstöðumun barna og aðstandenda þeirra vegna tannréttingaþjónustu með tilliti til búsetu?``
Eins og áður er getið hefur nú þegar verið komið verulega til móts við þá sem leita þurfa tannréttingaþjónustu vegna meiri háttar galla eða alvarlegs tilefnis því sjúkratryggingar taka þátt í ferðakostnaði þeirra án þess að lög í raun heimili að það sé gert. Það sem er hins vegar að gerast í sambandi við tannréttingamál er að af ýmsum ástæðum, sem ég ætla ekki að fara út í hér, og hefur sú breyting orðið á viðhorfi tannréttingalækna sjálfra að þeir eru nú farnir að leita til sjúklinga sinna í staðinn fyrir það að áður fyrr þurftu sjúklingarnir að koma til þeirra. Þannig er tannréttingalæknir nú að hefja störf á Austurlandi. Einnig veit ég að tannréttingalæknir hefur boðist til að taka að sér Vestfirði. Þeir eru að koma til móts við sjúklingana þannig að allar líkur eru á því að draga muni úr þessari þörf á því að fólk fari með börnin sín til Reykjavíkur til þess að fá tannréttingahjálp. Það er vegna bættrar þjónustu tannréttingalæknanna sjálfra og er það ánægjulegt og gleðilegt til þess að vita að það skuli vera niðurstaðan af þeim deilum sem heilbrrn. og þessir ágætu menn hafa átt í á undanförnum missirum og þjónusta þeirra mun þá væntanlega batna.
Virðulegi forseti. Fyrsta fsp. hljóðar svo: ,,Hvaða reglur gilda um þátttöku ríkisins í ferðakostnaði barna og aðstandenda þeirra vegna tannréttinga og hvernig er kynningu háttað á þessum reglum?`` Samkvæmt j-lið 1. mgr. 43. gr. laga um almannatryggingar skulu sjúkratryggingar greiða óhjákvæmilegan ferðakostnað með takmörkunum og eftir reglum sem tryggingaráð setur og ráðherra staðfestir fyrir sjúkratryggða sem þarfnast ítrekaðrar meðferðar hjá lækni eða á sjúkrahúsi með eða án innlagnar. Reglur þessar voru síðast endurskoðaðar í árslok 1990 og nýjar settar með reglum um ferðakostnað sjúklinga og aðstandenda þeirra innan lands. Samkvæmt þeim skulu sjúkratryggingar taka þátt í ferðakostnaði ef sjúklingur þarf að takast ferð á hendur til meðferðar eða óhjákvæmilegs eftirlits hjá lækni, tannlækni eða á sjúkrahúsi eða til þess að njóta óhjákvæmilegrar meðferðar samkvæmt tilvísun læknis hjá þeim heilbrigðisstéttum sem sjúkratryggingar hafa samið við. Reglurnar rýmka því allverulega lagaheimildina til endurgreiðslu ferðakostnaðar því hún gerir eingöngu ráð fyrir að greiddur sé ferðakostnaður vegna ítrekaðrar meðferðar hjá lækni eða á sjúkrahúsi. Samkvæmt reglunum er endurgreiðsla ferðakostnaðar bundin því skilyrði að um sé að ræða mjög alvarlega sjúkdóma og meðferð þeirra. Í reglunum er síðan tæmandi upptalning á þeim alvarlegu sjúkdómameðferðum sem við er átt. Í upptalningunni er að finna tannréttingar vegna meiri háttar galla eða alvarlegra tilefna. Tannréttingar eru taldar í flokki með mjög alvarlegum sjúkdómum sem ferðakostnaður er greiddur fyrir og eru eina læknishjálpin undir þessum ferðakostnaðarreglum sem menn geta deilt um hvort teljist til mjög alvarlegra sjúkdóma.
