Pálmi Jónsson
:
Virðulegi forseti. Frv. um þetta efni var flutt á síðasta Alþingi eins og hér hefur komið fram. Þá voru gerðar við það frv. allmargar athugasemdir og m.a. gerði ég ýmsar athugasemdir við það. Frv. er nú endurflutt og hefur verið tekið til athugunar áður en það var flutt að nýju. Ég hef tekið þátt í því að lesa frv. yfir og leggja til þar ýmsar breytingar og ég hef fyrir mitt leyti samþykkt ásamt öðrum þingmönnum stjórnarflokkanna að þetta sé flutt sem stjfrv. á hv. Alþingi.
Frv. hefur tekið ýmsum breytingum frá þeim búningi sem það var í á síðasta þingi. Þær breytingar eru að mínum dómi til bóta og ég vil þakka hæstv. umhvrh. fyrir þá vinnu sem hann hefur staðið fyrir að lögð hafi verið í þetta mál. Ég tel ástæðu til að þegar reynt er að verða við ýmsum athugasemdum, þá sé það þakkarvert.
Þrátt fyrir það sem hefur komið fram í mínum orðum standa enn eftir efnisatriði í þessu frv. sem eru mér ekki geðfelld. Ég á mjög erfitt með að sætta mig við þau grundvallaratriði í frv. sem að mínu áliti hefði þurft að vera á annan veg. Þar á ég við það grundvallaratriði frv. að öll villt dýr og fuglar séu friðuð nema mýs, rottur og minkar, sem nú hefur góðu heilli verið bætt í þann hóp villtra dýra sem eru ófriðuð, en síðan er það algerlega á valdi hæstv. ráðherra með tiltekinni umsögn svokallaðrar villidýranefndar hvort friðun er aflétt eða ekki. Mér finnst það grundvallaratriði í lagasetningu að setja slíkt vald í hendur ráðherra, hver sem skipar það embætti hverju sinni, sé ekki sérlega aðgengilegt, svo ekki sé meira sagt. Mér finnst að í þessu sé fólgið of mikið miðstýringarvald rétt eins og ég sagði í umræðu um þetta mál á síðasta þingi og mér finnst að þetta bjóði upp á að það sé ekki eins skýrt fyrir veiðimönnum eða öðrum og ella væri ef friðunartími væri bundinn í lögum og jafnframt væri þá bundið í lögum hvenær mætti veiða og hvaða dýr mætti veiða hverju sinni. Þetta er grundvallaratriði sem ég bið hv. umhvn. enn um að taka til athugunar í sinni vinnu. Skal ég þá gjarnan viðurkenna að það er til hægðarauka að þurfa ekki alltaf að breyta lögum ef talin er ástæða til að breyta friðunartíma, t.d. ef menn vildu nú stytta veiðitíma rjúpunnar, sem ég tel fulla ástæðu til, frá því sem er í gildandi lögum eða eitthvað annað slíkt vegna sveiflna í fuglastofnum eða dýrastofnum. Þrátt fyrir það læt ég ekki af þeirri skoðun minni að hér sé um óeðlilegt lagaform að ræða og betra að hafa lög einföld og skýr um þessi efni en að þau séu opin og að í öllum meiri háttar atriðum hvað þetta snertir sé framkvæmd þeirra á valdi tiltekins ráðherra.
Þetta er annað af þeim atriðum sem ég vildi láta hér koma fram við þessa umræðu og óska eftir að sé tekið til athugunar af hálfu hv. umhvn.
Ég skal ekki fara í ýmis þau atriði sem hér hafa verið nefnd af fyrri ræðumönnum og sem ég get að ýmsu leyti tekið undir. Sumt af því er þannig að þrátt fyrir að bætt hafi verið í umfjöllun um málið áður en það var nú flutt er ólíklegt að það takist að framfylgja því til hins ýtrasta í öllum atriðum en skal ég samt ekki vera að teygja tímann við að elta slíkt uppi.
Annað atriði sem ég vil hins vegar gera að umtalsefni er 16. gr. frv. sem fjallar um seli og rostunga. Nú verð ég að játa að mín dýrafræðikunnátta er ekki meiri en svo að ég hélt að rostungar væri selategund og þyrfti þess vegna ekki að taka það fram sérstaklega, að eins og er hér er tekið fram um landsel, útsel, blöðrusel og vöðusel, þá væri ein selategundin enn sem héti rostungur. En látum það nú vera. Í þessari grein er gert ráð fyrir því að umhvrh. geti sett í reglugerð ákvæði þar sem aflétt er friðun ýmissa selategunda á tilteknum svæðum og árstíðum samkvæmt tillögum sjútvrh. Síðar segir að sjútvrh. stjórni nýtingu selastofnsins og hafi umsjón með þeim aðgerðum af opinberri hálfu sem ætlað er að hafa áhrif á stofnstærð þessara dýra.
