Frsm. minni hluta efh.- og viðskn. (Steingrímur J. Sigfússon) :
Hæstv. forseti. Ég trúi því varla að það sé meiningin að ljúka umræðunni og hæstv. ráðherra ætli ekki að svara einu orði þeim spurningum sem til þeirra hefur verið beint. ( Gripið fram í: Umhvrh. hefur svarað.) Já, hann hefur að vísu gjammað fram í, ég get nú varla kallað það svör. Það hafa aðallega verið útúrsnúningar varðandi stefnu Kvennalistans í sjávarútvegsmálum sem eru kannski ekki beint dagskrárefnið að þessu sinni. Þó það sé auðvitað alltaf fróðlegt að heyra hæstv. umhvrh. hefja sig til flugs í þessu hugðarefni sínu, sjávarútvegsstefnu Kvennalistans, þá erum við nú hér að ræða aðra hluti eins og stendur.
Það var beint hérna beinum spurningum til sérstaklega hæstv. sjútvrh. og ég óska eindregið eftir því að hæstv. sjútvrh. verði kallaður hér í salinn og ég vil fá að endurtaka spurningar mínar til hans ef svo ólánlega hefur tekist til að hann hefur hvorki heyrt þegar ég var að beina til hans spurningum né þegar hv. 1. þm. Austurl. gerði það. Ef hæstv. forsrh. vill svara fyrir þetta þá er það í góðu lagi mín vegna en ég óska eftir að hæstv. sjútvrh. verði kallaður í salinn. Ég vil fá að gera hlé á máli mínu, hæstv. forseti, á meðan beðið er eftir að hann komi í salinn. ( Forseti: Forseti verður við því að ræðumaður geri hlé á máli sínu á meðan hann bíður eftir sjútvrh. --- Hæstv. sjútvrh. er kominn.)
Hæstv. forseti. Ég tel að það gangi ekki þegar hæstv. ráðherrar fá beinar spurningar í umræðum af þessu tagi að þeir spýtist bara út úr þingsalnum og séu á kjaftatörn hér niðri í kringlu og svo standi til að slíta umræðunum án þess að nokkur svör séu gefin. Það auðvitað gengur ekki. Hér er verið að ræða grafalvarleg mál og ég fer eindregið fram á að þeir svari hér báðir, hæstv. forsrh. og hæstv. sjútvrh., og það sem ég spurði hæstv. sjútvrh. um í fyrsta lagi var hvernig honum þætti til hafa tekist með framkvæmd laga um Hagræðingarsjóð sjávarútvegsins eins og þeim var breytt hér á vordögum 1992 en þá var breytt lögum nr. 40 frá í maí 1990 og eftir þá breytingu þá er 6. gr. laganna um Hagræðingarsjóð sjávarútvegsins svohljóðandi, með leyfi forseta:
,,Hagræðingarsjóður skal við upphaf hvers fiskveiðiárs gefa útgerðum þeirra skipa, er aflahlutdeild hafa af botnfisktegundum sem sjóðurinn fær úthlutað skv. 5. gr. og ekki eru boðnar byggðarlögum skv. 7. gr., kost á að fá framseldar til sín aflaheimildir sjóðsins gegn endurgjaldi. Skal forkaupsrétturinn boðinn í hlutfalli við aflahlutdeild hvers skips af þeim tegundum sem sjóðurinn hefur forræði á. Endurgjald skal miðað við almennt gangverð á sams konar heimildum að mati ráðherra. . . . `` o.s.frv.
Þessi lagagrein er algerlega ótvíræð. Það stendur þarna ,,við upphaf hvers fiskveiðiárs``. Nú eru að verða liðnir tveir og hálfur mánuður síðan þetta fiskveiðiár hófst. Í fyrrahaust, fyrir rúmu ári síðan, svaraði stjórn Hagræðingarsjóðs því til að hún gæti því miður ekki orðið við tilmælum stjórnarandstöðunnar, og reyndar sjávarútvegsnefndar sem fjallaði ítarlega um þetta mál á fundum í ágúst 1992, um að draga það að hefja sölu á veiðiheimildum Hagræðingarsjóðs af því að ótvíræð lagaskylda hvíldi á henni að hefja söluna við upphaf fiskveiðiárs. Stjórnin hafnaði tilmælum um að draga það, jafnvel þó ekki væri nema einhverjar vikur á meðan látið væri á það reyna hvort vilji væri fyrir hendi á Alþingi að útdeila heimildunum án endurgjalds til jöfnunar. Hvað hefur breyst, hæstv. sjútvrh.?
