Herra forseti. Ég vil byrja á því að þakka hæstv. ráðherrum fyrir þau svör sem þeir hafa veitt við þeim spurningum sem ég hef lagt fram. Ég tel að það sé nokkuð annar tónn í þessari umræðu um lánsfjárlög en hefur verið hér í þinginu á undanförnum dögum og undanförnum missirum sem ég vænti að boði betri tíð og betra andrúmsloft hér í þingsölum. A.m.k. hefur mér þótt ríkja heldur betra loftslag hér í þingsalnum síðustu tvo klukkutímana en ég hef haft á tilfinningunni oft áður. En það má vel vera að aðrir hafi tilfinningu fyrir annars konar loftslagi hér, en ég tel nú að hæstv. ráðherrar beri nokkra ábyrgð á því að skapa hér eðlilegt andrúmsloft í starfi þingsins og ég tel að þessir tveir ráðherrar eigi hrós skilið fyrir það að taka á málum með þeim hætti sem þeim ber og störf þeirra hafa verið algerlega laus við skæting út og suður sem oft hefur ríkt áður í svörum hér á Alþingi.
Hæstv. viðskrh. sagði um vaxtamálin að það væri fyrst og fremst vegna þess að vextirnir væru þetta háir á óverðtryggðum skuldabréfalánum, að verðbólgan hefði náðst svo mikið niður, það hefði náðst svo mikill árangur í baráttunni við verðbólguna. Það má í sjálfu sér orða það með þeim hætti að telja að verðbólgan sé nú orðin 3,8% og þess vegna sé misræmið svona mikið. En því verður ekki á móti mælt að eftir sem áður eru raunvextir á óverðtryggðum skuldabréfalánum 15,8% að mati Seðlabankans og Seðlabankinn telur þá vera æðiháa. Hæstv. viðskrh. hafði út af fyrir sig engin orð um það en ég skildi hann svo að hann væri sammála því mati.
En þetta er nú ekki svona einfalt því að ef verðbólgan er komin niður í 3,8% og einhver tiltrú er á fjármagnsmarkaðnum um að verðbólgan muni ekki stíga mikið á næstunni ættu vextirnir að sjálfsögðu að fara niður við allar eðlilegar aðstæður. Það hafa þeir ekki gert í neinum mæli og bankarnir hafa jafnvel leyft sér að halda því fram að þetta sé vegna þess að á öðrum ársfjórðungi hafi raunvextirnir verið aðeins 3% og þá hafi þeir tapað svo miklu að þeir verði að hala þetta inn núna. Þetta eru nú ekki nákvæmlega þeirra orð, en þetta er hugarfarið að baki. Og þá segir hæstv. viðskrh.: Það verður ekki hægt að koma hér á almennilegri skipan þessara mála nema við gerum breytingar á, þ.e. að við förum meira út á alþjóðamarkað með okkar lánastarfsemi, opnum meir fyrir erlenda banka og veitum þessum bönkum hér á landi meiri samkeppni.
Það má vel vera rétt að það sé nokkuð mikið til í því að íslenska bankakerfið sé svo handónýtt að það sé vart á setjandi og það sé þá helst að fá hér erlenda banka því til bjargar. Ég er ekki sammála því sem mér fannst koma fram í máli hæstv. viðskrh. að það væri hvað mikilvægast að auka hér starfsemi erlendra banka til þess að kenna íslenskum bönkum hvernig þeir eigi að haga sér, ef ég skildi hann rétt. Það má vel vera að ég hafi misskilið hann. Og ég er ekkert viss um að jafnvel þótt við opnum meir íslenskt fjármálakerfi, sem við munum gera, að erlendir bankar verði í biðröðum að koma hér til að þjónusta Íslendinga og streymi út um land t.d. til þess að taka við þjónustu Landsbankans í
þessum efnum. En svo mátti skilja á talsmanni Landsbankans fyrir nokkru síðan að Landsbankinn hefði slíkar áhyggjur af rekstri útflutningsatvinnuveganna að þeir sæju ekki fram á annað en þessir atvinnuvegir mundu loka. Ég er ekki farinn að sjá að þetta mundi breyta miklu. Hér verður áreiðanlega um þróun að ræða. Það er rétt að við erum mjög háðir erlendu fjármagni og erlent fjármagn er í miklum mæli í okkar atvinnurekstri og það ber að sjálfsögðu að viðurkenna og það er engin leið að reikna með því að vextir á innlendum mörkuðum séu miklu lægri en gengur og gerist á erlendum mörkuðum. En um þessar mundir eru þeir miklu hærri en gengur og gerist á erlendum mörkuðum. Og þar af leiðandi ef íslenskt atvinnulíf gæti í meira mæli við núverandi skilyrði tekið meiri lán erlendis þyrfti það ekki á innlendum bönkum að halda í jafnmiklum mæli. En þá skiptir að sjálfsögðu afarmiklu máli hvernig innlent atvinnulíf er í stakk búið til að fá traust hjá öðrum lánastofnunum, taka þar lán á sómasamlegum kjörum og þá skiptir að sjálfsögðu það umhverfi sem ríkir í íslensku atvinnulífi meginmáli.