Nú vill svo til að selir og selveiði fellur undir starfssvið landbrn. og landbúnaðarlöggjöfina, a.m.k. að mestu leyti. Selveiði er að mestu leyti stunduð við árósa og nálægt fjöruborði. Landareignum jarða fylgir svokölluð landhelgi sem nær 115 metra út frá stórstraumsfjöruborði. Það svæði fellur því, eins og ég aður sagði undir landbúnaðarlöggjöfina, undir jarðalög, undir ábúðarlög sem er hluti landbúnaðarlöggjafarinnar, og að því er tekur til veiða í árósum sumpart í tengslum við lax- og silungsveiðilöggjöfina. Mér er því alveg fyrirmunað að skilja hvernig hæstv. sjútvrh., hver sem hann er, á að hafa stjórn á þessum málum og að lúta skuli forræði hans innan verksviðs allt annars ráðherra. Umsýsla hæstv. sjútvrh. getur að mínum dómi ekki verið á öðrum svæðum en þeim sem eru utan landhelgi sjávarjarða. Það má svo sem vel vera að í ýmsum tilvikum megi stunda selveiðar á þeim svæðum en það mun þó vera miklu fátíðara en er á þeim landsvæðum sem tilheyra algerlega landbúnaðarlöggjöfinni og verksviði landbrn. Þessi grein finnst mér vera algert klúður og ég held að það verði ekki hjá því komist að taka þessa grein til sérstakrar athugunar, og væntanlega þannig að henni verði breytt í umfjöllun hv. umhvn. sem fær málið áður en það gengur til 2. umr.
Það er út af fyrir sig gamalt mál á hv. Alþingi hvernig á þessum málum er tekið og Alþingi hefur áður fengist við frumvörp sem flutt hafa verið í sambærilegu horfi við það sem hér er, þ.e. að flækja forræði þessara mála á milli ráðuneyta og Alþingi hefur hafnað slíkri lagasetningu til þessa. Ég á þess vegna von á því að þessi atriði verði tekin til nánari athugunar á milli umræðna og á því er að mínum dómi full þörf.
Ég skal svo ekki lengja umræðuna. Ég tel eðlilegt og þarft að setja saman löggjöf um veiðar og friðun á villtum dýrum og villtum fuglum að svo miklu leyti sem það fellur undir verksvið umhvrn. Það er auðvitað vandasamt verk en ég vil gjarnan þakka að það hefur að ýmsu leyti verið nokkuð vandlega að því unnið þó að ágallar séu enn á frv. sem hljóta og þurfa að koma til athugunar í þingnefnd og e.t.v. þarf að leita umsagnar um ýmis þau atriði sem þar sýnast vera álitamál annars staðar í þjóðfélaginu en hér á hinu háa Alþingi.
Virðulegi forseti. Frv. um þetta efni var flutt á síðasta Alþingi eins og hér hefur komið fram. Þá voru gerðar við það frv. allmargar athugasemdir og m.a. gerði ég ýmsar athugasemdir við það. Frv. er nú endurflutt og hefur verið tekið til athugunar áður en það var flutt að nýju. Ég hef tekið þátt í því að lesa frv. yfir og leggja til þar ýmsar breytingar og ég hef fyrir mitt leyti samþykkt ásamt öðrum þingmönnum stjórnarflokkanna að þetta sé flutt sem stjfrv. á hv. Alþingi.
Frv. hefur tekið ýmsum breytingum frá þeim búningi sem það var í á síðasta þingi. Þær breytingar eru að mínum dómi til bóta og ég vil þakka hæstv. umhvrh. fyrir þá vinnu sem hann hefur staðið fyrir að lögð hafi verið í þetta mál. Ég tel ástæðu til að þegar reynt er að verða við ýmsum athugasemdum, þá sé það þakkarvert.
Þrátt fyrir það sem hefur komið fram í mínum orðum standa enn eftir efnisatriði í þessu frv. sem eru mér ekki geðfelld. Ég á mjög erfitt með að sætta mig við þau grundvallaratriði í frv. sem að mínu áliti hefði þurft að vera á annan veg. Þar á ég við það grundvallaratriði frv. að öll villt dýr og fuglar séu friðuð nema mýs, rottur og minkar, sem nú hefur góðu heilli verið bætt í þann hóp villtra dýra sem eru ófriðuð, en síðan er það algerlega á valdi hæstv. ráðherra með tiltekinni umsögn svokallaðrar villidýranefndar hvort friðun er aflétt eða ekki. Mér finnst það grundvallaratriði í lagasetningu að setja slíkt vald í hendur ráðherra, hver sem skipar það embætti hverju sinni, sé ekki sérlega aðgengilegt, svo ekki sé meira sagt. Mér finnst að í þessu sé fólgið of mikið miðstýringarvald rétt eins og ég sagði í umræðu um þetta mál á síðasta þingi og mér finnst að þetta bjóði upp á að það sé ekki eins skýrt fyrir veiðimönnum eða öðrum og ella væri ef friðunartími væri bundinn í lögum og jafnframt væri þá bundið í lögum hvenær mætti veiða og hvaða dýr mætti veiða hverju sinni. Þetta er grundvallaratriði sem ég bið hv. umhvn. enn um að taka til athugunar í sinni vinnu. Skal ég þá gjarnan viðurkenna að það er til hægðarauka að þurfa ekki alltaf að breyta lögum ef talin er ástæða til að breyta friðunartíma, t.d. ef menn vildu nú stytta veiðitíma rjúpunnar, sem ég tel fulla ástæðu til, frá því sem er í gildandi lögum eða eitthvað annað slíkt vegna sveiflna í fuglastofnum eða dýrastofnum. Þrátt fyrir það læt ég ekki af þeirri skoðun minni að hér sé um óeðlilegt lagaform að ræða og betra að hafa lög einföld og skýr um þessi efni en að þau séu opin og að í öllum meiri háttar atriðum hvað þetta snertir sé framkvæmd þeirra á valdi tiltekins ráðherra.