Spurningar mínar eru þessar: Er það með vilja og jafnvel samkvæmt tilmælum hæstv. sjútvrh. sem stjórn Hagræðingarsjóðs framkvæmir ekki þá lagaskyldu sína að bjóða veiðiheimildirnar til sölu? Er það vegna tilmæla frá ríkisstjórn Íslands sem stjórn sjóðsins brýtur lögin? Í fyrra túlkaði stjórnin það svo að það væri lagabrot af hennar hálfu ef heimildirnar væru ekki boðnar til sölu strax við upphaf fiskveiðiárs. Hver væri réttarstaða útgerðaraðila sem leituðu nú réttar síns gagnvart því að fá þessar heimildir keyptar eða e.t.v. stefndu hreinlega sjóðstjórninni fyrir að hafa ekki boðið sér þær til sölu? Er það sem sagt þannig að hæstv. ríkisstjórn hafi beint tilmælum til stjórnar Hagræðingarsjóðs um að framkvæma ekki gildandi lög um veiðiheimildir sjóðsins? Vill hæstv. forsrh. e.t.v. sem ábyrgðaraðili ríkisstjórnarinnar svara því?
Og síðan eru svörin þau af hálfu hv. 5. þm. Norðurl. v. sem hér er helst að reyna að klóra í bakkann fyrir meiri hlutann að þegar þar að kemur, sagði hv. þm., þá verður þetta tekið með lögunum um stjórn fiskveiða --- þegar þar að kemur. Hvers konar lagaframkvæmd er það, hv. þm.? --- Svona þegar þar að
kemur. --- Þýðir það í desember, janúar eða mars eða maí eða hvað? Hvað metur hæstv. ríkisstjórn að það megi brjóta svona lög í marga mánuði? Hvað er við hæfi? Er það í lagi að brjóta þau í þrjá mánuði, fimm mánuði eða er einhver sérstök viðmiðun í því sambandi? Kannski hæstv. dómsmrh. kunni það, að það sé sem sagt ekki lögbrot þó það dragist árið 1993 í nokkra mánuði sem var ótvírætt lögbrot haustið 1992 þó ekki væri nema í einhverjar vikur.
Ég fer fram á það að við fáum upplýsingar um það hvar þessi mál eru á vegi stödd hjá ríkisstjórninni. Samkvæmt blaðafregnum, ég hygg í gær, eru uppi alvarlegar umræður í ríkisstjórninni um að það verði ekkert afgreitt á þessu þingi varðandi lögin um stjórn fiskveiða. Eru það lausafregnir sem ekki er mark á takandi eða hverju eiga þingmenn að trúa í þessum efnum? Hverju eiga sjómenn að trúa og útgerðarmenn? Nú líður á kvótaárið og eðlilega vilja menn fara að fá einhverja vitneskju um hvernig með þessi mál verði farið. Verða veiðiheimildirnar seldar eins og gildandi lög mæla fyrir um eða verður þeim úthlutað án endurgjalds? Hvenær verður það þá gert? Ég held að ríkisstjórnin geti ekki ætlast til þess að hún sleppi með þessi mál í gegnum þingið án þess að veita svör við þessum spurningum. Þingmenn eiga heimtingu á því þegar verið er að afgreiða lög sem varða beinlínis þetta viðfangsefni. Og við sem flytjum brtt. og leggjum til að þessi mál verði leyst á þann einfalda hátt að stjórnvöld fái heimildir, við gerum auðvitað kröfu til þess að málið sé upplýst áður en þingmenn ganga til atkvæða um þá tillögu. Eða hvernig er það með samvisku hv. stjórnarþingmanna, er þeim alveg sama ( StG: Hún er voðalega lítil.) þó þeir felli tillögu um það að úthluta þessum heimildum án endurgjalds? Reyndar er það nú svo að samkvæmt reglum er ekki heimilt að flytja sama mál í óbreyttu formi á sama þingi því það er litið svo á að Alþingi sé búið að taka afstöðu gegn því að útdeila heimildunum án endurgjalds til jöfnunar á þessu ári ef það fellir þessa brtt. Það er nú bara þannig. Menn verða að átta sig á því að þeir geta ekki skipt um skoðun eftir því hvort það er meiri hlutinn eða minni hlutinn sem flytur mál sem til atkvæða kemur, bara svona rétt eins og jakkaföt. Eða ætla menn sér að gera það? Ætlar meiri hlutinn að fella þessa tillögu nú af þeirri einu ástæðu að hún er flutt af stjórnarandstöðunni og flytja svo sambærilega brtt. með einhverjum frv. um stjórn fiskveiða, sem hugsanlega líta hér dagsins ljós og hugsanlega ekki, seinna á þinginu? Er það sú lagaframkvæmd og sá metnaður sem stjórnarliðar hafa á þingi fyrir sjálfs síns hönd og samvisku sinnar?
