Forsætisráðherra (Davíð Oddsson)
:
Hæstv. forseti. Það var nú ekki fallega gert af hv. þm. að lesa þessa setningu sem hún las síðast og biðja menn að fylgjast nákvæmlega með, setja mann út af laginu áður en maður kemur í ræðustólinn. Ég hef ekki numið nákvæmlega hvað þetta þýddi.
En sem svar við spurningunni beint þá vil ég taka fram að við undirbúning svarsins hefur verið leitað til allra ráðuneyta varðandi þessar þrjár spurningar sem fram eru bornar og eru þau svör sem ég get gefið hér byggð á þeim upplýsingum.
Varðandi fyrstu spurninguna: Eru starfandi málfarsráðunautar á vegum einstakra ráðuneyta og stofnana? Þá er svarið það að ekkert ráðuneyti eða stofnun að undanskildu Ríkisútvarpinu hefur ráðið í stöðu sérstaks málfarsráðunautar en algengt er að leitað sé til íslenskumanna með einstök verkefni.
Í annan stað er spurt: Með hvaða hætti er reynt að tryggja að mál, sem ríkisstjórnin sendir Alþingi sem þingmál, séu skýr og hnökralaus hvað málfar og framsetningu snertir?
Svar við þessum lið er þannig: Ráðuneytin beita margvíslegum aðferðum í viðleitni sinni til að tryggja gott málfar og framsetningu á þingmálum. Þá er leitað til einstaklinga sem eru sérfróðir um málfar eða stofnana á borð við Íslenska málstöð sem starfrækt er við Háskóla Íslands og hefur lögum samkvæmt skyldum að gegna við þær ríkisstofnanir sem til hennar leita um leiðbeiningar. Þá kemur fyrir að leitað sé til útgáfudeildar Alþingis um samráð við frágang texta og athugasemdir. Almennt er reynt að tryggja vandaðan frágang þingmála með því að fela hann hæfum aðilum og er algengt að þingmál séu lesin yfir af nokkrum aðilum innan og utan ráðuneyta með tilliti til málfars. Umhugsunarefni er hvort rétt sé að leitast við að samræma frekar en nú er gert frágang og framsetningu þingmála ríkisstjórnarinnar. Vissulega er æskilegt að samræma uppsetningu og tæknilegan frágang þeirra en einnig er rétt að huga að því hvort eðlilegt væri að forsrn. mundi hafa forgöngu um að yfirfara þingmál í málfarslegu tilliti.
Varðandi þriðja liðinn: Er með markvissum hætti reynt að tryggja að skýrslur og önnur gögn í opinberri stjórnsýslu, sem almenningi eru ætluð, séu á skýru og hnökralausu máli og að öðru leyti aðgengileg almenningi?
Svarið við þessu er þetta: Eðlilegt er að sú krafa sé gerð til ráðuneyta og stofnana að þau gögn sem frá þeim fara séu á skýru og hnökralausu máli og þar með aðgengileg almenningi. Vafalaust er misjafnlega að verki staðið hvað þetta varðar en til eru dæmi um að innan stofnana starfi sérstakar ritnefndir sem yfirfara allt efni sem út kemur á þeirra vegum. Eðlilegt er að líta svo á að einstök ráðuneyti og stofnanir beri ábyrgð á að frágangur og málfar á skýrslum og öðrum gögnum sem ætluð eru almenningi séu viðunandi en ekki er haft sérstakt eftirlit með því að svo sé.
Þetta svar þýðir á mæltu máli að það sé ekki mjög markvisst eftirlit með því að tryggja að málfar sé skýrt og hnökralaust.
Hæstv. forseti. Það var nú ekki fallega gert af hv. þm. að lesa þessa setningu sem hún las síðast og biðja menn að fylgjast nákvæmlega með, setja mann út af laginu áður en maður kemur í ræðustólinn. Ég hef ekki numið nákvæmlega hvað þetta þýddi.
En sem svar við spurningunni beint þá vil ég taka fram að við undirbúning svarsins hefur verið leitað til allra ráðuneyta varðandi þessar þrjár spurningar sem fram eru bornar og eru þau svör sem ég get gefið hér byggð á þeim upplýsingum.
Varðandi fyrstu spurninguna: Eru starfandi málfarsráðunautar á vegum einstakra ráðuneyta og stofnana? Þá er svarið það að ekkert ráðuneyti eða stofnun að undanskildu Ríkisútvarpinu hefur ráðið í stöðu sérstaks málfarsráðunautar en algengt er að leitað sé til íslenskumanna með einstök verkefni.
Í annan stað er spurt: Með hvaða hætti er reynt að tryggja að mál, sem ríkisstjórnin sendir Alþingi sem þingmál, séu skýr og hnökralaus hvað málfar og framsetningu snertir?
Svar við þessum lið er þannig: Ráðuneytin beita margvíslegum aðferðum í viðleitni sinni til að tryggja gott málfar og framsetningu á þingmálum. Þá er leitað til einstaklinga sem eru sérfróðir um málfar eða stofnana á borð við Íslenska málstöð sem starfrækt er við Háskóla Íslands og hefur lögum samkvæmt skyldum að gegna við þær ríkisstofnanir sem til hennar leita um leiðbeiningar. Þá kemur fyrir að leitað sé til útgáfudeildar Alþingis um samráð við frágang texta og athugasemdir. Almennt er reynt að tryggja vandaðan frágang þingmála með því að fela hann hæfum aðilum og er algengt að þingmál séu lesin yfir af nokkrum aðilum innan og utan ráðuneyta með tilliti til málfars. Umhugsunarefni er hvort rétt sé að leitast við að samræma frekar en nú er gert frágang og framsetningu þingmála ríkisstjórnarinnar. Vissulega er æskilegt að samræma uppsetningu og tæknilegan frágang þeirra en einnig er rétt að huga að því hvort eðlilegt væri að forsrn. mundi hafa forgöngu um að yfirfara þingmál í málfarslegu tilliti.
Varðandi þriðja liðinn: Er með markvissum hætti reynt að tryggja að skýrslur og önnur gögn í opinberri stjórnsýslu, sem almenningi eru ætluð, séu á skýru og hnökralausu máli og að öðru leyti aðgengileg almenningi?
Svarið við þessu er þetta: Eðlilegt er að sú krafa sé gerð til ráðuneyta og stofnana að þau gögn sem frá þeim fara séu á skýru og hnökralausu máli og þar með aðgengileg almenningi. Vafalaust er misjafnlega að verki staðið hvað þetta varðar en til eru dæmi um að innan stofnana starfi sérstakar ritnefndir sem yfirfara allt efni sem út kemur á þeirra vegum. Eðlilegt er að líta svo á að einstök ráðuneyti og stofnanir beri ábyrgð á að frágangur og málfar á skýrslum og öðrum gögnum sem ætluð eru almenningi séu viðunandi en ekki er haft sérstakt eftirlit með því að svo sé.
Þetta svar þýðir á mæltu máli að það sé ekki mjög markvisst eftirlit með því að tryggja að málfar sé skýrt og hnökralaust.