[18:09]
Valgerður Sverrisdóttir :
Hæstv. forseti. Þannig var að ég þurfti að bregða mér aðeins frá seinni partinn og komst því ekki að áður en hæstv. menntmrh. tók til máls til að svara hv. þm. og hann var nú svo tillitssamur að taka það sérstaklega fram að hann vissi hvað ég ætlaði að segja og gæti þess vegna svarað mér líka án þess að ég hefði flutt mitt mál. Það er nú kannski ekkert ólíklegt að hæstv. ráðherra hafi farið eitthvað nærri um það því að það mál sem hér er til umræðu og ég ætla sérstaklega að gera að umræðuefni hefur komið á dagskrá hv. Alþingis tvisvar sinnum áður og er því einn af þessum gömlu kunningjum.
Ég ætla ekki að flytja langt mál núna því að mér finnst það ekki svara miklum tilgangi að flytja sömu ræðuna ár eftir ár því að það virðist ekki bera mikinn árangur miðað við það að málið birtist alltaf á nýjan leik. En mér þykir það leiðinlegt að hæstv. menntmrh. skyldi svíkja það sem ég tel að hann hafi lofað foreldrum í landinu að þetta mál kæmi ekki fram nema einu sinni en önnur er nú raunin.
En það sem mér fannst athyglisvert við ræðu hæstv. menntmrh. þegar hann svaraði hér áðan var
það að hann var að mér heyrðist svo sannfærður um að hann væri að gera góða hluti með því, eins og hæstv. ráðherra kallaði það, að hagræða í skólakerfinu. Ég lít allt öðruvísi á þetta mál. Mér finnst að þarna sé ekki um hagræðingu að ræða upp á 160 millj. nema þá að ákaflega litlu leyti heldur sé þetta fyrst og fremst skert þjónusta við grunnskólanemendur í landinu og afleiðingarnar eru ekki skemmtilegar. Mér finnst einhvern veginn eins og hæstv. menntmrh. viti ekki nógu mikið um það hverjar þær eru. Og það er kannski enn eitt dæmið um það að hæstv. ríkisstjórn er í eins konar sérheimi og fylgist ekki með þegnum þessa lands.
Það hefur verið fækkað bekkjardeildum mjög mikið eins og hefur komið hér fram hjá hv. 18. þm. Reykv. og í litlu skólunum hér í Reykjavíkurborg þýðir þetta það að þrengslin eru slík í bekkjardeildunum að það er hreint með ólíkindum. Það hefur ekkert tillit verið tekið til þess hversu stórar skólastofurnar eru þegar verið er að hrúga börnunum inn í bekkina. Og nú veit ég að einhverjir segja sem svo að börnin hafi verið svo mörg í bekkjunum hérna á árum áður og þess vegna eigi þetta eins að geta gengið núna, en þá ber þess að geta að það eru ýmis tæki sem nú eru komin inn í skólastofurnar sem ekki voru til í gamla daga og auk þess fer kennsla öðruvísi fram. Í þriðja lagi mætti nefna það að nú eru börnin með svo stórar skólatöskur og þær taka líka sitt pláss. --- Og hlustar nú hv. þm. Björn Bjarnason á og situr hann í hv. menntmn. og væntanlega gerir hann sér grein fyrir þessu alvarlega ástandi sem er hér í Reykjavíkurborg í mörgum skólum.
Þetta er sem sagt mál sem búið er að margtyggja hér og hæstv. ráðherra setur bara í hnakkann og telur að hann sé að hagræða fyrst og fremst, en ég vildi spyrja eftir því, hæstv. forseti: Hvenær fær hv. Alþingi að fjalla um skólamál á jákvæðan hátt? Það finnst mér vera kannski stóra málið. Mér finnst ákaflega leiðinlegt að þurfa að vera hér með úrtölur og flytja þessar svartnættisræður um skólann því að það getur haft alvarlegar afleiðingar líka að gera of mikið af því, en ég hlakka mikið til þess að fá að tala um skólann, um uppbyggingu skólans á Íslandi á jákvæðan hátt og hafandi þá fyrir framan mig frv. sem tengist skólamálum á jákvæðan hátt., en því miður hafa þau frumvörp sem lögð hafa verið fram í tíð þessarar ríkisstjórnar yfirleitt öll verið á hinn veginn.
Nú veit ég að það er starfandi nefnd á vegum hæstv. menntrh., svokölluð 18 manna nefnd, sem er væntanlega að vinna að frumvarpsgerð sem tengist skólanum og það hefur verið boðað að þau mál komi hér fram í vetur og við skulum vona að það standist. En við sem sitjum í hv. menntmn. fyrir stjórnarandstöðuflokkana vitum ákaflega lítið um hvað þar gerist og ég held það hefði nú verið vitlegt að kynna hv. menntmn. það sem er að gerast í þessari nefnd og það gæti jafnvel flýtt fyrir þegar málin koma til umfjöllunar í þinginu ef við sem þar sitjum erum kunnugri því sem þarna fer fram heldur en raun ber vitni. Ég hefði fellt mig betur við það ef hæstv. menntmrh. hefði sagt að því miður væru erfiðleikar í okkar efnahagsmálum og þess vegna þyrftum við að þola það núna í einhver örfá ár að draga saman í menntamálum en úr því yrði bætt síðar, en miðað við hans ræðu er ég þeirrar skoðunar að það sé ekki meiningin að bæta mikið úr því að hæstv. ráðherra talaði fyrst og fremst um hagræðingu sem væri bara af hinu góða.
Nú er ég þeirrar skoðunar að það þurfi að gæta aðhalds í ríkisfjármálum og raunar hef ég áhyggjur eins og aðrir af miklum halla á fjárlögum. En það má líka velta því fyrir sér hvers vegna ástandið er eins og það er í þessu þjóðfélagi. Ekki er að sjá að hallæri sé svo óskaplega mikið af náttúrunnar völdum því að þegar skoðað er verðmæti afla upp úr sjó á síðustu árum, þá hefur hann aldrei verið meiri en á árinu 1991 og reyndar eitthvað minni 1992, en þó eru þetta einhver bestu ár ef skoðað er 20 ára tímabil og raunar þá má segja öll okkar saga. Þannig að ekki er þetta ástæðan og þess vegna veltir maður því fyrir sér hvort ástæðan sé kannski fyrst og fremst af manna völdum og þá nánar tiltekið af ríkisstjórnar völdum og þær úrtölur sem hæstv. ríkisstjórn hefur haft hér uppi valdi því að einstaklingar treysta sér ekki í framkvæmdir og það er dreginn allur kjarkur úr þjóðinni. Þetta sýnir sig t.d. þegar skoðaðar eru fjárfestingar á Íslandi sem eru komnar niður í um 15% af landsframleiðslu, ef ég man rétt, en voru hér á árum áður náttúrlega svo miklu meiri og þegar miðað er við OECD-löndin, þá er þar meðaltalið 22% þannig að við erum komin neðar en við höfum nokkrum sinnum verið síðan fyrir seinni heimsstyrjöld. Og þetta kemur náttúrlega fram í minnkandi þjóðartekjum og minnkandi tekjum ríkissjóðs sem síðan veldur því að hallinn er mikill og ríkisstjórnin bregst þannig við að draga saman í ýmsum geirum velferðarkerfisins sem við fulltrúar Framsfl. höfum áhyggjur af og teljum að geti skaðað það til lengri tíma litið þó svo að þjóðin yrði nú svo lánsöm að losna við þá hæstv. ríkisstjórn sem nú situr við næstu kosningar.