Sjávarútvegsráðherra (Þorsteinn Pálsson)
:
Frú forseti. Vegna fyrirspurnar hv. 4. þm. Norðurl. v. vil ég taka það fram að nefnd sú, sem skipuð var til þess að fara yfir hlutverk Verðjöfnunarsjóðsins, gera þar um tillögur og meta tillögur hagsmunasamtakanna, var skipuð í fullu samráði við samtök bæði útvegsmanna og fiskvinnslu í landinu. Ég tel að þarna séu menn sem hafa mikla þekkingu á störfum sjávarútvegsins. Tveir þeirra vinna beinlínis fyrir fyrirtæki og samtök í sjávarútveginum, aðrir hafa mikla þekkingu af störfum sínum í þessum efnum um leið og þeir hafa yfirgripsmikla þekkingu á íslenskum þjóðarbúskap. Ég treysti því þessum mönnum og það gera einnig forustumenn í atvinnugreininni.
Ég þarf ekki að fara mörgum orðum um það aftur að vitaskuld eru ýmis álitaefni varðandi Verðjöfnunarsjóð og hvort starfrækja eigi verðjöfnunarsjóði af þessu tagi. Ýmsir hafa á það bent, og ég hef oft tekið undir hugmyndir af því tagi, að eðlilegra væri að fyrirtækjunum yrði með heimildum í skattalögum opnaður sá möguleiki að koma upp eigin verðjöfnunarsjóðum og þau störfuðu þá á eigin ábyrgð. Hvert fyrirtæki um sig tæki ábyrgð á því hvort það legði til fjármuni á góðum árum til þeirra tíma þegar á móti blæs.
Í þessu sambandi geta komið upp ýmsar erfiðar spurningar, m.a.: Er hægt að mismuna fyrirtækjum eftir atvinnugreinum? Yrðu ekki öll fyrirtæki í öllum atvinnugreinum að hafa opnar heimildir til slíkrar sjóðsmyndunar? Væri unnt að líta svo á að hér væri um að ræða almenna lækkun á sköttum atvinnufyrirtækja? Vegna þess sem fram kom í máli hv. fyrirspyrjanda, þá er aðstaða atvinnugreinanna að þessu leyti mjög mismunandi og ekki síst útflutningsgreinanna. Verðjöfnunarsjóður af þessu tagi gegnir því hlutverki að jafna verðsveiflur sem eru meiri í sjávarútvegi en í öðrum atvinnugreinum. Bæði sýnir reynslan okkur að verðsveiflur verða meiri innan lands og ekki síður á erlendum mörkuðum. Það er af þessum ástæðum sem slíkum sjóði hefur verið komið upp fyrir sjávarútveginn en ekki aðrar atvinnugreinar og að nokkru leyti gegnir hann þess vegna því hlutverki að jafna aðstöðumun á milli atvinnugreina. En af hálfu talsmanna annarra atvinnugreina hefur oft verið á það bent að það væri erfitt fyrir þær að starfa í skjóli sjávarútvegsins sem hefur miklu sterkari stöðu í okkar þjóðarbúskap.
Á það þarf því vitaskuld að líta þegar menn ræða um endurskoðun á svo veigamiklum sjóði eins og Verðjöfnunarsjóðnum að við röskum ekki stöðu á milli atvinnugreina. Þess vegna væri bráðræði að taka skyndiákvarðanir um að leggja þennan sjóð niður og greiða út úr honum í einni skyndingu. Að þessum málum er unnið með þeim hætti sem ég hef greint frá. Ég hygg að það sé farsælast fyrir atvinnugreinina og þjóðarbúskapinn með tilliti til þess sameiginlega markmiðs að stuðla að sem mestum stöðugleika í þjóðarbúskapnum.
Frú forseti. Vegna fyrirspurnar hv. 4. þm. Norðurl. v. vil ég taka það fram að nefnd sú, sem skipuð var til þess að fara yfir hlutverk Verðjöfnunarsjóðsins, gera þar um tillögur og meta tillögur hagsmunasamtakanna, var skipuð í fullu samráði við samtök bæði útvegsmanna og fiskvinnslu í landinu. Ég tel að þarna séu menn sem hafa mikla þekkingu á störfum sjávarútvegsins. Tveir þeirra vinna beinlínis fyrir fyrirtæki og samtök í sjávarútveginum, aðrir hafa mikla þekkingu af störfum sínum í þessum efnum um leið og þeir hafa yfirgripsmikla þekkingu á íslenskum þjóðarbúskap. Ég treysti því þessum mönnum og það gera einnig forustumenn í atvinnugreininni.
Ég þarf ekki að fara mörgum orðum um það aftur að vitaskuld eru ýmis álitaefni varðandi Verðjöfnunarsjóð og hvort starfrækja eigi verðjöfnunarsjóði af þessu tagi. Ýmsir hafa á það bent, og ég hef oft tekið undir hugmyndir af því tagi, að eðlilegra væri að fyrirtækjunum yrði með heimildum í skattalögum opnaður sá möguleiki að koma upp eigin verðjöfnunarsjóðum og þau störfuðu þá á eigin ábyrgð. Hvert fyrirtæki um sig tæki ábyrgð á því hvort það legði til fjármuni á góðum árum til þeirra tíma þegar á móti blæs.
Í þessu sambandi geta komið upp ýmsar erfiðar spurningar, m.a.: Er hægt að mismuna fyrirtækjum eftir atvinnugreinum? Yrðu ekki öll fyrirtæki í öllum atvinnugreinum að hafa opnar heimildir til slíkrar sjóðsmyndunar? Væri unnt að líta svo á að hér væri um að ræða almenna lækkun á sköttum atvinnufyrirtækja? Vegna þess sem fram kom í máli hv. fyrirspyrjanda, þá er aðstaða atvinnugreinanna að þessu leyti mjög mismunandi og ekki síst útflutningsgreinanna. Verðjöfnunarsjóður af þessu tagi gegnir því hlutverki að jafna verðsveiflur sem eru meiri í sjávarútvegi en í öðrum atvinnugreinum. Bæði sýnir reynslan okkur að verðsveiflur verða meiri innan lands og ekki síður á erlendum mörkuðum. Það er af þessum ástæðum sem slíkum sjóði hefur verið komið upp fyrir sjávarútveginn en ekki aðrar atvinnugreinar og að nokkru leyti gegnir hann þess vegna því hlutverki að jafna aðstöðumun á milli atvinnugreina. En af hálfu talsmanna annarra atvinnugreina hefur oft verið á það bent að það væri erfitt fyrir þær að starfa í skjóli sjávarútvegsins sem hefur miklu sterkari stöðu í okkar þjóðarbúskap.
Á það þarf því vitaskuld að líta þegar menn ræða um endurskoðun á svo veigamiklum sjóði eins og Verðjöfnunarsjóðnum að við röskum ekki stöðu á milli atvinnugreina. Þess vegna væri bráðræði að taka skyndiákvarðanir um að leggja þennan sjóð niður og greiða út úr honum í einni skyndingu. Að þessum málum er unnið með þeim hætti sem ég hef greint frá. Ég hygg að það sé farsælast fyrir atvinnugreinina og þjóðarbúskapinn með tilliti til þess sameiginlega markmiðs að stuðla að sem mestum stöðugleika í þjóðarbúskapnum.