[13:58]
Frsm. menntmn. (Sigríður A. Þórðardóttir) :
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir nál. á þskj. 731 frá menntmn. og brtt. á þskj. 732.
Nefndin hefur fjallað um frumvarpið sem fellir saman í heildstæða löggjöf ákvæði um bann við ofbeldiskvikmyndum. Því er ætlað að leysa af hólmi lög nr. 33/1983, um bann við ofbeldiskvikmyndum, en einnig eru í því ákvæði sem byggja á ákvæðum þeim sem féllu brott við heildarendurskoðun laga um vernd barna og ungmenna árið 1992.
Nefndin fékk á sinn fund frá menntamálaráðuneyti Árna Gunnarsson skrifstofustjóra og Þórunni J. Hafstein deildarstjóra, Auði Eydal, forstöðumann Kvikmyndaeftirlits ríkisins, og Douglas A. Brotchie, forstöðumann Reiknistofu Háskólans. Þá studdist nefndin einnig við gagnlegar umsagnir.
Nefndin telur nauðsynlegt að lögfestar verði reglur um eftirlit með ofbeldiskvikmyndum og leggur til að frv. verði samþykkt með breytingum sem gerð er grein fyrir á sérstöku þingskjali. Þær eru eftirfarandi:
1. Lagt er til að felldur verði brott sá hluti 4. mgr. 1. gr. sem kveður á um að frumvarpið nái ekki til auglýsinga. Nefndin telur óeðlilegt að kveðið sé á um undanþágu varðandi framangreint efni enda þótt ekki sé gert ráð fyrir skoðun þess í frumvarpinu. Í því sambandi ber sérstaklega að nefna að varhugavert er að auglýsendur kvikmynda geti vísað til slíkrar undanþágu við sýningar á brotum úr ofbeldiskvikmyndum í kvikmyndahúsum, sjónvarpi eða á myndböndum. Þá má benda á að sérstaklega er kveðið á um efni auglýsinga í 22. gr. samkeppnislaga, nr. 8/1993, en þar segir m.a. í 3. og 4. mgr.:
,,Auglýsingar skulu miðast við að börn sjái þær og heyri og mega þær á engan hátt misbjóða þeim.
Í auglýsingum verður að sýna sérstaka varkárni vegna trúgirni barna og unglinga og áhrifa á þau.``
Nefndin telur á hinn bóginn ekki raunhæft að gert sé ráð fyrir að lög um skoðun kvikmynda taki til frétta- og fræðsluefnis. Nefndin leggur þó þunga áherslu á að varað verði við sýningu ofbeldisefnis í hvers kyns sjónvarpsefni og bendir í því sambandi á 1. mgr. 22. gr. tilskipunar ráðs Evrópubandalagsins frá 3. október 1989 (89/552/EBE) sem er hluti EES-samningsins. Ákvæðið er svohljóðandi: ,,Aðildarríki skulu gera viðeigandi ráðstafanir til þess að tryggja að sjónvarpssendingar, sem lögsaga þeirra nær yfir, innihaldi ekki dagskrárefni sem gæti haft alvarleg skaðvænleg áhrif á líkamlegan, andlegan eða siðferðilegan þroska barna og ungmenna, einkum og sér í lagi dagskrá sem í felst klám eða tilefnislaust ofbeldi. Þetta ákvæði skal einnig ná til dagskrárefnis sem líklegt er til þess að skaða líkamlegan, andlegan eða siðferðilegan þroska barna og ungmenna, nema þegar tryggt er, með vali á útsendingartíma eða með einhverjum tæknilegum ráðstöfunum, að börn og ungmenni á því svæði er útsendingin nær til muni ekki að öðru jöfnu heyra eða sjá slíkar útsendingar.``
2. Lagt er til að nafni ,,kvikmyndaskoðunarnefndar`` verði breytt í ,,Kvikmyndaskoðun``. Nefndin telur það nafn þjálla og samræmast betur þeim verkefnum sem kveðið er á um í frumvarpinu. Því er lagt til að orðalagi 2. gr. frumvarpsins verði breytt í samræmi við það. Nefndin styður það fyrirkomulag sem frumvarpið gerir ráð fyrir varðandi tilnefningar fulltrúa í Kvikmyndaskoðun og leggur áherslu á að þar eigi sæti jafnmargir karlar og konur eins og verið hefur hingað til hjá Kvikmyndaeftirliti ríkisins.
3. Breytingar, sem lagðar eru til á 3. gr., eru annars vegar í samræmi við breytt nafn stofnunarinnar en hins vegar er lagt til að kveðið verði á um að úrskurðir séu endanlegir hvað varðar efni kvikmynda. Er það gert til að árétta að um málsmeðferð að öðru leyti gildi ákvæði stjórnsýslulaga, nr. 37/1993, og að úrskurðir eru að því leyti kæranlegir til menntamálaráðuneytis í samræmi við reglur um kæru til æðra stjórnvalds. Í athugasemdum við 3. gr. frumvarpsins er gert ráð fyrir að aldurstakmark verði miðað við afmælisdag viðkomandi. Nefndin telur að slík viðmiðun sé óheppileg og erfið í framkvæmd. Ekki er kveðið á um þetta atriði í 3. gr. en nefndin telur eðlilegt að ákvæðið verði framkvæmt með þeim hætti að miðað verði við fæðingarár viðkomandi.
Fram kom í umfjöllun nefndarinnar að nauðsynlegt er að auka eftirlit með starfsemi myndbandaleiga. Nefndin gerir ekki tillögur um breytingar þess efnis þar sem vanda þarf til undirbúnings þess. Nefndin hvetur hins vegar til að þetta atriði verði skoðað sérstaklega með tilliti til þess hvort ástæða sé til að kveða á um slíkt í lögum eða reglugerð.
Þá kom fram í máli forstöðumanns Kvikmyndaeftirlits ríkisins að ástæða væri til að auka eftirlit með því að farið sé eftir úrskurðum þess og vill nefndin leggja áherslu á skyldur lögregluyfirvalda í því efni, sbr. 9. gr. frumvarpsins.
Frumvarpið gerir ráð fyrir að kveðið verði á um ýmis mikilvæg framkvæmdaatriði í reglugerð og leggur nefndin áherslu á að reglugerð á grundvelli laganna liggi sem fyrst fyrir.
Í frv. því sem hér er til umfjöllunar er verið að fella saman í heildstæða löggjöf ákvæði um bann við ofbeldiskvikmyndum og ákvæði um skoðun kvikmynda til að meta sýningarhæfni þeirra fyrir börn en slík ákvæði voru áður í lögum um vernd barna og ungmenna. Frá því að þau lög féllu úr gildi í ársbyrjun 1993 hefur Kvikmyndaeftirlit ríkisins haft ónóg lagaákvæði til að starfa eftir.
Ég vil nota þetta tækifæri til þess að þakka nefndarmönnum í menntmn. þá vinnu sem þeir lögðu á sig nú á síðustu dögum þingsins til þess að þetta mikilvæga mál mætti ná fram að ganga og ég vil taka það sérstaklega fram að það var afgreitt í fullri samstöðu frá nefndinni. Það sýnir að nefndarmenn töldu að hér væri um mjög mikilvægt mál að ræða sem brýnt væri að næði fram að ganga nú.
