[15:56]
Fyrirspyrjandi (Anna Ólafsdóttir Björnsson) :
Virðulegi forseti. Með samþykkt nýrra barnalaga, laga nr. 20/1992, var tekin upp sú nýbreytni að gefa foreldrum kost á að fara sameiginlega með forsjá barna sinna eftir skilnað eða sambúðarslit. Við kvennalistakonur vöruðum við því að ef þetta skref yrði stigið að svo stöddu þá væri ljóst að það væri alls ekki hægt að bjóða upp á þá ráðgjöf sem nauðsynleg væri. Sameiginleg forsjá er því aðeins góður kostur að tryggt sé að foreldrar geri sér fulla grein fyrir því hvers hún krefst af þeim í samstarfi og samstillingu.
Í skýringum við frv. og í umræðum um málið í nefnd var m.a. vísað til góðrar reynslu nágrannaþjóðanna af sameiginlegri forsjá. Eitthvað er það nú málum blandið því nýlega kom út í Danmörku athyglisverð skýrsla eftir Morten Nissen sálfræðing, sem rannsakað hefur skilnaðar- og forsjármál í Danmörku sl. 10 ár. Skýrslan heitir Sameiginleg forsjá --- tálmynd eða lausn. Þar greinir hann frá reynslu Dana af sameiginlegri forsjá, en þeir hafa reynsluna síðan 1986 til að byggja á.
Dönsku lögin eru að mestu leyti hliðstæð íslensku lögunum og eiga að tryggja að ekki sé samið um sameiginlega forsjá nema því aðeins að báðir foreldrar séu sáttir við það. Sú hefur hins vegar ekki orðið raunin þrátt fyrir skýr lagaákvæði. Morten segir í skýrslu sinni m.a., með leyfi hæstv. forseta, og í lauslegri þýðingu minni:
,,Sífellt fleiri foreldrar taka nú ákvörðun um sameiginlega forsjá. Hluti þessara foreldra er augljóslega betur að sér um það hvað í henni felst en gekk og gerðist fyrst eftir samþykkt laganna. Í þessum tilvikum er sameiginleg forsjá stundum notuð sem mótleikur þess foreldris sem ella hefði ekki fengið sameiginlega forsjá eða að foreldrar velja sameiginlega forsjá sem skásta kostinn í forsjármálum.``
Þegar ég tala um skásta vil ég fá að taka það fram að á dönsku stendur: Den mindst onde, sem sagt, það sem síst er slæmur kostur.
Mér er kunnugt um a.m.k. tvö dæmi og hef spurnir af fleirum þar sem talsvert hefur verið lagt að foreldrum að velja sameiginlega forsjá við sambúðarslit. Í báðum tilvikum var um að ræða foreldra í Reykjavík. Ég tók mig til er ég heyrði af þessu og grennslaðist fyrir um það hvort í dómsmrn. væru einhverjar leiðbeiningar sendar út í þessa veru, en svo var ekki. Nú nýverið heyrði ég einnig um dæmi af foreldrum sem eru búsett hvort í sínum landshluta og að þeim hefði verið úrskurðuð sameiginleg forsjá yfir barni. Þetta þykir mér nokkuð á skjön við þá stefnu sem til stóð að marka þegar tekin var upp sameiginleg forsjá og því beini ég eftirfarandi fsp. til dómsmrh. á þskj. 317:
,,1. Hvernig er staðið að ráðgjöf um sambúðarslit, skilnað og forsjá barna?
2. Hvaða menntun hafa þeir sem sjá um þá ráðgjöf hjá fimm stærstu sýslumannsembættum landsins?``
Fyrirspyrjandi (Anna Ólafsdóttir Björnsson) :
Virðulegi forseti. Með samþykkt nýrra barnalaga, laga nr. 20/1992, var tekin upp sú nýbreytni að gefa foreldrum kost á að fara sameiginlega með forsjá barna sinna eftir skilnað eða sambúðarslit. Við kvennalistakonur vöruðum við því að ef þetta skref yrði stigið að svo stöddu þá væri ljóst að það væri alls ekki hægt að bjóða upp á þá ráðgjöf sem nauðsynleg væri. Sameiginleg forsjá er því aðeins góður kostur að tryggt sé að foreldrar geri sér fulla grein fyrir því hvers hún krefst af þeim í samstarfi og samstillingu.
Í skýringum við frv. og í umræðum um málið í nefnd var m.a. vísað til góðrar reynslu nágrannaþjóðanna af sameiginlegri forsjá. Eitthvað er það nú málum blandið því nýlega kom út í Danmörku athyglisverð skýrsla eftir Morten Nissen sálfræðing, sem rannsakað hefur skilnaðar- og forsjármál í Danmörku sl. 10 ár. Skýrslan heitir Sameiginleg forsjá --- tálmynd eða lausn. Þar greinir hann frá reynslu Dana af sameiginlegri forsjá, en þeir hafa reynsluna síðan 1986 til að byggja á.
Dönsku lögin eru að mestu leyti hliðstæð íslensku lögunum og eiga að tryggja að ekki sé samið um sameiginlega forsjá nema því aðeins að báðir foreldrar séu sáttir við það. Sú hefur hins vegar ekki orðið raunin þrátt fyrir skýr lagaákvæði. Morten segir í skýrslu sinni m.a., með leyfi hæstv. forseta, og í lauslegri þýðingu minni:
,,Sífellt fleiri foreldrar taka nú ákvörðun um sameiginlega forsjá. Hluti þessara foreldra er augljóslega betur að sér um það hvað í henni felst en gekk og gerðist fyrst eftir samþykkt laganna. Í þessum tilvikum er sameiginleg forsjá stundum notuð sem mótleikur þess foreldris sem ella hefði ekki fengið sameiginlega forsjá eða að foreldrar velja sameiginlega forsjá sem skásta kostinn í forsjármálum.``
Þegar ég tala um skásta vil ég fá að taka það fram að á dönsku stendur: Den mindst onde, sem sagt, það sem síst er slæmur kostur.
Mér er kunnugt um a.m.k. tvö dæmi og hef spurnir af fleirum þar sem talsvert hefur verið lagt að foreldrum að velja sameiginlega forsjá við sambúðarslit. Í báðum tilvikum var um að ræða foreldra í Reykjavík. Ég tók mig til er ég heyrði af þessu og grennslaðist fyrir um það hvort í dómsmrn. væru einhverjar leiðbeiningar sendar út í þessa veru, en svo var ekki. Nú nýverið heyrði ég einnig um dæmi af foreldrum sem eru búsett hvort í sínum landshluta og að þeim hefði verið úrskurðuð sameiginleg forsjá yfir barni. Þetta þykir mér nokkuð á skjön við þá stefnu sem til stóð að marka þegar tekin var upp sameiginleg forsjá og því beini ég eftirfarandi fsp. til dómsmrh. á þskj. 317:
,,1. Hvernig er staðið að ráðgjöf um sambúðarslit, skilnað og forsjá barna?
2. Hvaða menntun hafa þeir sem sjá um þá ráðgjöf hjá fimm stærstu sýslumannsembættum landsins?``