[12:34]
Tómas Ingi Olrich :
Virðulegi forseti. Hér er til umræðu till. til þál. um varðveislu tónlistararfs í Þjóðbókasafni Íslands. Ég tel að þessi till. til þál. sé athyglisverð og ætla ekki að fara nánar yfir þá ágætu grein sem 1. flm. hefur gert fyrir máli sínu að öðru leyti en því og ég vil vekja athygli á því sem stendur í seinni hluta þessarar þáltill., þar sem segir, með leyfi forseta:
,,Jafnframt setji nefndin fram tillögur um hvað til þurfi til að sá menningararfur nýtist sem best komandi kynslóðum í sérstakri tónlistardeild innan safnsins .``
Ég held að þessi þáltill. sé hluti af mjög stóru máli sem við Íslendingar þurfum að taka á með miklu ákveðnari hætti og af meiri gjörhygli heldur en við höfum gert hingað til. Sannleikurinn er sá að arfleifð okkar á sviði tónlistar, ekki síður en á sviði annarra menningarmála, finnur sér einhvern veginn ekki farveg inn í nútímann með eðlilegum hætti. Finnur sér ekki farveg inn í það með hvaða hætti við mótum okkar nútíð og með hvaða hætti við nýtum okkur menningararfinn til að skapa okkur ímynd fyrir okkur sjálf og einnig gagnvart öðrum þjóðum. Ég vil nefna þetta sérstaklega, þó ég hyggi að það komi kannski flm. tillögunnar á óvart, í tengslum við atvinnusköpun á Íslandi. Þá minnist ég sérstaklega á ferðaþjónustuna. Ferðaþjónustan byggir á því með hvaða hætti við tengjum hugmyndir okkar sjálfra um okkur hugmyndum annarra þjóða um Ísland. Það skiptir mjög miklu máli hvernig við skynjum okkar eigin hugmyndir um þjóðina og sögu hennar og tengjum það því hvernig við ætlum að markaðssetja okkur erlendis á sviði ferðamála.
Við höfum ekki verið mjög duglegir við það Íslendingar að draga upp þá mynd af þessari þjóð að hún sé kannski fyrst og fremst frá upphafi síns ferils menningarþjóð. Við höfum miklu frekar látið til leiðast að draga upp af okkur nokkuð útjaskaða mynd, af afkomendum víkinga, hermanna og yfirgangsseggja sem óðu yfir Evrópu, og þessi mynd sem þannig hefur verið upp dregin er í fyrsta lagi ekki í samræmi við sögu þjóðarinnar og eðli okkar menningar og hún vekur ekki heldur upp mjög jákvæð viðbrögð hjá þeim þjóðum sem ýmissa hluta vegna ættu að eiga erindi til okkar og ættu að sækja til okkar ýmsar upplýsingar um það hvernig við rekum okkar þjóðfélag og hvernig saga okkar hefur verið í gegnum tíðina.
Ef við berum saman, af því að hér er minnst sérstaklega á tónlistararfleifð okkar frá fornri tíð, allt frá 12. öld, þá ímynd sem við höfum skapað okkur á erlendum vettvangi með því að leggja áherslu á það að Íslendingar hafi verið mikil hernaðarþjóð og umsvifamiklir á því sviði og berum svo saman við þá vitneskju sem við höfum um það menningarsamfélag sem hér var á 11. og 12. öld, miðaldasamfélagið, þá kemur í ljós að þetta samfélag hefur verið háþróað menningarsamfélag. Okkur hefur ekki á einhvern hátt tekist að nýta heimildir okkar um þetta menningarsamfélag okkur til framdráttar í dag.
Ég tek sem dæmi að Íslendingar voru ekki aðeins hámenntaðir í tónlist á miðöldum, þeir voru líka hámenntaðir í stjarnfræði, þeir voru hámenntaðir í hljóðfræði. Það eru til lærðar greinar frá 12. öld í hljóðfræði sem eru vísbending um það að þessi þjóð, sem oft vill kenna sig við víkinga og hermenn og yfirgang og ofbeldi, hefur verið með fremstu menningarþjóðum á miðöldum á ýmsum sviðum menningarmála og þar á meðal tónlistar eins og hv. flm. þessarar þáltill., hv. þm. Þuríður Pálsdóttir, hefur bent réttilega á. Við eigum að sjálfsögðu að reyna að gera okkur mat úr þessum verðmætum og reyna að nýta okkur þau í nútímanum. Hvernig getum við gert það? Við getum gert það með ýmsum hætti. Ég vil leyfa mér að fara yfir víðan völl og bið flm. að umbera mér það vegna þess að þessi menningarmál hafa tengsl í mjög margar áttir.
Setjum sem svo að Íslendingar kjósi í atvinnuuppbyggingu að vekja athygli á sér fyrir þekkingu, hátækni, t.d. á sviði heilbrigðismála. Hvort er þá skynsamlegra fyrir okkur að markaðssetja okkur erlendis með því að leggja áherslu á menningu okkar, þjóðmenningu, tónlistarmenningu, miðaldamenningu okkar í sem breiðustum stíl, ellegar á eitthvað annað? Að sjálfsögðu er það mjög æskilegt fyrir okkur að leggja áherslu á að kynna okkur erlendis sem menningarþjóð öðru fremur. Þessi tillaga er grein á þessum meiði. Hún er grein á þessum meiði vegna þess að hér er komið inn á það á hvern hátt við getum sýnt þessari menningararfleifð sóma, varðveitt hana með þeim hætti að við getum sótt til þessarar þekkingar, sótt til þessara verðmæta og notað það til uppbyggingar í nútímanum.
Ég vil því undirstrika það og leggja á það mikla áherslu að ég tel að þessi þáltill. sé þörf og tímabær og vil lýsa eindregnum stuðningi við hana og tel að það sé raunar merkilegt að hugmyndir af þessu tagi skuli ekki vera komnar fram fyrir löngu. Það er svo að við Íslendingar höfum ekki nægilegar upplýsingar um okkar eigin arfleifð og við nýtum hana ekki okkur til framdráttar í dag. Ég held að þessi þáltill. sé spor í þá átt að efla þessa vitund með okkur og nýta okkur þessa þekkingu betur.