Frú forseti. Hv. 3. þm. Vestf. Einar K. Guðfinnsson, orðaði það svo að það væri venjulega minni hlutinn sem krefðist þjóðaratkvæðagreiðslu. Ég vil minna á það að forsrh., Steingrímur Hermannsson, lýsti þeirri skoðun sinni meðan hann var forsrh. og reyndar æ síðan að þetta mál væri þess eðlis að eðlilegt væri að þjóðin fengi að segja álit sitt á því. Þannig skiptir ekki öllu máli hvort hv. 7. þm. Reykn. er í stjórn eða stjórnarandstöðu, það er skoðun hans og okkar framsóknarmanna að þetta mál sé þannig vaxið að það beri að bera það undir þjóðina.
Það var út af fyrir sig gott að hv. sjálfstæðismenn, sem hér hafa talað, 3. þm. Vestf. og 3. þm. Reykv., Björn Bjarnason, skyldu ekki detta í þá gryfju sem þeir fóstbræður úr Viðey, hæstv. forsrh. og hæstv. utanrrh. og þó sérstaklega hæstv. utanrrh., datt í hér í umræðum um Evrópskt efnahagssvæði, að þjóðin sé svo vitlaus að það þýði ekkert að spyrja hana. Að þjóðin sé svo vitlaus að hún hafi ekkert vit á þessu máli, enga þekkingu og geti ekki tekið afstöðu. Báðir þessir menn, hv. 3. þm. Vestf. og hv. 3. þm. Reykv., eru miklu greindari og kurteisari menn og þeir notuðu ekki þetta orðalag heldur voru þeir með allra handanna undanfærslur og féllust ekki á að þetta væri mál sem ætti að bera undir þjóðina en þeir gerðu það með kurteisari hætti en hinir tveir hæstv. ráðherrar.
Mér finnst ákaflega eðlilegt að gefa þjóðinni tækifæri til að segja álit sitt á þessum samningi. Þetta er afdrifaríkasti samningur sem Ísland hefur gert, a.m.k. frá lýðveldisstofnun og sennilega miklu lengur. Þjóðin hefur skoðanir á þessu máli. Það er að vísu rétt að það eru ekki allir sem hafa sama sjálfstraust og hv. 3. þm. Reykv. að lýsa því yfir í símasvari í skoðanakönnun að hann viti allt um málið. Það eru ekki allir jafn vel settir og hv. 3. þm. Reykv. að þessu leytinu til. Þetta er spurning um sjálfstraust. Ég veit að þjóðin hefur ekki lesið þessar 10.000 bls., ekki nærri allar en menn hafa myndað sér skoðanir og hafa skoðanir byggðar á skynsamlegum rökum um nokkra meginþætti málsins sem duga þeim til að taka afstöðu um málið. Það eru nokkur meginatriði sem þarf að taka afstöðu til.
Það er þetta með fullveldið. Hvað vilja menn ganga langt í því? Vilja menn afsala fullveldinu að hluta? Það er fyrsta spurningin. Og það er út af fyrir sig nógu stór spurning til þess að menn taki afstöðu að því leyti til. Einnig þurfa menn að meta hagsmuni atvinnulífsins. Þeir verða að gera það upp við sig
hvernig þeir vilja skipa eignarhaldi á landi og auðlindum á Íslandi í framtíðinni. Hvort þeir vilja að þær séu í höndum Íslendinga eða að hluta til í höndum annarra aðila. Menn geta tekið afstöðu til eignarhalds eða afnotaréttar og aðgangs að fiskimiðum. Eru menn tilbúnir að hleypa flota EB inn í landhelgina til að veiða þar, í fyrstu lotu karfa og síðan kannski ýmislegt fleira gegn því að kaupa fyrir það dálítil tollfríðindi úti á meginlandinu? Og síðast en ekki síst, er rétt að taka svo stórt skref inn í EB? Þegar þessi samningur kemst á lokastig á að vera hægt að svara öllum þessum spurningum. Það hefur ekki verið hægt fram að þessu vegna þess að þættir málsins hafa verið óskýrir en þeir eru óðum að skýrast. Vilja menn hafa í heiðri stjórnarskrá lýðveldisins eða er mönnum nokkuð sama um það plagg? Þetta eru ein spurningin. Og þetta eru út af fyrir sig allt saman atriði sem koma hverjum manni við í landinu.
Ríkisstjórnin er mjög áfram um að fá þennan samning fullgiltan. Og það er hennar mál. Mér finnst að ríkisstjórnin ætti ekki að þurfa að óttast þessa þjóðaratkvæðagreiðslu. Hún er a.m.k. ekki mjög sigurviss. Hún er ekki mjög bjartsýn á að hún hafi gott mál í höndum ef hún þorir ekki í þjóðaratkvæðagreiðslu. Ekki þurfa fylgjendur samningsins að efa að þeir hafi yfirburði í fjölmiðlum. Þeir eiga ekki að þurfa að bera neinn kvíðboga fyrir því að þeir verði kaffærðir í fjölmiðlunum. Það liggur fyrir að Morgunblaðið styður gerð þessa samnings. Það er skrifað um það í leiðurum og dálkum Morgunblaðsins upp og niður, kosti þess að gerast aðilar að Evrópsku efnahagssvæði, ljós stuðningur þeirra liggur fyrir. DV styður þennan samning. Ég nenni ekki að fletta þeim leiðurum sem það blað hefur birt á undanförnum vikum um málið. (Gripið fram í.) Ég held að DV styðji þennan samning og er líka fylgjandi þjóðaratkvæðagreiðslu enda að sumu leyti víðsýnt apparat. Ekki í landbúnaðarmálum að vísu. En ég held að það liggi fyrir að Stöð 2 sé frekar hlynnt þessum samningi. Það þarf ekki að ræða um fréttastofu Sjónvarpsins. Hún styður þennan samning af alefli og fréttamaður sjónvarpsins dregur ekki af sér þar sem hann fær tækifæri til að leggja þessu máli lið. (Forseti hringir.) Utanrrn. hefur ómælda sjóði til að ganga í til að gylla þetta mál, kaupa auglýsingastofur til að gylla þetta mál. Ég skil ekki hvað ríkisstjórnin hefur að óttast. Ekki þarf hún að óttast óttalegar þingkosningar. (Forseti hringir.) Þetta er ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðsla, frú forseti, ég er að ljúka máli mínu. Hvernig svo sem þjóðaratkvæðagreiðsla færi þá sæti ríkisstjórnin áfram. Þessi þjóðaratkvæðagreiðsla er einungis ráðgefandi. Mér finnst að við eigum að bera virðingu fyrir þjóðinni. Það er um framtíð íslenska þjóðfélagsins að ræða. Það eru hagsmunir þjóðarinnar sem eru í veði, ekki bara einhver prívatleikur einhvers ráðherragengis.