Ég hef enga ofurtrú á því að þetta sé lækning alls og ég vil leyfa mér að trúa því að innlendir bankar geti vel þjónað íslensku atvinnulífi og þeir vilji rækta það hlutverk sitt eftir því sem þeir geta. Íslensk bankastarfsemi er að sjálfsögðu mjög mikilvæg í íslenskum þjóðarbúskap. Íslensk bankastarfsemi er líka mikilvæg ef við viljum viðhalda efnalegu sjálfstæði landsins þannig að ég vil ekki hafa þessa ofurtrú á samkeppni við erlenda banka, að þangað munum við sækja björg okkar og það sé nánast ekki á vetur setjandi að vera að styrkja íslenska bankastarfsemi.
Ég er alveg viss um það að margt má betur fara í íslenskri bankastarfsemi og oft og tíðum virðist manni að þeir sem þar stjórna tali nokkuð ógætilega og séu e.t.v. að gerast sérfræðingar á sviðum sem þeir eru kannski kunnáttumenn um en er utan þeirra verkahrings. En þetta höfum við séð á undanförnum dögum að bankastjórar vilja kenna ríkisstjórn Íslands hvernig hún eigi að haga sínum málum og m.a. að stjórna fiskveiðum. Ég spyr því: Ætlar ríkisstjórn Íslands að láta sér það vel lynda að þetta sé að verða hlutverk íslenskra banka eða er hún orðin svo frjálslynd og afskiptalaus að hún telji þetta vera eðlilegan hlut og við því sé ekkert að segja? Þetta sé allt í nafni skoðanafrelsis og málfrelsis. Ég heyri það á hæstv. sjútvrh. að hann er nú ekki alveg á því en það væri fróðlegt að vita hvað hæstv. forsrh. segir þar um. Ég þykist vita að hæstv. fjmrh. leysi hann af og þar sem ég heyrði á honum áðan að hann hefur mikla trú á verkstjóra sínum, þá efast ég ekki um að hann getur mælt hér fyrir hans hönd og ekki ætla ég að fara þess á leit að hæstv. forsrh. verði sóttur. Ég virði það auðvitað að aðrir ráðherrar verði á stundum að geta tekið að sér verk hinna og svarað fyrir þá og ég veit að hæstv. fjmrh. er fullfær um það. En mér finnst það vera í verkahring forsrh. að gefa þarna einhver svör.
Hæstv. viðskrh. talaði nokkuð um húsbréf og viðurkenndi að þetta væri mjög mikilvægur þáttur á fjármagnsmarkaðnum. En ég tek eftir því vegna þess að ráðherrar í ríkisstjórninni vitna gjarnan í þessa hvítu bók sem gengur undir því nafni en er hún hins vegar prentuð með svörtu letri eins og gengur og gerist með aðrar bækur og menn hafa viljað taka mismunandi ábyrgð á af hálfu stjórnarliðsins og ætla ég ekki að blanda mér í þær deilur, en þar segir að húsbréfakerfið verði fest í sessi og leitað leiða til að koma betra jafnvægi á húsbréfamarkaðinn m.a. með því að minnka lánsfjárþörf ríkissjóðs.
