Herra forseti. Það má vafalaust oft um það deila hvort fortíð einhvers bandalags sem við erum þátttakendur í geri það að verkum að menn telji að það eigi ekki að vera til áfram og leggja skuli það niður. Nú er það svo ef við skoðum sögu þeirra samtaka sem stofnuð hafa verið í heiminum til að hafa áhrif á framþróun mála, stuðla að friði, er eins og allir vita Þjóðabandalagið, elsta stofnunin sem eitthvað kvað að. Sameinuðu þjóðirnar voru aftur á móti stofnaðar af þeim aðilum sem treystu sér til að segja Þýskalandi nasismans stríð á hendur. Það var skilyrði fyrir því að menn gætu gerst stofnaðilar að Sameinuðu þjóðunum. Það liggur fyrir að þessi stofnun var ekki það merkileg undir þeim formerkjum að Ísland treysti sér til að gerast aðili. Ísland var ekki stofnaðili Sameinuðu þjóðanna vegna þess að við vildum ekki segja Þjóðverjum stríð á hendur. Við vorum vopnlaus þjóð, getum við sagt. Þess vegna gerðum við það ekki. Sameinuðu þjóðirnar fóru þess vegna af stað sem einingarafl til að hafa áhrif á stríð. Fram hjá þeirri staðreynd er ekki hægt að ganga. Sameinuðu þjóðirnar eru aftur á móti að uppbyggingu á þann veg að aðstaða þeirra til að skipta sér af málum er mjög takmörkuð, miklu takmarkaðri en flestir mundu telja æskilegt ef þeir gætu skipulagt þau samtök upp á nýtt í dag. Það er skýrt tekið fram að af innanríkismálum eigi Sameinuðu þjóðirnar ekki að skipta sér. Nú er allt þurrlendi jarðarinnar og megnið af votlendi og höfum skipt niður í svæði sem ákveðin ríki ráða yfir. Það þýðir að innan þess svæðis geta Sameinuðu þjóðirnar ekki skipt sér af málum. Ástæðan fyrir því að Sameinuðu þjóðirnar gátu skipt sér af deilunni fyrir botni Persaflóans var einfaldlega sú að það var litið svo á að Írak væri búið að vinna sér það til óhelgis með töku Kúvæt að ekki væri lengur innanríkismál sem þarna væri verið að fást við.
En hvað gerði þá mannkynið með Sameinuðu þjóðirnar í broddi fylkingar í þessari styrjöld? Jú, það losaði aðra þjóðina við harðstjóra. Það losaði Kúvæt við harðstjórann Saddam Hussein en það losaði ekki íröksku þjóðina við harðstjórann Saddam Hussein. Og spurningin er: Á hvaða forsendum á sú þjóð að vera dæmd til að búa við það að hafa slíka yfirstjórn? Ég held því miður að sé þetta skoðað í grunninn, þá blasi það við að skipulagsleg uppbygging Sameinuðu þjóðanna sé ófullnægjandi. Hún er á þann veg að öryggisráðið er skipað fulltrúum stórveldanna sem hafa neitunarvald sem þýðir að ef einn aðili sem þar situr segir nei geta Sameinuðu þjóðirnar ekki gripið til vopnaðra aðgerða á einum eða neinum stað. Mér finnst að eins og þetta er útbúið þýði það að undir flestum kringumstæðum hafa Sameinuðu þjóðirnar ekki aðstöðu til þess að taka á málum sem skyldi.
Hvers vegna hafa Sameinuðu þjóðirnar ekki skipt sér af málefnum Ísraels og sett þeim stólinn fyrir dyrnar? Vegna þess að neitunarvaldið hefur verið notað til að koma í veg fyrir að það væri hægt. Það er þess vegna að mínu viti út í hött að gera ráð fyrir því, og það vona ég að hv. 4. þm. Norðurl. e. hugleiði í fúlustu alvöru, að Sameinuðu þjóðirnar séu í aðstöðu til þess, eins og þær eru skipulagslega upp byggðar, að geta leyst ýmis vandamál sem óumflýjanlegt er að verði tekið á og verði leyst.
