Sjávarútvegsráðherra (Þorsteinn Pálsson)
:
Frú forseti. Í framhaldi nefndrar þáltill. skipaði dómsmrh. nefnd 9. okt. 1990 til að gera tillögur að framkvæmd hennar. Í nefndina voru skipuð Ragnhildur Hjaltadóttir, skrifstofustjóri í samgrn., og Hjalti Zóphóníasson, skrifstofustjóri í dómsmrn. Nefndin hélt marga fundi með fjölmörgum aðilum sem tengjast ferðalögum, slysavörnum og eftirliti með öryggi á hálendi Íslands. Hún skilaði síðan áliti til ráðherra í febrúar 1991. Niðurstöður nefndarinnar voru í samandregnu formi þessar:
Tillögur hennar lúta að ferðamönnum, innlendum og erlendum. Enn fremur taka þær mið af hagsmunum einstaklinga og skipulagðra hópa. Um skipulagðar hópferðir er nú fjallað í nefnd sem samgrh. skipaði til að gera tillögur að reglum þar að lútandi.
Í þáltill. kemur fram að útlendingar séu e.t.v. í enn meiri hættu en Íslendingar þar sem þeir þekki lítið sem ekkert til aðstæðna hér á landi. Nefndin leggur þó áherslu á að í aðgerðum til að auka öryggi í óbyggðum verði ekki síður beint að Íslendingum, enda þarfnast umgengni um hina óblíðu náttúru landsins mikillar varkárni.
Nefndin hafði í starfi sínu einkum fjallað um eftirtalin atriði sem stuðlað gætu að auknu öryggi í óbyggðaferðum: Fræðslu og upplýsingar, tilkynningaþjónustu eða tilkynningaskyldu, tryggingar, eftirlit og löggæslu, leit og björgun og fjarskipti.
Flestir viðmælenda nefndarinnar voru sammála um að ekki væri rétt að takmarka rétt manna til ferðalaga um landið með boðum eða bönnum. Slík forsjárhyggja virðist síst til þess fallin að auka öryggi í óbyggðaferðum. Öryggi í óbyggðum verður fyrst og fremst bætt með fyrirbyggjandi aðgerðum, fræðslu, ráðgjöf og upplýsingum til fróðleiks auk hugsanlegrar tilkynningaskyldu. Enn fremur þurfa fjarskipti að vera með þeim hætti að ferðamenn geti a.m.k. sent frá sér boð.
Viðmælendur nefndarinnar voru ekki hlynntir því að ferðamönnum yrði gert skylt að tryggja sig áður en lagt er í óbyggðaferðir. Nefndin telur ekki þörf á sérstakri lagasetningu eða reglum hér að lútandi en mikil þörf er á bættri skipulagningu og samræmingu á starfsemi þeirra aðila sem að þessum málum vinna.
Nefndin leggur áherslu á að við framkvæmd tillagna hennar verði haft samráð við þá aðila sem málið varðar.
Ég tel að tillögur nefndarinnar séu nokkuð góðar og ég mun hlutast til um að þeim verði hrundið í framkvæmd að því leyti sem þær eru ekki þegar komnar til framkvæmda. Til þess þarf að koma samstarf margra aðila sem heyra undir ýmsar stofnanir og fleiri en eitt ráðuneyti og ég vænti þess að um þá framkvæmd takist gott samstarf hér eftir sem hingað til.
Frú forseti. Í framhaldi nefndrar þáltill. skipaði dómsmrh. nefnd 9. okt. 1990 til að gera tillögur að framkvæmd hennar. Í nefndina voru skipuð Ragnhildur Hjaltadóttir, skrifstofustjóri í samgrn., og Hjalti Zóphóníasson, skrifstofustjóri í dómsmrn. Nefndin hélt marga fundi með fjölmörgum aðilum sem tengjast ferðalögum, slysavörnum og eftirliti með öryggi á hálendi Íslands. Hún skilaði síðan áliti til ráðherra í febrúar 1991. Niðurstöður nefndarinnar voru í samandregnu formi þessar:
Tillögur hennar lúta að ferðamönnum, innlendum og erlendum. Enn fremur taka þær mið af hagsmunum einstaklinga og skipulagðra hópa. Um skipulagðar hópferðir er nú fjallað í nefnd sem samgrh. skipaði til að gera tillögur að reglum þar að lútandi.
Í þáltill. kemur fram að útlendingar séu e.t.v. í enn meiri hættu en Íslendingar þar sem þeir þekki lítið sem ekkert til aðstæðna hér á landi. Nefndin leggur þó áherslu á að í aðgerðum til að auka öryggi í óbyggðum verði ekki síður beint að Íslendingum, enda þarfnast umgengni um hina óblíðu náttúru landsins mikillar varkárni.
Nefndin hafði í starfi sínu einkum fjallað um eftirtalin atriði sem stuðlað gætu að auknu öryggi í óbyggðaferðum: Fræðslu og upplýsingar, tilkynningaþjónustu eða tilkynningaskyldu, tryggingar, eftirlit og löggæslu, leit og björgun og fjarskipti.
Flestir viðmælenda nefndarinnar voru sammála um að ekki væri rétt að takmarka rétt manna til ferðalaga um landið með boðum eða bönnum. Slík forsjárhyggja virðist síst til þess fallin að auka öryggi í óbyggðaferðum. Öryggi í óbyggðum verður fyrst og fremst bætt með fyrirbyggjandi aðgerðum, fræðslu, ráðgjöf og upplýsingum til fróðleiks auk hugsanlegrar tilkynningaskyldu. Enn fremur þurfa fjarskipti að vera með þeim hætti að ferðamenn geti a.m.k. sent frá sér boð.
Viðmælendur nefndarinnar voru ekki hlynntir því að ferðamönnum yrði gert skylt að tryggja sig áður en lagt er í óbyggðaferðir. Nefndin telur ekki þörf á sérstakri lagasetningu eða reglum hér að lútandi en mikil þörf er á bættri skipulagningu og samræmingu á starfsemi þeirra aðila sem að þessum málum vinna.
Nefndin leggur áherslu á að við framkvæmd tillagna hennar verði haft samráð við þá aðila sem málið varðar.
Ég tel að tillögur nefndarinnar séu nokkuð góðar og ég mun hlutast til um að þeim verði hrundið í framkvæmd að því leyti sem þær eru ekki þegar komnar til framkvæmda. Til þess þarf að koma samstarf margra aðila sem heyra undir ýmsar stofnanir og fleiri en eitt ráðuneyti og ég vænti þess að um þá framkvæmd takist gott samstarf hér eftir sem hingað til.