Frsm. efh.- og viðskn. (Vilhjálmur Egilsson)
:
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir nál. efh.- og viðskn. um frv. til laga um neytendalán. Mál þetta kom inn í þingið mjög snemma og hefur verið í allmikilli umfjöllun í nefndinni og hún hefur sent frv. allmörgum aðilum til umsagnar og kallað á sinn fund fjölmarga aðila sem getið er í nál. Nefndin hefur náð samstöðu um málið og ég ætla að kynna nál. og nokkrar brtt. sem gerðar eru við frv.
Í fyrsta lagi er gerð sú breyting að gildissvið laganna þrengist og nái aðeins til neytenda en ekki til lána sem tekin eru í tengslum við atvinnustarfsemi.
Í öðru lagi er gerð tillaga um breytingu á 2. gr. frv. þannig að í d-lið 2. gr. verði kveðið á um hámarksupphæð jafnt sem lágmarksupphæð.
Í þriðja lagi er lögð til breyting við 3. gr. sem kveði á um að það sé skylt að veita eigendum tékkareikninga upplýsingar um hvernig lánssamningi um yfirdráttarheimild skuli sagt upp. Enn fremur bætist við ákvæði um að tilkynna megi eigendum tékkareikninga um breytingar á ársvöxtum eða viðeigandi gjöldum sem verða á samningstímanum í reikningsyfirliti.
Í fjórða lagi er lögð til breyting á 4. gr. sem er til þess að þrengja skilgreiningu á hugtakinu ,,neytandi`` þannig að það verði: ,,Neytandi er einstaklingur sem í viðskiptum, sem lög þessi ná til, tekur lán eða kaupir vöru eða þjónustu gegn endurgjaldi, enda séu viðskiptin ekki gerð í atvinnuskyni``, og það sé aðalskilgreiningin á hugtakinu neytandi.
Í fimmta lagi er lögð til smábreyting á skilgreiningu í upptalningu í 6. gr.
Í sjötta lagi er gerð brtt. við 7. gr. frv. þar sem aðeins er verið að breyta hugtakanotkun þannig að hún samræmist þeim breytingum sem ég hef skýrt frá áður.
Í sjöunda lagi er lögð til breyting á 9. gr. frv., að síðari málsgrein falli brott, en með henni var lögð mjög rík tilkynningaskylda á lánveitendur sem ekki hefði verið mögulegt að uppfylla. Það verður að telja nægilegt að neytandi fái skýrari og ótvíræðari upplýsingar við samningsgerðina, sbr. 6. gr. frv.
Í áttunda lagi er lagt til að 10. gr. breytist þannig að það komi skýrari mynd á það hvað ,,árleg hlutfallstala kostnaðar`` þýði og tillagan er þannig, með leyfi forseta:
,,Árleg hlutfallstala kostnaðar er tala sem svarar til núvirðis allra skuldbindinga (lána, endurgreiðslna og kostnaðar) er til kann að koma eða þegar er fyrir hendi og lánveitandi og neytandi hafa samið um. Hlutfallstalan skal reiknuð út í samræmi við stærðfræðilíkingu sem nánar er mælt fyrir um í reglugerð er ráðherra setur. Í henni skal einnig setja nánari reglur um útreikning kostnaðar.``
Þessi stærðfræðilíking mun væntanlega vera fastur liður í öllum þeim viðskiptaforritum sem eru sett inn í þær tölvur sem eru til í verslunum þar sem verið er að lána fólki neytendalán og að sjálfsögðu í bönkunum líka.
Í níunda lagi er lagt til að 12. gr. verði breytt þannig að vísitölubinding og verðlagsviðmiðun teljist til vaxtagjalda.
Í tíunda lagi er lögð til breyting á 13. gr. þannig að ekki verði skylt að veita upplýsingar þær sem greindar eru í ákvæðinu í öllum auglýsingum um lán og lánafyrirgreiðslu heldur verði skyldan bundin við auglýsingar og tilboð sem liggja frammi á starfsstöð neytenda.
Í ellefta lagi er lögð til breyting á 14. gr. þar sem breytt er orðalagi um viðmiðun á vöxtum.