Það er að sjálfsögðu mikilvægt að koma á meira jafnvægi með því að minnka lánsfjárþörf ríkissjóðs. En er húsbréfamarkaðurinn, hæstv. fjmrh., aðalmálið í þessu öllu saman? Snýst fjármálastjórnin aðallega í kringum það að koma jafnvægi á eitthvað sem heitir húsbréfamarkaðurinn? Ég vil taka þessa bók alvarlega ( Gripið fram í: Nei, nei, nei, það gerir ekki nokkur maður.) og ég vil trúa því að a.m.k. bókin sé á varanlegum grunni. En ég hef aldrei séð það áður í peningamálapólitík að allt gangi út á að koma á jafnvægi á
ákveðnum verðbréfamarkaði. Og hér stendur skýrum störfum að ríkisfjármálapólitíkin gangi út á það að koma húsbréfamarkaðnum í lag. Ég veit að þessi markaður er mikilvægur og ekki síst fyrir Alþfl. sem telur hann ganga öllum öðrum mörkuðum framar og hefur þó markaðshyggjan verið heldur að vaxa í þeim flokki upp á síðkastið. Að vísu hefur hún alls staðar verið að vaxa svo það er í sjálfu sér ekki hægt að gagnrýna það þó að hún hafi e.t.v. verið að vaxa heldur hratt í Alþfl. miðað við sósíalisma þeirra í fyrri tíð. En ekki er ég nú sammála öllum þeim fræðum sem felast í sósíalismanum, langt í frá.
En ég vildi spyrja hæstv. fjmrh. og reyndar viðskrh. um þetta mál og ég vil gagnrýna að þeir skuli hafa komið því til leiðar að þessi bréf séu skilgreind að hálfu sem peningar. Hæstv. fjmrh. orðaði það svo að Seðlabankinn hefði ákveðið þá skilgreiningu. Þegar seðlabankastjórarnir komu til okkar sögðu þeir: Það voru tilmæli ríkisstjórnar að húsbréf yrðu metin til hálfs í lausafjárstöðu banka eins og spariskírteini ríkissjóðs. Þetta skrifaði ég niður þannig að þetta er ekki ákvörðun Seðlabankans að fullu. Hún er tekin vegna þess að ríkisstjórn Íslands beindi þessum tilmælum til þeirra. Og að því loknu tók Seðlabankinn þessa ákvörðun og það mátti vel á þeim skilja að þeir gerðu það --- ekki grátandi en heldur voru þeir nú hnípnir yfir því og fannst greinilega að hagfræðin hefði í nokkru verið brotin, enda viðurkenndi hæstv. fjmrh. það hér áðan og það var eðlilegt af hans hálfu að gera það. En ég skil þetta miklu betur út frá þessari setningu, þetta er sjálfsagt til þess að koma á jafnvægi á húsbréfamarkaðinn, enda sagði hæstv. viðskrh. það að þetta hefði verið til þess að vekja viðskipti með húsbréf og koma þar á eðlilegum viðskiptum og vildi telja að það mætti allt rekja til fyrri ríkisstjórnar eins og allt annað sem gert er. Allt er það rakið til fyrri ríkisstjórnar og ég skil það vel að hæstv. viðskrh. sé ekki almennilega kominn út úr henni, en ég skil það enn þá síður að ráðherrar Sjálfstfl. eru ekki komnir út úr henni því að þeir tala ekki um nokkurn skapaðan hlut annan en verk fyrri ríkisstjórnar, m.a. verk sem hæstv. viðskrh. tók þátt í og liggur hann oft og tíðum undir allþungum ámælum af þeirra hálfu. En ekki meira um jafnvægi á húsbréfamarkaðnum. Ég vil ekki það sé skilið svo að ég vilji fordæma þann markað. En ég er algerlega ósammála þeirri stefnu núv. ríkisstjórnar að þessi markaður skipti öllu máli í hagstjórn á Íslandi. Og ég lít svo á með þessari hvítu bók og orðum ráðherranna hér áðan sé þetta mikið forgangsmál. Það er verst að hæstv. núv. og fyrrv. félmrh. er ekki hér til að hlýða á þessa umræðu og taka þátt í henni.
Aðeins út af því sem hæstv. viðskrh. sagði um virkjanaframkvæmdir og þau orðaskipti sem áttu sér stað milli hans og Vinnuveitendasambands Íslands. Fulltrúar Vinnuveitendasambands Íslands komu á fund efh.- og viðskn. og við spurðum þá út úr um þessi atriði. Þeir svöruðu því skilmerkilega og ég skrifaði það hjá mér og því kom mér nokkuð á óvart að hlusta nokkru síðar á orð hæstv. viðskrh. af þessu tilefni því mér fannst hann gera heldur mikið úr því sem þeir höfðu sagt og leggja nokkuð mikið upp úr því að finna einhvern höggstað á Vinnuveitendasambandinu vegna þessa máls.
