[22:11]
Ágúst Einarsson :
Herra forseti. Þetta frv. sem hér er til umræðu er ekki efnismikið. Það eru litlar breytingar í því og einungis tekið á örfáum þáttum í fiskveiðistjórnunni. Það eru kannski tvö atriði sem eru eðlileg í þessu frv. miðað við núgildandi kerfi, þ.e. tvöföldun kvaða við endurnýjun er ekki óeðlilegt fyrirkomulag þegar menn ræða um sóknarmarkskerfi eins og er á þessum afmarkaða hluta flotans. Sömuleiðis að það eru tekin út fyrir sviga 5.000 tonn, aðallega til báta. Þetta er hugmynd sem við í Þjóðvaka lögðum til í kosningabaráttunni. Ég hefði kosið að þessu hefði verið betur komið til smærri báta en gert er ráð fyrir í tillögum meiri hlutans. En það sem er aðalefni þessa frv. eru róðrardagarnir. Það er almennt viðurkennt og það á enginn einkarétt á þeirri hugmynd, að það er mun betra að hafa róðrardaga eða sóknardaga en banndaga ef menn búa á annað borð við sóknarmark. Ég hef ekki heyrt ágreining um það efni hjá neinum af þingflokkunum. Eftirlitsþátturinn er mikilvægastur á þeim vettvangi og eins og við sjáum í minnihlutaáliti sjútvn. þá eru færð sterk rök fyrir því að þessu er hægt að koma á nú þegar.
Það er hægt að hugsa sér útfærsluna á því að hluti flotans færi strax á slíkt kerfi til reynslu eða ef tæknilegir möguleikar eru fyrir hendi að það gerist eins og lagt er til í tillögu minni hlutans. Meiri hlutinn vill hins vegar ekki í reynd taka á þessu máli heldur felur sjútvrh. allar heimildir til að meta þetta fyrirkomulag og koma því á þegar honum sýnist.
Eitt atriði enn í frv. er satt best að segja til skammar fyrir hæstv. ríkisstjórn, að leggja til að sérstök 500 tonn séu tekin út fyrir sviga og ætla að láta Byggðastofnun úthluta slíkum kvóta. Seljavallasjóður hefur þetta verið nefnt og er þetta fullkomlega óeðlileg meðferð á aflaheimildum. Í tillögum minni hlutans segir að þær aðstæður geti vitaskuld komið upp að það þurfi að úthluta við sérstakar aðstæður en þá sé eðlilegt að sjútvrh. standi að því.
Annar þáttur í þessu frv. sem ekki er tekið á og fjölmargir smábátamenn hafa vakið athygli á er að ef þeir eiga kost á því að velja aflahámark, af hverju eiga þeir ekki kost á því líka að bæta við sig aflahámarki, að það sé framseljanlegt innan hópsins? Jafnframt væri hægt að hugsa sér það að menn gætu bætt líka við róðrardögum. Það er ekki tekið neitt á slíkum hugmyndum og engir möguleikar opnaðir fyrir slíkt í frv.
Það sem er hins vegar sérstök ástæða til að vekja athygli á í umræðu um þetta mál eru þær áherslur sem ýmsir núv. stjórnarþingmenn lögðu fyrir kosningar. Hér hefur verið gert að umtalsefni m.a. framganga Framsfl. á Reykjanesi og ég hef hér allar þær greinar og hugmyndir sem þeir lögðu fram í kosningabaráttunni. Það voru fjögur atriði sem þeir lögðu aðaláherslu á. Það var í fyrsta lagi að ýta togurum utar og ekki nær heldur en sem nemur 200 m dýpi. Í öðru lagi að botnfiskkvóti togara yrði 15% af heildarafla. Í þriðja lagi að flottroll yrði takmarkað verulega og í fjórða lagi að framsal aflaheimilda yrði takmarkað verulega. Nokkrir aðrir þættir voru í þeirra hugmyndum en þeir lögðu sjálfir mesta áherslu á þetta.