Í tólfta lagi er lögð til breyting á 15. gr. þannig að ákvæði hennar er þrengt en eins og það var í frv. þá gat það gefið möguleika á óréttmætu málþófi við venjulega innheimtu á kröfu.
Í þrettánda lagi er lögð til breyting á IV. kafla þannig að það efni verði aukið en 17.--19. gr. frv. falli brott. Það er nægilegt talið að styðjast við almenna reglu kröfuréttar í þessum efnum.
Í fjórtánda lagi er lögð til breyting á 20. gr. þannig að 2. mgr. falli brott, þá er líka lögð til orðalagsbreyting á 3. mgr. og loks að við bætist málsgrein þess efnis að ákvæðið nái ekki til viðskiptabréfakrafna enda sé trygging fyrir hendi, sbr. breytingu sem er kynnt hér á eftir.
Í fimmtánda lagi er lagt til að 21. gr. verði breytt þannig að efnið falli niður en þess í stað mælt fyrir um tryggingu sem lánveitandi skal eiga vegna hugsanlegra vanefndakrafna neytenda vegna viðskipta sem standa að baki viðskiptabréfum. Tryggingin er hugsuð sem vernd fyrir neytendur.
Í sextánda lagi er lagt til að VI. og VII. kafli verði sameinaðir og 22. og 24.--29. gr. falli niður.
Í sautjánda lagi er lagt til að IX. kaflinn mæli fyrir um skaðabótaskyldu í stað refsinga.
Í átjánda lagi er lagt til að lögin taki gildi 1. okt. 1993 en miðist ekki við gildistöku EES-samningsins. Ástæðan fyrir því er sú að þetta er í rauninni sjálfsagt framfaramál sem stuðlar að því að skýra og bæta rétt neytenda. Í annan stað er ljóst að til þess að geta uppfyllt ákvæði frv. um upplýsingaskyldu þá þarf að breyta allmörgum forritum sem er unnið með í tölvum í fyrirtækjum og þess vegna er það eðlilegt að frv. taki gildi á einhverjum tilteknum tíma en sé ekki háð óvissu um gildistöku.
Ég vil síðan að lokum, herra forseti, þakka meðnefndarmönnum mínur fyrir ágætt samstarf um þetta mál og læt máli mínu lokið.
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir nál. efh.- og viðskn. um frv. til laga um neytendalán. Mál þetta kom inn í þingið mjög snemma og hefur verið í allmikilli umfjöllun í nefndinni og hún hefur sent frv. allmörgum aðilum til umsagnar og kallað á sinn fund fjölmarga aðila sem getið er í nál. Nefndin hefur náð samstöðu um málið og ég ætla að kynna nál. og nokkrar brtt. sem gerðar eru við frv.
Í fyrsta lagi er gerð sú breyting að gildissvið laganna þrengist og nái aðeins til neytenda en ekki til lána sem tekin eru í tengslum við atvinnustarfsemi.
Í öðru lagi er gerð tillaga um breytingu á 2. gr. frv. þannig að í d-lið 2. gr. verði kveðið á um hámarksupphæð jafnt sem lágmarksupphæð.
Í þriðja lagi er lögð til breyting við 3. gr. sem kveði á um að það sé skylt að veita eigendum tékkareikninga upplýsingar um hvernig lánssamningi um yfirdráttarheimild skuli sagt upp. Enn fremur bætist við ákvæði um að tilkynna megi eigendum tékkareikninga um breytingar á ársvöxtum eða viðeigandi gjöldum sem verða á samningstímanum í reikningsyfirliti.
Í fjórða lagi er lögð til breyting á 4. gr. sem er til þess að þrengja skilgreiningu á hugtakinu ,,neytandi`` þannig að það verði: ,,Neytandi er einstaklingur sem í viðskiptum, sem lög þessi ná til, tekur lán eða kaupir vöru eða þjónustu gegn endurgjaldi, enda séu viðskiptin ekki gerð í atvinnuskyni``, og það sé aðalskilgreiningin á hugtakinu neytandi.
Í fimmta lagi er lögð til smábreyting á skilgreiningu í upptalningu í 6. gr.
Í sjötta lagi er gerð brtt. við 7. gr. frv. þar sem aðeins er verið að breyta hugtakanotkun þannig að hún samræmist þeim breytingum sem ég hef skýrt frá áður.