Ef um er að ræða meðferð vegna alvarlegra sjúkdóma endurgreiða sjúkratryggingar hluta ferðakostnaðar þegar um er að ræða a.m.k. 15 km vegalengd milli staða. Sjúkratryggingar endurgreiða 2 / 3 hluta kostnaðar af raunverulegu fargjaldi með venjulegri áætlunarferð eða af reiknuðu fargjaldi með áætlunarbifreið á hverjum tíma ef eigin bíll er notaður. Greiðsluhluti sjúklings skal þó aldrei vera hærri en 1.000 kr. í hverri ferð. Sjúkratryggingar greiða 2 / 3 hluta kostnaðar vegna leigubíla milli aðseturs sjúklings og meðferðarstaðar samkvæmt framlögðum kvittunum, þótt vegalengdin sé skemmri en 15 km, enda sé sjúklingur ekki fær um að ferðast með áætlunarbíl eða strætisvagni. Í slíkum tilvikum er greiðsluhluti sjúklings ætíð 1 / 3 hluti kostnaðar. Fargjald fylgdarmanns er endurgreitt af sjúkratryggingum samkvæmt sömu reglum ef sjúklingurinn er 16 ára eða yngri eða ef hann er ósjálfbjarga. Þetta á þó aðeins við um áætlunarferðir. Með sama hætti endurgreiða sjúkratryggingar nauðsynlegar ferðir foreldris eða nánasta aðstandanda til að vitja sjúklings 16 ára og yngri en endurgreiðslan takmarkast við eina vitjun í viku.
Þá hafa reglurnar að geyma sérákvæði um ferðakostnað vegna tannréttinga sem ekki uppfylla skilyrði um að vera vegna meiri háttar galla eða alvarlegs tilefnis. Er það sérstök undantekning frá hinni almennu reglu að greiða ferðakostnað í slíkum tilvikum. Í þeim tilvikum taka sjúkratryggingar þó þátt í ferðakostnaði með eftirtöldum skilyrðum:
1. Sjúkratryggingar endurgreiða helming ferðakostnaðar sjúklings samkvæmt almennu reglunum og sjúklingur ber helming án sérstaks hámarks.
2. Endurgreiðsla á sérstöku fargjaldi fylgdarmanns miðast við að sjúklingurinn sé 12 ára eða yngri.
Þess er að vænta að í kjölfar breyttrar greiðsluþátttöku almannatrygginga í tannréttingarkostnaði munu þessi sérákvæði falla niður, enda greiða almannatryggingar ekki lengur fyrir slíkar tannréttingar. Það mun þó ekki verða fyrr en í árslok 1993. Ferðakostnaður vegna tannréttinga vegna meiri háttar galla eða alvarlegs tilefnis munu verða óbreyttar. Reglur þessar voru birtar í Stjórnartíðindum. Þá var þeirra getið í tímariti Tryggingastofnunar ríkisins, Félagsmálum. Loks hefur læknum og tannlæknum verið sendar upplýsingar um þær þannig að hér er ekki neitt launungarmál á ferðinni. Það er búið að birta þær opinberlega og menn hefðu getað lesið sér til um þær í þessum tímaritum eða fengið upplýsingar um þær hjá hvaða tannlækni sem er.
Önnur spurning hljóðaði svo: ,,Áformar ráðherra að beita sér fyrir breytingu til að draga úr aðstöðumun barna og aðstandenda þeirra vegna tannréttingaþjónustu með tilliti til búsetu?``
Eins og áður er getið hefur nú þegar verið komið verulega til móts við þá sem leita þurfa tannréttingaþjónustu vegna meiri háttar galla eða alvarlegs tilefnis því sjúkratryggingar taka þátt í ferðakostnaði þeirra án þess að lög í raun heimili að það sé gert. Það sem er hins vegar að gerast í sambandi við tannréttingamál er að af ýmsum ástæðum, sem ég ætla ekki að fara út í hér, og hefur sú breyting orðið á viðhorfi tannréttingalækna sjálfra að þeir eru nú farnir að leita til sjúklinga sinna í staðinn fyrir það að áður fyrr þurftu sjúklingarnir að koma til þeirra. Þannig er tannréttingalæknir nú að hefja störf á Austurlandi. Einnig veit ég að tannréttingalæknir hefur boðist til að taka að sér Vestfirði. Þeir eru að koma til móts við sjúklingana þannig að allar líkur eru á því að draga muni úr þessari þörf á því að fólk fari með börnin sín til Reykjavíkur til þess að fá tannréttingahjálp. Það er vegna bættrar þjónustu tannréttingalæknanna sjálfra og er það ánægjulegt og gleðilegt til þess að vita að það skuli vera niðurstaðan af þeim deilum sem heilbrrn. og þessir ágætu menn hafa átt í á undanförnum missirum og þjónusta þeirra mun þá væntanlega batna.