Nú ætla ég ekkert að ræða í sjálfu sér þessar hugmyndir. Þeir eiga rétt á að hafa allar þær skoðanir á þessum málum sem þeim henta en ég vil vekja athygli á því að ekkert af þessum hugmyndum er í frv. sem hér er verið að afgreiða. Hér er einfaldlega eina ferðina enn staðfest sem almenningur í landinu segir oft: Kosningaloforð eru til að svíkja þau. Þetta sést mjög vel á núv. þingmönnum Framsfl. í Reykn. Því það voru fjölmargir sem kusu þá út á þessar hugmyndir og út á þeirra sannfæringu að þetta væri það sem þeir mundu berjast fyrir og þeir mundu standa og falla með þessum hugmyndum. Þannig töluðu þeir í kosningabaráttunni en þetta er nú allt gleymt.
Því má líka bæta við að það sem mér blöskraði sérstaklega hér var að heyra hv. þm. Hjálmar Árnason, sem er fulltrúi í sjútvn. og stendur að þeim tillögum sem hér eru til umræðu, gefa yfirlýsingar um að það sé matsatriði, hann ætli að hugsa sig um á milli 2. og 3. umr. hvort hann styður þetta mál. Ég minnist þess ekki, það verða þá að segja mér reyndari menn, hvort það sé hefð fyrir því að nefndarmenn standi að tillögugerð til Alþingis um afgreiðslu máls og lýsi því yfir að þeir standi ekki að þeim tillögum, alla vega sé það vafasamt. Auðvitað spyr ég: Hvað er að marka nefndarálit meiri hluta sjútvn. ef þannig er málum háttað?
Það er annar hópur þingmanna sem ekki hefur betri stöðu í þessu máli og það eru þingmenn Sjálfstfl. á Vestf. Þeir lögðu upp með mjög miklar tillögur í sjávarútvegsmálum, voru að hluta til kosnir út á það og gáfu mjög harðorðar yfirlýsingar fyrir kosningar og ég vil vitna, með leyfi hæstv. forseta, í ummæli sem hv. þm., Einar Kristinn Guðfinnsson hafði viku fyrir kosningar í Ríkisútvarpinu. Þar var hann spurður hvort hann styddi ríkisstjórn eftir kosningar sem ekki beitt sér fyrir breytingum á kvótakerfinu. Þá svarar Einar Guðfinnsson orðrétt: ,,Nei, það get ég alls ekki gert vegna þess að ég er auðvitað þeirrar skoðunar að það sé nauðsynlegt að breyta þessari fiskveiðistjórnun sem við höfum búið við undanfarin ár.``
Hér var skýrt talað, heiðarlega talað. Þarna voru menn sem mættu fyrir sína kjósendur, sögðu hvað þeir vildu og sögðu líka að þeir ætluðu að standa og falla með sínum sjónarmiðum.
Tillögum Vestfirðinga má skipta í fernt. Í fyrsta lagi lögðu þeir til að endurnýjunarstuðlar yrðu hækkaðir. Það er gert í núv. frv. gagnvart smábátunum. Það er ekki tekið tillit til annarra þátta sem þeir vöktu athygli á; vélarstærð, veiðarfæragerð og fleira. Í öðru lagi lögðu þeir til að stækka sóknarmarkið, að öll skip undir 10 tonnum færu á krókaleyfi og síðan í áföngum öll skip undir 100 tonnum. Í þriðja lagi lögðu þeir til að það yrði sóknarmark á rækju, loðnu og skel. Í fjórða lagi að allir mundu verða á sóknarmarki með svæðisstýringu og banndögum. Þetta voru tillögur Vestfirðinga. Það er ekkert af þessum tillögum í frv. sem við erum að afgreiða hér. Það er ekkert af þessum tillögum sem þeir lögðu fyrir þessar kosningar og má viðhafa sömu ummæli um þessa þingmenn og ég sagði um þingmenn Framsfl. á Reykn. Orðin fyrir kosningar eru býsna létt þegar menn eru komnir í ríkisstjórn. Ég er viss um að framganga þessara þingmanna gleymist ekki. Það er mjög óvanalegt hvað menn eru fljótir að gleyma sannfæringu sinni þegar þeir eru komnir í ríkisstjórn og þurfa að standa við bakið á sínum ráðherrum.