Í sjöunda lagi er lögð til breyting á 9. gr. frv., að síðari málsgrein falli brott, en með henni var lögð mjög rík tilkynningaskylda á lánveitendur sem ekki hefði verið mögulegt að uppfylla. Það verður að telja nægilegt að neytandi fái skýrari og ótvíræðari upplýsingar við samningsgerðina, sbr. 6. gr. frv.
Í áttunda lagi er lagt til að 10. gr. breytist þannig að það komi skýrari mynd á það hvað ,,árleg hlutfallstala kostnaðar`` þýði og tillagan er þannig, með leyfi forseta:
,,Árleg hlutfallstala kostnaðar er tala sem svarar til núvirðis allra skuldbindinga (lána, endurgreiðslna og kostnaðar) er til kann að koma eða þegar er fyrir hendi og lánveitandi og neytandi hafa samið um. Hlutfallstalan skal reiknuð út í samræmi við stærðfræðilíkingu sem nánar er mælt fyrir um í reglugerð er ráðherra setur. Í henni skal einnig setja nánari reglur um útreikning kostnaðar.``
Þessi stærðfræðilíking mun væntanlega vera fastur liður í öllum þeim viðskiptaforritum sem eru sett inn í þær tölvur sem eru til í verslunum þar sem verið er að lána fólki neytendalán og að sjálfsögðu í bönkunum líka.
Í níunda lagi er lagt til að 12. gr. verði breytt þannig að vísitölubinding og verðlagsviðmiðun teljist til vaxtagjalda.
Í tíunda lagi er lögð til breyting á 13. gr. þannig að ekki verði skylt að veita upplýsingar þær sem greindar eru í ákvæðinu í öllum auglýsingum um lán og lánafyrirgreiðslu heldur verði skyldan bundin við auglýsingar og tilboð sem liggja frammi á starfsstöð neytenda.
Í ellefta lagi er lögð til breyting á 14. gr. þar sem breytt er orðalagi um viðmiðun á vöxtum.
Í tólfta lagi er lögð til breyting á 15. gr. þannig að ákvæði hennar er þrengt en eins og það var í frv. þá gat það gefið möguleika á óréttmætu málþófi við venjulega innheimtu á kröfu.
Í þrettánda lagi er lögð til breyting á IV. kafla þannig að það efni verði aukið en 17.--19. gr. frv. falli brott. Það er nægilegt talið að styðjast við almenna reglu kröfuréttar í þessum efnum.
Í fjórtánda lagi er lögð til breyting á 20. gr. þannig að 2. mgr. falli brott, þá er líka lögð til orðalagsbreyting á 3. mgr. og loks að við bætist málsgrein þess efnis að ákvæðið nái ekki til viðskiptabréfakrafna enda sé trygging fyrir hendi, sbr. breytingu sem er kynnt hér á eftir.
Í fimmtánda lagi er lagt til að 21. gr. verði breytt þannig að efnið falli niður en þess í stað mælt fyrir um tryggingu sem lánveitandi skal eiga vegna hugsanlegra vanefndakrafna neytenda vegna viðskipta sem standa að baki viðskiptabréfum. Tryggingin er hugsuð sem vernd fyrir neytendur.
Í sextánda lagi er lagt til að VI. og VII. kafli verði sameinaðir og 22. og 24.--29. gr. falli niður.
Í sautjánda lagi er lagt til að IX. kaflinn mæli fyrir um skaðabótaskyldu í stað refsinga.
Í átjánda lagi er lagt til að lögin taki gildi 1. okt. 1993 en miðist ekki við gildistöku EES-samningsins. Ástæðan fyrir því er sú að þetta er í rauninni sjálfsagt framfaramál sem stuðlar að því að skýra og bæta rétt neytenda. Í annan stað er ljóst að til þess að geta uppfyllt ákvæði frv. um upplýsingaskyldu þá þarf að breyta allmörgum forritum sem er unnið með í tölvum í fyrirtækjum og þess vegna er það eðlilegt að frv. taki gildi á einhverjum tilteknum tíma en sé ekki háð óvissu um gildistöku.
Ég vil síðan að lokum, herra forseti, þakka meðnefndarmönnum mínur fyrir ágætt samstarf um þetta mál og læt máli mínu lokið.