Hvað ætlar svo ríkisstjórnin að gera ef hún nær ekki saman um þessi mál og það líður bara nóvember og desember og janúar og febrúar og ríkisstjórnin er engu nær? Hvernig á þá að fara með veiðiheimildir Hagræðingarsjóðs? Verður það skemmtilegri staða sem stjórnarliðar koma sér í með því? Ég held við skulum bara fara í gegnum þetta og ræða þetta og fá þetta á hreint áður en gengið er til atkvæða um þessi mál. Ég held að það væri hv. stjórnarliðum sjálfum fyrir bestu. Við teljum a.m.k. að við séum að gera hreint fyrir okkar dyrum með því að leggja þessa breytingu til og í raun og veru er það þannig að með henni værum við að skera ríkisstjórnina niður úr snörunni ef hún hefði vit á því að taka í þessa útréttu hönd. Það er alveg ljóst að þetta mundi taka þá pressu af sem ella er á í þessu efni og afstýra því að þessi mál verði enn meira hneyksli en þegar er orðið hjá hæstv. ríkisstjórn.
Auðvitað er öll framkvæmdin á þessu máli með þvílíkum endemum að engu tali tekur og það er nóg komið. Það er komið nóg. Það er ekki ástæða til þess fyrir hv. stjórnarþingmenn að hýða sjálfa sig frekar í þessu máli, þeir eiga þann einfalda kost að styðja þessa brtt., þar með fær ríkisstjórnin heimild til þess að ráðstafa aflaheimildunum á þennan hátt og ég hef tekið það svo að fyrir því sé pólitískur vilji og pólitísk samstaða á þinginu að veiðiheimildirnar verði nýttar í þessu skyni og það mun vera það sem ríkisstjórnin ætlar sér eða a.m.k. ætlaði í haust ,,þegar þar að kemur`` eins og hv. þm. Vilhjálmur Egilsson segir, þegar þar að kemur að mönnum þykir lögbrotið hafa staðið nógu lengi. Af hverju ekki þá að leysa málið nú? Er það virkilega þannig að menn ætli bara að standa hér alveg grímulaust á því að af því að stjórnarandstaðan flytur málið þá skuli það ekki samþykkt? Hver er efnisástæðan fyrir því að hafna því önnur en sú? Hv. þm. Vilhjálmur Egilsson taldi að það hefði verið óvarlegt á sl. vori að afla lagaheimildanna áður en þingið fór af því að það hefði getað spillt fyrir kjarasamningum. Það er auðvitað eins og hver önnur fjarstæða, og hv. 1. þm. Austurl. svaraði því, vegna þess að ríkisstjórnin var þegar búin að gefa út það loforð að ef samningar tækjust skyldi veiðiheimildunum úthlutað án endurgjalds, þannig að hún gat að sjálfsögðu haft þá lagaheimild upp á vasann og beitt henni sem slíkri. Nú er ekki einu sinni slíku til að dreifa, ekki einu sinni, því það er búið að framlengja kjarasamninga og það liggur fyrir að ríkisstjórnin hefur ætlað sér að úthluta veiðiheimildunum, þannig að það er engin efnisástæða af einu eða neinu tagi fyrir því að leggjast gegn lagabreytingunni núna. Engin önnur en þessi að það er stjórnarandstaðan sem flytur málið. Vill ríkisstjórnin og vilja stjórnarþingmenn hýða sjálfa sig áfram í þessu máli og verða sér til enn meiri skammar en orðið er frekar en að kyngja stoltinu og styðja þessa brtt. okkar í minni hlutanum?
Ég vona í öllu falli, hæstv. forseti, að áður en við ljúkum þessari umræðu og göngum til atkvæða um þetta mál, þá liggi hér fyrir skýr svör frá hæstv. sjútvrh. hvernig hann lítur á þetta varðandi veiðiheimildir Hagræðingarsjóðs og einnig teldi ég að hæstv. forsrh. sem ábyrgðaraðili ríkisstjórnarinnar ætti að svara því alveg skýrt og vafningalaust: Er það á grundvelli tilmæla frá ríkisstjórninni sem stjórn Hagræðingarsjóðs kýs að skjóta sér undan þeirri lagaskyldu sinni að framkvæma lögin um Hagræðingarsjóð eins og þau gilda í dag?