Nú má vel vera að hæstv. viðskrh. hafi haft fulla ástæðu til þess en hér er að sjálfsögðu um álitamál að ræða sem má leggja fram með ýmsum hætti. Vinnuveitendasamband Íslands hefur haft þann hátt að setja fram spár sínar af meiri svartsýni en ýmsir aðrir. Stundum hefur það verið rétt hjá því. Hæstv. viðskrh. sagði að ég væri að taka upp sérstakar varnir fyrir Vinnuveitendasamband Íslands. Hann má vel skilja það svo því að hafi Vinnuveitendasamband Íslands ekki átt orð hans skilið og ákúrur er sjálfsagt að taka upp varnir fyrir þeirra hönd. Þetta eru mikilvæg samtök í okkar landi og ég hefði haldið að núv. ríkisstjórn vildi hafa góð samskipti við þessi samtök eins og önnur samtök vinnumarkaðarins. Og ég veit að hv. þm. Vilhjálmur Egilsson er mér sammála í þessu því að hann hefur mjög tengst samtökum atvinnuveganna.
Hæstv. viðskrh. taldi að það væri brýnt að leggja niður aðstöðugjöld og hæstv. fjmrh. sagði nánast að þetta væri aðallega mál sveitarfélaganna. Þessi skattur gangi til sveitarfélaganna og breytingar á þessum skatti sé --- ég vil ekki segja að ég túlki orð hans svo algerlega, en að mjög miklu leyti málefni sveitarfélaganna.
Nú er þessi skattur er lagður á með lögum og lögin eru sett af Alþingi. Sveitarfélögin hafa ekki frelsi til þess að leggja á skatta eftir því sem þeim sýnist og ég held að reynslan hafi kennt okkur að það hafi verið fullt tilefni að hafa þar nokkra gát á. Þótt ég sé stuðningsmaður sjálfstæðis sveitarfélaga þá hafa sveitarfélögin viljað fara nokkru offari í skattlagningu og ekki verið tilbúin til að taka tillit til aðstæðna í þjóðfélaginu á hverjum tíma. En svo að ég ljúki nú máli mínu um aðstöðugjaldið þá sagði hæstv. fmrh. að það væri e.t.v. mikilvægt að þessir skattar væru í höndum sveitarfélaganna og að sveitarfélögin mundu með því hafa meiri áhuga á að laða til sín atvinnurekstur. Og þau mundu þá njóta þess. Þeim mun meiri atvinnurekstur sem þau fengju til sín þeim mun meiri tekjur af atvinnurekstrinum. Þetta er sjónarmið út af fyrir sig. En það er nú svo í okkar stóra og strjálbýla landi að þjónustan vill safnast saman á tiltölulega fáa staði. Og það verður til þess að atvinnufyrirtæki sem eru staðsett í einu sveitarfélagi þjóna ýmsum í öðrum sveitarfélögum. En þetta er einmitt eitt af því sem stendur í þessari hvítu bók, þar er sagt með almennum orðum, með leyfi virðulegs forseta:
,,Ríkisstjórnin mun með almennum aðgerðum styðja viðleitni til að byggja upp iðnað og þjónustu á vaxtarsvæðum landsbyggðarinnar og greiða fyrir aðlögun að breyttum atvinnuháttum og markaðsskilyrðum.``
Þetta eru stór orð. En það vantar að skilgreina hvað menn eiga við með vaxtarsvæði. Er það upptalningin hjá Byggðastofnun um þau byggðarlög sem hafa vaxið á undanförnum tíu árum ef ég man rétt? Mig minnir að þar sé ekkert byggðarlag á Vesturlandi. ( EgJ: Jú, Höfn í Hornafirði.) Höfn í Hornafirði er nú, ágæti þm., ekki á Vesturlandi eins og við báðir vitum, því ég var að tala um Vesturland, ég var ekki að tala um Austurland. Ég veit að hv. þm. hefur misheyrst því að auðvitað þekkir hann þar hverja þúfu. En mig minnir að það sé heldur ekkert byggðarlag á Vestfjörðum og hvernig á að skilja þetta? Væntanlega eru þá engin vaxtarsvæði á Vestfjörðum og ekkert vaxtarsvæði á Vesturlandi. ( Gripið fram í: Það eru tvö á Vestfjörðum.) Tvö á Vestfjörðum? ( Gripið fram í: Hólmavík og Tálknafjörður.) Nú, þá er það upplýst. En það vill svo til að í kjördæmi okkar hv. þm. Egils Jónssonar, Austurlandskjördæmi, eru tvö byggðarlög sem hafa vaxið. Það eru Egilsstaðir og Höfn í Hornafirði.