Þetta er annað af þeim atriðum sem ég vildi láta hér koma fram við þessa umræðu og óska eftir að sé tekið til athugunar af hálfu hv. umhvn.
Ég skal ekki fara í ýmis þau atriði sem hér hafa verið nefnd af fyrri ræðumönnum og sem ég get að ýmsu leyti tekið undir. Sumt af því er þannig að þrátt fyrir að bætt hafi verið í umfjöllun um málið áður en það var nú flutt er ólíklegt að það takist að framfylgja því til hins ýtrasta í öllum atriðum en skal ég samt ekki vera að teygja tímann við að elta slíkt uppi.
Annað atriði sem ég vil hins vegar gera að umtalsefni er 16. gr. frv. sem fjallar um seli og rostunga. Nú verð ég að játa að mín dýrafræðikunnátta er ekki meiri en svo að ég hélt að rostungar væri selategund og þyrfti þess vegna ekki að taka það fram sérstaklega, að eins og er hér er tekið fram um landsel, útsel, blöðrusel og vöðusel, þá væri ein selategundin enn sem héti rostungur. En látum það nú vera. Í þessari grein er gert ráð fyrir því að umhvrh. geti sett í reglugerð ákvæði þar sem aflétt er friðun ýmissa selategunda á tilteknum svæðum og árstíðum samkvæmt tillögum sjútvrh. Síðar segir að sjútvrh. stjórni nýtingu selastofnsins og hafi umsjón með þeim aðgerðum af opinberri hálfu sem ætlað er að hafa áhrif á stofnstærð þessara dýra.
Nú vill svo til að selir og selveiði fellur undir starfssvið landbrn. og landbúnaðarlöggjöfina, a.m.k. að mestu leyti. Selveiði er að mestu leyti stunduð við árósa og nálægt fjöruborði. Landareignum jarða fylgir svokölluð landhelgi sem nær 115 metra út frá stórstraumsfjöruborði. Það svæði fellur því, eins og ég aður sagði undir landbúnaðarlöggjöfina, undir jarðalög, undir ábúðarlög sem er hluti landbúnaðarlöggjafarinnar, og að því er tekur til veiða í árósum sumpart í tengslum við lax- og silungsveiðilöggjöfina. Mér er því alveg fyrirmunað að skilja hvernig hæstv. sjútvrh., hver sem hann er, á að hafa stjórn á þessum málum og að lúta skuli forræði hans innan verksviðs allt annars ráðherra. Umsýsla hæstv. sjútvrh. getur að mínum dómi ekki verið á öðrum svæðum en þeim sem eru utan landhelgi sjávarjarða. Það má svo sem vel vera að í ýmsum tilvikum megi stunda selveiðar á þeim svæðum en það mun þó vera miklu fátíðara en er á þeim landsvæðum sem tilheyra algerlega landbúnaðarlöggjöfinni og verksviði landbrn. Þessi grein finnst mér vera algert klúður og ég held að það verði ekki hjá því komist að taka þessa grein til sérstakrar athugunar, og væntanlega þannig að henni verði breytt í umfjöllun hv. umhvn. sem fær málið áður en það gengur til 2. umr.
Það er út af fyrir sig gamalt mál á hv. Alþingi hvernig á þessum málum er tekið og Alþingi hefur áður fengist við frumvörp sem flutt hafa verið í sambærilegu horfi við það sem hér er, þ.e. að flækja forræði þessara mála á milli ráðuneyta og Alþingi hefur hafnað slíkri lagasetningu til þessa. Ég á þess vegna von á því að þessi atriði verði tekin til nánari athugunar á milli umræðna og á því er að mínum dómi full þörf.
Ég skal svo ekki lengja umræðuna. Ég tel eðlilegt og þarft að setja saman löggjöf um veiðar og friðun á villtum dýrum og villtum fuglum að svo miklu leyti sem það fellur undir verksvið umhvrn. Það er auðvitað vandasamt verk en ég vil gjarnan þakka að það hefur að ýmsu leyti verið nokkuð vandlega að því unnið þó að ágallar séu enn á frv. sem hljóta og þurfa að koma til athugunar í þingnefnd og e.t.v. þarf að leita umsagnar um ýmis þau atriði sem þar sýnast vera álitamál annars staðar í þjóðfélaginu en hér á hinu háa Alþingi.