Frú forseti. Ég hafði ekki sérstaklega ætlað mér að taka þátt í þessari umræðu sem fer fram um þá tilkynningu iðnrh. að nú sé búið að blása af álver, a.m.k. í bili. Hins vegar hefur Kvennalistinn nokkuð blandast inn í þessa umræðu, eins og gefur að skilja, og þess vegna finnst mér bæði eðlilegt og sjálfsagt að leggja hér eitthvað til málanna.
Hv. 5. þm. Reykn., Árni R. Árnason, sagði að það hefði verið eins og högg í andlit fólks á Suðurnesjum þegar fulltrúi Kvennalistans lýsti yfir gleði sinni með niðurstöðu þessa máls. Það verður að segja við þennan hv. þm. og aðra þá sem hér eru að við kvennalistakonur getum auðvitað ekki tekið á okkur ábyrgð á gerðum ráðamanna í þessu máli, ekki tekið á okkur ábyrgð á gerðum og stefnumörkun sem við höfum alla tíð verið mótfallnar. Við höfum alla tíð lýst þessari afstöðu okkar yfir og þess vegna ættu ályktanir sem við drögum nú af málinu ekki að koma á óvart.
Við viljum láta langtímasjónarmið ráða í atvinnumálum og við erum sannfærðar um, nú eins og áður, að mengandi stóriðjustefna er ekki í þágu framtíðarinnar. Þessi stefna takmarkar þvert á móti möguleika okkar í framtíðinni. Við vitum það öll að ómenguð og falleg náttúra, eins og við Íslendingar eigum, er söluvara og þessi náttúra skapar gjaldeyristekjur og hún hefur á undanförnum árum ekki skapað minni gjaldeyristekjur en áliðnaðurinn.
Í öðru lagi vitum við að við getum selt raforkuna á mun hærra verði í ekki mjög fjarlægri framtíð. Við þurfum ekki að setja hana á útsölu núna. Það er auðvitað spurningin um að þreyja þorrann og góuna, en það eru margir valkostir í stöðunni innan ekki mjög margra ára.
Við kvennalistakonur hljótum því, vegna þess að við lítum til framtíðar, að gleðjast yfir því að mengandi stóriðjustefna verður ekki að veruleika. Við gleðjumst yfir því. Við gleðjumst yfir því að skammsýn sjónarmið hafa orðið undir í þessu máli. Og við gleðjumst yfir því að þróunarlandahagstjórn hefur beðið afhroð í þessu máli, hagstjórn sem byggist á því að leysa vanda lítilla hagkerfa með stórum fyrirtækjum sem fá að leika lausum hala og fara sínu fram í umhverfismálum eins og ætlunin var með þetta stórfyrirtæki sem setja átti niður á Keilisnesi. Þessi gleði okkar, sem ég hef nú lýst, er hins vegar auðvitað galli blandin. Hún er svo sannarlega galli blandin. Það er ekkert gleðilegt að íslensk stjórnvöld skuli nú hafa fjárfest a.m.k. 1 milljarð í þessum fyrirætlunum og þau standi núna í rauninni uppi eins og villuráfandi sauðir í atvinnumálum, sérstaklega á Suðurnesjum. Það eru mjög alvarlegar fregnir sem hafa verið að berast undanfarna daga af þeim atvinnumálum, sérstaklega atvinnumálum kvenna á Suðurnesjum þar sem atvinnuleysi er nú með því hæsta á landinu og komið upp í 5,8%.
Það voru líka alvarlegar fregnir sem við fengum í kvöldfréttunum í kvöld, um það að nú væri búið að taka Stálbræðsluna í Kapelluhrauni til gjaldþrotaskipta og 80 manns hefðu þar misst atvinnu sína. Auðvitað eru þetta alvarleg tíðindi, ekki síst vegna þess að það er ekkert sem tekur við. Það er heldur ekkert gleðilegt að stjórnvöld skuli hafa glætt falskar vonir í þessu máli og slökkt þær síðan aftur á einum degi. Menn hafa á undanförnum vikum rembst eins og rjúpan við staurinn við að segja fólki að það sé að koma, álverið sé að koma, þetta sé bara spurning um tíma. Nú gerist það á einum degi að vonir --- auðvitað falskar vonir --- eru slökktar.
Í sjónvarpsfréttunum í kvöld stakk það mig reyndar dálítið að í viðtölum við íbúa í Vogum á Vatnsleysuströnd kom fram, ekki síst í viðtölum við konur, að þetta kom þeim í rauninni ekki á óvart. Þær sögðu: Við máttum búast við þessu. Þetta kom þeim ekkert sérstaklega á óvart, en virtist hins vegar vera meira reiðarslag fyrir karlmenn þarna, enda hugsa ég að þeir hafi frekar litið til þess að þeir fengju atvinnu í þessu álveri en konur.
Hætt er við, hins vegar, að þessar fölsku vonir, sem búið var að kveikja og voru síðan slökktar á einum degi, veki upp vonleysi í atvinnumálum þjóðarinnar. Auðvitað er ekki gleðilegt ef fólk leggst í þunglyndi og vonleysi yfir því ástandi sem við blasir. Það er heldur ekki gleðilegt að þeir sem nú hafa slökkt þessar vonir skuli engu að síður reyna að viðhalda eigin sjálfsblekkingu því að það verð ég að segja að mér finnst hæstv. iðnrh. gera.
Ég held það hafi verið Ibsen sem sagði einhvers staðar að allir yrðu að eiga sína villiönd, sína lífslygi. Mér finnst ég geta heimfært þetta upp á hæstv. iðnrh. í þessu máli.
Ekkert af því sem ég hef talið upp er gleðilegt, en við kvennalistakonur ætlum ekki að hryggjast yfir því þó að dansinum kringum álkálfinn sé nú lokið, að sinni a.m.k. Ekki er hægt að gera þá kröfu til okkar með neinni sanngirni að við hryggjumst yfir því og lýsum þeirri hryggð okkar í þessum ræðustól.
Hæstv. 5. þm. Reykn. Árni R. Árnason verður að leita að blórabögglum í þessu máli annars staðar en í röðum kvennalistakvenna.
Hér talaði annar sjálfstæðismaður, 2. þm. Norðurl. v., Hjálmar Jónsson, og ég get að mörgu leyti tekið undir orð hans áðan, orð sem hann sótti til djarfmæltrar kynsystur minnar forðum sem sagði: ,,Eigi skal gráta Björn bónda heldur safna liði.`` Undir þetta get
ég sannarlega tekið. Menn hafa verið með yfirlýsingar um að taka þurfi því sem við blasir nú með karlmennsku. Menn geta kallað þetta viðhorf, sem birtist í orðunum um að ekki skuli gráta Björn bónda heldur safna liði, karlmennsku ef þeim er það skapfelldast og það er mér í sjálfu sér að meinalausu. Við kvennalistakonur erum hins vegar að sönnu reiðubúnar til að ganga á hólm við slæmt atvinnuástand þjóðarinnar, en við viljum ekki ana beint af augum og enda í einhverjum vonlausum pytti.
Það er alveg ljóst, svo ég taki upp líkingu frá hv. þm. Svavari Gestssyni áðan, að við munum ekki verða í hópi þeirra meyja sem sitja við opinn glugga og bíða eftir álsöngnum. Sá meyjafans sem við þann glugga situr er ekki af kvenkyni heldur einhverju öðru og torkennilegra kyni.