Nú skipta önnur byggðarlög að sjálfsögðu mjög miklu máli í þessu kjördæmi og ég veit að við hv. þm. Egill Jónsson lítum ekki þannig á að þetta séu einu byggðarlögin sem eigi að styðja í viðleitni til að byggja upp iðnað og þjónustu. En hæstv. ríkisstjórn á ekki að vera að setja fram svona hugtök nema hún viti hvað standi þar að baki, sérstaklega ríkisstjórn sem er laus úr álögum framsóknarmennskunnar eins og hv. þm. Björn Bjarnason hefur haldið hér fram. Hún ætti að reyna að temja sér þá vinnuhætti að það skildist hvað hún á við. Ég verð að segja það alveg eins og er að eftir að hafa hlustað á hæstv. fjmrh. áðan um að sveitarfélög sem fengju til sín atvinnureksturinn nytu þess í einu og öllu, styður þessa hugmyndafræði. Það er mikilvægt að fá hana fram á Alþingi og við sem í stjórnarandstöðu störfum munum að sjálfsögðu gera okkar ýtrasta til þess að reyna að fá fram hvað þessir ágætu menn eiga við og hjálpa íslenskri þjóð til að skilja það.
Hæstv. fjmrh. sagði að ekki stæði til að fara í neina sérstaka skoðun á öðrum sjóðum, þ.e. Iðnlánasjóði, Iðnþróunarsjóði, Fiskveiðasjóði, Stofnlánadeild landbúnaðarins eða öðrum fjármálastofnunum sem tengjast ríkissjóði. En hann nefndi að Ríkisendurskoðun hafi verið falið að gera sérstaka úttekt á Ríkisábyrgðarsjóði.
Ég spyr: Hvers vegna þessa mismunun? Fyrst menn byrja á því að gera úttekt á sjóðunum, því ekki að láta eitt yfir alla ganga og senda Ríkisendurskoðun inn fyrir dyrnar hjá þeim öllum? Ríkisendurskoðun telur sig vera færa um að leggja mat á stöðu þessara sjóða, sem er ekki einfalt mál og hefur verið rætt hér áður, og ég tel að það eigi ekki að fara eftir því hverjir stjórna þessum sjóðum eða hvaða ríkisstjórn hefur komið þeim á, því það vill svo til að allir flokkar nema Kvennalistinn, sem ekki hefur átt sæti í ríkisstjórn fram að þessu, bera ábyrgð á hinum ýmsu sjóðum ríkisins með einum eða öðrum hætti.
Fyrst byrjað er að gera úttekt á öllum þessum sjóðum og menn hafa svo mikinn áhuga á fortíðinni sem raun ber vitni og vilja grafa sem mest í henni og setja í það nefndir, þá finnst mér að það eigi að vera samræmi í þessum fortíðargreftri. Þótt ég hafi ekki mikla trú á því að hann muni skila þjóðinni miklum árangri. Ég hvet því hæstv. ríkisstjórn, fyrst hún er á annað borð byrjuð á þessu, að halda áfram og halda sínum mönnum við efnið þótt ég sé ekki jafnmikill áhugamaður og þeir um fortíðina. Ég hef meiri áhuga á framtíðinni. En ég tel að það eigi að vera samræmi í vinnubrögðum, vilji menn og hafi áhuga fyrir að fá sanna og glögga mynd af því sem gerst hefur.
