[15:05]
Anna Ólafsdóttir Björnsson :
Virðulegi forseti. Ég vil byrja á að taka undir að það þarf að hafa ákveðnar aðgerðir í gangi til að stuðla að fækkun fiskiskipa eins og talað er um í athugasemdum við lagafrv. Það sem ég geri hins vegar eins og fleiri athugasemdir við er hvernig að því er staðið. Ég minni á að það var einhugur um að reyna með einum eða öðrum hætti að létta á þeirri biðröð sem hafði skapast vegna þess að menn voru í nokkurri biðstöðu fram að samþykkt frv. um Þróunarsjóð sjávarútvegsins sem ég þarf ekki að minna á að um stóðu mjög miklar deilur. En ég held að ekki sé ágreiningur um að einhverra aðgerða er þörf til að stuðla að fækkun fiskiskipa og að úrelding á fullan rétt á sér en ég get ekki sætt mig við það hvernig framkvæmdin hefur reynst, hvað hefur komið á daginn og ég tel að allir, starfandi sjútvrh. sem aðrir, verði að taka málið til athugunar út frá þessu sjónarmiði.
Ég sá ekki þá þróun fyrir sem hefur orðið. Hins vegar loka ég ekki augunum fyrir því að hér og nú er verið að taka úr umferð og eyðileggja glæný og góð fiskiskip vegna þess að menn hafa ekki síst vegna kvótasamdráttar orðið að draga svo saman, ekki tekist að selja skip sín eða báta úr landi og einfaldlega orðið að úrelda með þeim hætti sem gerð er krafa um. Að vísu hafa menn komið auga á þá smugu sem verið er að reyna að loka með þessu frv. Mér finnst að það væri réttast að breyta lögunum og taka ábyrga pólitíska afstöðu til þess að þetta ástand komi ekki upp. En alla vega fyrr en menn sættast á það þá tel ég ekki verjanlegt að gera þær breytingar á lögum sem hér eru lagðar til.
Á það hefur verið bent í þessari umræðu að á sama tíma er heimilt að kaupa fullvinnsluskip til landsins. Það hefur einnig verið bent á að ýmiss konar undarlegir dallar hafa verið keyptir til landsins vegna þess að það er ekki bannað. Þetta er atriði sem ber vott um ákveðinn tvískinnung. Í rauninni er verið að banna að ákveðinn hópur skipa komi aftur inn í landið en á sama tíma er greið leið annarra skipa. Ég skil ekki hver sú geigvænlega hætta er nákvæmlega af þeim skipum umfram önnur sem koma til landsins og þá væntanlega sem ný skip. Ég ætla ekki að hætta mér út í það myndmál sem sumir hafa notað og fara að tala um einhvers konar nýbúaskip. Alla vega finnst mér að við eigum ekki að skoða málið út frá öðru en þessum staðreyndum sem liggja fyrir. Þetta eru staðreyndir og þessu verður ekki á móti mælt.
Ég tel líka að það sé verið að sýna ákveðna skammsýni. Ég get ekki séð annað en núna með samdrætti í atvinnulífi hafi komið upp margar snjallar hugmyndir varðandi nýtingu þeirra verðmæta sem fyrir liggja, m.a. í ferðaþjónustu. --- Ég vona að hæstv. samgrh. og starfandi sjútvrh. sé ekki að fara langt því ég tel að mín orð eigi erindi við hann. Ég treysti mér alveg til að halda áfram ræðu minni sem verður ekki ýkjalöng með einhverjum smáhléum. --- Það sem mér finnst fyrst og fremst skipta máli er að t.d. á Siglufirði hafa menn í auknum mæli farið með ferðalanga. Víða um landið eru sömu möguleikar kannaðir og allt er þetta gert sem ákveðin nýsköpun, í þessu felst vaxtarbroddur og kannski mun þetta smátt og smátt fylla í þá eyðu sem alla vega nú um stundir er vegna minnkaðs afla.
Ég get heldur ekki séð að það sé mikil vá ef einhver af þessum skipum fara á utankvótaveiðar. Það er eitt af því sem hefur verið hugsað sem úrræði. Ég held að það sé alveg sjálfsagt að ýta undir nýsköpun af því tagi svo framarlega sem við göngum ekki nærri okkar auðlindum. Ég vil líka vekja athygli á því að á þeim skipum sem hafa verið að koma hingað til lands og eru ný og þar af leiðandi þóknanleg stjórnvöldum hefur stundum verið skipt og á öðrum skipum og þau stundum stundað ósambærilegar veiðar. Það hafa verið að koma til landsins núna fullvinnsluskip sem því miður í sumum tilvikum alla vega leiðir til verri umgengni við auðlindina og sögur sem hafa gengið um fisk sem hent er í sjóinn eru mjög alvarlegar og þar þarf að taka á, ég tek undir það. Ég gerði þetta raunar að umræðuefni í smábátaumræðu fyrr í vetur og vonaðist satt að segja eftir ákveðnum viðbrögðum en þau hafa ekki komið fram. Ég hef reynt að taka þetta upp á fleiri en einum vettvangi en enn sem komið er höfum við ekki borið gæfu til að gera neitt af viti í þessum málum. Á meðan eru hugsanlega gífurleg verðmæti að fara í sjóinn engum til gagns en öllum til armæðu. Það er því ýmislegt sem er brýnna að laga í lögunum um stjórn fiskveiða og þróunarsjóðslögum, þessum skrýtnu tvíburum sem voru keyrðir hér í gegn í vor. Ég held að það væri nær að fara að huga að þessum málum.
Í sjútvn. tókum við í morgun á móti fulltrúum hugsanlega nokkuð ólíkra sjónarmiða hjá smábátamönnum. Þar varð að mínu mati mjög gagnleg umræða um þann vanda sem þar er við að etja. Það er alveg ljóst að sumir þeirra sem núna berjast í bökkum, sérstaklega þeir sem eiga smábáta undir sex tonnum á aflamarki, eru með sína báta á leið í úreldingu. Sumir eru nýir sumir eru skuldsettir, þetta eru menn sem vilja hafa sjómennsku sem sína atvinnu, þeir geta ekki fyllt upp í með því að fara á sínum litlu bátum í Smuguna, það er alveg ljóst. Það þarf að taka sérstaklega á þeirra málum. En á meðan klukkan tifar fara sífellt fleiri af þessum bátum í þessa hít og verða þar sóun að bráð sem ég get ekki varið.
Ég vænti þess að hæstv. ráðherra geti tekið undir þessi sjónarmið. Ég held að það þjóni ekki nokkrum tilgangi að velta því fyrir sér hvað menn sáu fyrir í vor. Við vitum alla vega hvað er staðreynd nú á miðjum vetri eða snemma vetrar eftir því hvað menn eru bjartsýnir á að vorið fari að koma. Ég held að við verðum einfaldlega að taka okkar ákvarðanir miðað við þann raunveruleika sem við búum við. Það getur enginn neitað því að nú þegar hafa orðið slys þar sem mönnum er gert að eyða heilum og góðum skipum.