Í sjálfu sér finn ég til með þessum þingmönnum, hv. þm. Siv Friðleifsdóttur, hv. þm. Hjálmari Árnasyni, hv. þm. Einari Kristni Guðfinnssyni og ekki hvað síst hv. þm. Einari Oddi Kristjánssyni. Ég finn til með þessum þingmönnum að þurfa að standa í þessum sporum í dag, tala jafnvel gegn sinni sannfæringu. Að heyra úr ræðustól að afstaða eins þessara hv. þm. byggðist á tillitssemi við ráðherra en ekki af tillitssemi og þeirri skyldu að standa við eigin sannfæringu fannst mér dapurlegt.
Ég heyrði heldur ekki betur en hv. þm. Guðjón A. Kristjánsson væri fúsastur til að styðja tillögu minni hlutans varðandi róðrardaga. Sömu sjónarmið komu líka fram hjá hv. þm. Kristjáni Pálssyni. Ég vil skora á þessa þingmenn að styðja tillögu minni hlutans um að taka nú þegar upp róðrardagakerfið. Satt best að segja er það það minnsta sem þeir gætu gert í þessari stöðu.
Hv. þm. verða að hafa það í huga því margir af þessum þingmönnum eiga eftir að vera áfram í pólitík og fara aftur í kosningabaráttu að orð verða að standa. Það er ekki hægt að tala eins og þessir fjórir þingmenn gerðu fyrir kosningar og standa síðan á engan hátt við orðin horfandi upp á það að ekkert af þeirra sjónarmiðum nær fram að ganga.
Það er augljóst að þeir sem unnu sigur í þessu máli voru hæstv. sjútvrh. Þorsteinn Pálsson og
hæstv. utanrrh. Halldór Ásgrímsson. Það eru þeirra grundvallarsjónarmið sem koma fram í þessu frv. og í allri málsmeðferð. Það er tekið hér á afmörkuðum þætti og gerðar lítifjörlegar breytingar og það var einmitt það sem þessir hæstv. ráðherrar vildu. Það er fjölmargt sem vantar inn í þetta frv. Það er ekkert tekið á fiskmörkuðum eða verðlagskerfinu en flotinn hefur verið bundinn núna í nokkurn tíma vegna þess að menn vilja ekki með opnum huga skoða m.a. þær tillögur sem þingflokkur Þjóðvaka hefur lagt áherslu á að allur afli fari á fiskmarkaði. Það er ekkert tekið á þessu í frv. og það er í reynd ekkert tekið á þessu í verkefnaskrá sjútvrn. sem er léttvæg yfirlýsing um stefnu ríkisstjórnarinnar. Það er ekkert tekið á hugmyndinni um veiðileyfagjald, hvorki í frv., í athugasemdum við það né hægt að lesa nokkuð út úr verkefnaskrá eða stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar um að taka það mál. Það er ekkert fjallað um í þessu frv. brottkast á afla sem er alvarlegt mál í fiskveiðistjórnuninni og það þarf að taka á því máli. Hér ríkir algjör þögn.
Niðurstaðan í málinu við þessa umræðu um frv. er að hér er fjallað um sárafá atriði í fiskveiðistjórnun og hér sést best stefna ríkisstjórnarinnar. Og stefna stjórnarþingmannanna kemur fram í því nál. sem menn standa að. Ekki í einhverjum frómum óskum í ræðustól hvað þeir hefðu viljað sjá öðruvísi. Þeirra stefna liggur ljós fyrir í þeirri afgreiðslu sem þingnefndin hefur kosið að gera í þessu máli. En stefna ríkisstjórnarinnar sést vel í þessu máli. Það skal sem allra minnstu breytt, það er þeirra metnaður.