Hæstv. fjmrh. kom í nokkrum orðum að tekjuhlið fjárlaganna. Ég þakka honum fyrir svör hans, þótt ég geri mér alveg grein fyrir því og átti ekki von á að hann gæti svarað því með ótvíræðum hætti hvernig þessir skattar ættu að hækka. En ég tek eftir því að hann forðast mjög að nota orðin: að hækka skatta. Hann segir að það eigi að ná meiri tekjum. Það er náttúrlega ekkert annað en skattahækkun á venjulegri íslensku. Ég tel miklu betra að ræða málið með þeim hætti og viðurkenna að tekjuvandi ríkissjóðs er mikill og það gæti verið að menn kæmust ekki hjá því að gera þar einhverjar breytingar. En það verður þá að gerast með sanngjörnum hætti. Menn mega ekki ganga svo langt í því að komast hjá því að nefna þessi orð, að hækka skatta, að farið verði út í það að breyta sköttum með ósanngjörnum hætti. Það er núv. ríkisstjórn í reynd að gera. Hún er búin að festa sig svo í þessu orðatiltæki að hún getur ekki tekið á málinu með eðlilegum hætti. Þess vegna finnst henni eðlilegra að hækka skatta á tekjuháum hjónum með mörg börn en á öllum tekjuháum hjónum almennt. Hvort er réttlátara? Er ekki réttlátara ef menn þurfa að hækka tekjuskatt á hjónum með háar tekjur að hann sé einfaldlega hækkaður án tillits til þess hvort þau eiga tvö, þrjú eða fjögur börn. Er t.d. sanngjarnt, ef við tökum dæmi af einum ágætum þingmanni, Inga Birni Albertssyni, sem á mörg myndarleg börn, að sérstaklega sé farið í það að hækka skattana hjá honum? Eða öðru því fólki í samfélaginu sem á myndarlega unglinga og er að reyna að koma þeim til manns. Er sérstök ástæða til þess? Ég bið hæstv. ríkisstjórn að ganga ekki svo langt í skilgreiningum sínum að hún geti ekki tekið á málinu með þeim hætti að skattar séu lagðir á með sanngjörnum hætti.
Það sama á við um t.d. innheimtu á gjöldum vegna lyfjanotkunar. Menn mega ekki festa sig svo í skilgreiningum. Ég heyrði hæstv. heilbrrh. minnast á það í útvarpinu að það gamla fólk sem væri að fá hækkanir á þessum gjöldum væri gamalt fólk sem væri háð þessum lyfjum. Þetta er ekkert gamanmál. Þetta eru alvarleg mál og menn verða að innheimta þessi gjöld þannig að það komi minnst við þá sem síst skyldi. Það er alveg furðulegt hvernig hæstv. heilbrrh. hefur leyft sér að skilgreina þessa hluti. En það er væntanlega það sama með hann og aðra hæstv. ráðherra að það má ekki heita að verið sé að hækka eitt né neitt. Það er verið að innheimta gjöld, koma á þjónustugjöldum og breikka skattstofna og ef menn geta skýlt sér á bak við þær skilgreiningar þá er það hið besta mál.
Að lokum, vegna orða hæstv. fjmrh. um að ekki sé ætlunin að auka tekjur ríkissjóðs vegna eignarskatts og þá væntanlega tekna sem gætu skapast af því að leggja skatt á vaxtatekjur, vil ég taka fram að það er ekki einfalt mál. Það er fullyrt að það eigi alls
ekki að leiða til aukinna tekna ríkissjóðs, það sé heilagt mál. Þá verði að lækka skatta af öðrum eignatekjum á móti. Það verði bara að stemma. Ekki kannski alveg upp á krónu en næstum því.
Ég vildi spyrja hæstv. viðskrh. hvort hann sé sammála þessu. Ég man ekki betur en það hafi verið nokkur áhugi á því hjá Alþfl. og talið eðlilegt í þeirra röðum að skattur væri lagður á fjármagnstekjur og hann mundi þá e.t.v. ganga til þess að lækka skatta fremur á þeim sem minnstar tekjur hafa í samfélaginu. Það er eins og mig minni að ég hafi heyrt einhverjar slíkar skilgreiningar. Er það ekki eðlilegt þegar raunvextir eru jafnvel komnir upp í 15,8%, hvort sem það er að þakka lágri verðbólgu eða einhverju öðru? Eru þá þessar skattfrjálsu tekjur ekki orðnar æði háar, svo notað sé orðalag Seðlabanka Íslands í því sambandi?
Ég fer þess á leit við hæstv. ríkisstjórn að þessi mál séu öll rædd með þeim hætti að reynt sé að gæta sem mestrar sanngirni og ég er viss um að við sem í stjórnarandstöðu störfum erum tilbúin að taka þátt í því vegna þess að við viðurkennum flest hver að hér er um vanda að ræða. En það er engin leið að gera það með þeim hætti að festa sig í því að láta hlutina heita öðrum nöfnum en þeir raunverulega heita.
Að lokum þakka ég hæstv. ráðherrum fyrir skilmerkileg svör og vænti þess að þeir sjái sér fært að bæta nokkru við í framhaldi af þeim spurningum sem ég hef lagt fram. Ég tel í reynd að þetta sé þýðingarmikil umræða sem þarf að fara fram á hv. Alþingi.