Nú spyrja menn aftur á móti varðandi NATO: Getur það tekið á svona málum og
mun það taka á svona málum? Ég taldi á sínum tíma að það hefði verið mjög athyglisvert þegar Krústsjov sótti um aðgang að NATO. Menn töldu þetta náttúrlega hreint bellibragð og því var almennt ekki trúað að leiðtogi Sovétríkjanna liti svo á að mynda ætti eitt varnarbandalag. Mundu menn trúa Jeltsín ef hann leitaði eftir aðild? Það er spurning dagsins. En það getur ekki verið athugavert að lýðræðisþjóðir heimsins standi þannig að málum að þær telji það skynsamlegra að hafa sameiginlegan herafla en að hver og ein þjóð hafi her sem hún ætli til afskipta vítt og breitt í heiminum.
Mér er ljóst að þeir eru mjög margir sem líta svo á að það sé ákaflega friðvænlegt á þessari jörð eins og er. Því miður get ég ekki tekið undir það. Ég tel að sá gífurlegi munur sem er annars vegar á þéttleika í íbúðabyggð á jörðinni og hins vegar í afkomu íbúanna á jörðinni sé beinlínis tímasprengja sem enginn veit hvað hefur í för með sér. Og ég tel að það sé að mörgu leyti alveg konunglegir tímar fyrir einræðisherra til að brjótast til valda á ýmsum stöðum af þessum ástæðum. Þess vegna held ég að þó að menn deili um fortíð NATO þá væri það jákvæðasta, sem gæti komið fyrir Vesturlönd, að þau svæði jarðarinnar sem á sínum tíma deildu, þ.e. Varsjárbandalagið og NATO, næðu samstöðu um hófsamlega stefnu í varnarmálum. Ég er þeirrar skoðunar að við höfum ekki og munum ekki hafa aðstöðu til að geta breytt Sameinuðu þjóðunum á þann veg að þær hafi það heildareftirlit sem þær þyrftu að hafa með deilum á jarðarkringlunni. Auðvitað má segja að menn hefðu átt að vera framsýnni þegar Sameinuðu þjóðirnar voru stofnaðar og tryggja þeim þá stöðu. Það hefur ekki verið gert og ég sé ekki að það sé hægt að ná fram þeirri breytingu að slíkt muni eiga sér stað. Ég teldi það miklu alvarlegra mál fyrir friðinn ef þetta varnarbandalag mundi leysast upp og Evrópa kæmi sér sjálf upp eigin her --- undir stjórn hverra? Undir stjórn hverra verður Evrópubandalagið að öllu óbreyttu? Ég heyri svarið. Menn vita svarið. Og vilja menn að það bandalag sitji uppi með að stjórna þeim mikla her sem þar væri hægt að stofna? Ég held að það væri betra að það væri breiðari sameiginleg stjórn yfir þessum hlutum. Og það er kannski tímanna tákn í þessum efnum að það er eins og víða í Evrópu sé nokkur skjálfti. M.a. er verulegur skjálfti í Bretlandi að stíga það skref til fulls að það eigi að sameina Evrópu á þann veg að þarna rísi upp afl sem stjórni eigin her. Ég vil með þessu ekki á nokkurn hátt hefja hér einhvern ófrið við þá þingmenn sem hafa á þessu aðrar skoðanir. Ég hef forðast það að þetta væri persónulegt á nokkurn hátt. Við höfum misjafnar skoðanir á þessum málum. En ég hafna því aftur á móti að það sé sjálfgefið að vegna fortíðar einhvers sem menn geta deilt um og hafi haft misjafnar skoðanir á beri að segja: Við byggjum ekki á þessu áfram. Ef það hefði verið, þá hefðu margir sagt: Við eigum þá ekki heldur að vera í Sameinuðu þjóðunum.