Steingrímur J. Sigfússon:
Herra forseti. Ég byrja á því að þakka hæstv. samgrh. fyrir umhyggjuna fyrir okkur í A-flokkunum. Það var ánægjulegt að heyra að hæstv. ráðherra er nokkuð upptekinn af því hvernig gangi að sameina stjórnarandstöðuna. Til þess að gjalda líku líkt er kannski við hæfi að óska hæstv. ráðherra til hamingju með að hafa endurheimt formann sinn og forsrh. úr heljargreipum en eins og kunnugt er hefur hæstv. forsrh. uppgötvað að það eigi ekki við skapferli sitt að sitja á Bessastöðum og vissi ég það ekki fyrr að geðsveiflur gætu orðið svo miklar eftir því hvorum megin Skerjafjarðar menn sitja. (Gripið fram í: Klappa bara.) Það er spurning hvort það er leyfilegt að klappa hér þó að það sé gert annars staðar í húsinu.
(Forseti (ÓE): Er ekki rétt að halda sig við dagskrárefnið?)
Halda sig við dagskrárefnið? Ég er einmitt að fjalla um það dagskrárefni sem hæstv. samgrh. tók upp sem er sameining A-flokkanna. (Samgrh.: Fjarskipti.) Og fjarskipti í þeim efnum milli flokka eru ákveðin fjarskipti og sömuleiðis hafa þetta verið ákveðin fjarskipti varðandi hugsanlegt framboð hæstv. forsrh. til Bessastaða og er eins gott að síminn sé í lagi ef menn flytjast þangað.
Herra forseti. Að öðru leyti stendur það sem hér var sagt að það hefur gerst trekk í trekk að menn hafa laumað í gegn frumvörpum til þess að afla heimilda til að selja, afhenda eða gefa eignir ríkisins án þess að gefa upp hinn áformaða tilgang sinn. Síðan hafa menn brugðist þannig við að jafnskjótt og þeirra heimilda hefur verið aflað hefur verið rokið til og fyrirtækin seld með flausturslegum og ámælislegum vinnubrögðum sem sætt hafa harðri gagnrýni m.a. óháðra eftirlitsaðila eins og Ríkisendurskoðunar. Þetta liggur fyrir í skýrslum og í umræðum. Eða muna menn t.d. ekki eftir fjölmörgum gagnrýnisatriðum og ábendingum Ríkisendurskoðunar varðandi framgangsmátann við einkavæðingu SR? Muna menn ekki eftir hvernig gert var samkomulag á þingi um að ekki skyldi seldur nema helmingur hlutabréfa í Lyfjaverslun ríkisins að svo stöddu. Nokkrum mánuðum síðar hafði ríkisstjórnin, sem þá sat og er að miklu leyti sú sama enn, það samkomulag að engu og þvingaði í gegn heimild til þess að selja afganginn. Það pólitíska samkomulag hélt ekki nema í fáeina mánuði og svo mætti áfram telja. Það er því eðlilegt að menn séu á varðbergi gagnvart tilraun til þess að lauma einkavæðingu bakdyramegin inn í gegnum löggjöfina.
Það er einnig rétt að mínu mati að undirbúningi þessa máls er áfátt og það er líka galli að frumvörpin koma fram sitt í hvoru tagi. Ég vil að vísu endurtaka það að ég held að þar sé ekki við núverandi samgrh. að sakast, hann hefur ekki verið manna verstur í þessu. Hins vegar geldur hæstv. ráðherra ofstækismannanna í eigin flokki og að nokkru leyti nú orðið samstarfsmanna í ríkisstjórninni því að Framsfl. virðist vera að verða kaþólskari en páfinn, a.m.k. hluti af honum í þessum efnum. Hann er að skáka Sjálfstfl. að nokkru leyti í einkavæðingarofstækinu. En það er sama á meðan hvað er. Á meðan t.d. núv. hæstv. fjmrh. fer með það embætti sem á fundi úti í bæ talaði sig upp í slíkan hita í þessum efnum að hann vildi selja Búnaðarbankann á hálfvirði bara til þess að losna við hann, bara til þess að einkavæða hann. Það skipti ekki lengur máli hvort eitthvað fengist að ráði fyrir hann, það var slíkt sáluhjálparatriði að koma honum út. Meðan þessi hugsunarháttur er við lýði og ræður miklu í ríkisstjórn er náttúrlega ekki nema von að þingmenn séu tortryggnir.
Spurningarnar sem hér hafa verið bornar upp eru efnislegar og eðlilegar og þær eru nauðsynlegar og það þurfa að fást svör við þeim. Það þýðir ekkert fyrir hæstv. ráðherra að tala um einhvern spurningaleik eða lista. Hæstv. ráðherra hefur gefið rýr svör, e.t.v. að einhverju leyti vegna þess að hann þorir ekki að svara til um hinn eiginlega tilgang og hina eiginlegu stefnu ríkisstjórnarinnar í þessum efnum. Það er alveg ljóst að hæstv. ráðherra er að reyna að læða einkavæðingu Pósts og síma í gegnum þingið með mildara yfirbragði en ýmis önnur einkavæðingarfrumvörp hafa fengið á sig. En þar sem svör hæstv. ráðherra eru rýrari hlýtur samgn. að þurfa að leggja meiri vinnu í málið og fá botn í það.
Ég endurtek nokkrar spurningar sem engin svör komu við. Sú mikilvægasta er þessi: Hvað verður um meðferð þessara mála frá og með 1. jan. 1998 ef við gefum okkur að það sem hér er verið að leggja til með bráðabirgðaákvæði og samanber svör ráðherra haldi? Hvað er áformað að gera í þessum efnum eftir 1. jan. 1998?
Hvað með kvaðir og skyldur á þá sem kynnu að fá einkaleyfabundinn rétt til starfa á sviði fjarskipta eftir 1998? Dettur hæstv. ráðherra í hug að Alþingi uni því að láta hlutina standa eins og þeir gera í 1. gr. frv.? Að vísu er sagt að ráðherra geti bundið það skilyrðum, lagt kvaðir eða skyldur á menn, en síðan ekki eitt einasta orð um það hverjar þær skyldur séu. Þetta gengur auðvitað ekki, hæstv. ráðherra. Hvað með kvaðir og skyldur eins og það að þjónusta á einhverju tilteknu sviði, taki einkaaðilar hana upp á annað borð, skuli þá veitt um allt land á sama verði? Er hæstv. ráðherra tilbúinn til að festa slíkt í sessi? Það getur algerlega skipt sköpum um afstöðu þingmanna til að hafa slíka heimild fyrir hendi ef það er ljóst að hún er bundin slíkum mikilvægum skilyrðum.
Í öðru lagi um gjaldskrá. Er hæstv. ráðherra tilbúinn til að taka eina gjaldskrá fyrir slíka þjónustu inn í lögin þannig að það verði ekkert framkvæmdarvaldsmál?
Í þriðja lagi: Er hæstv. ráðherra tilbúinn til þess að stíga nú skrefið til fulls, sem er löngu tímabært og hefur dregist allt of lengi, að gera allt landið að einu gjaldsvæði í símamálum, að gera það nú strax og binda þá jafnframt í lög í framhaldinu að það sama skuli eiga við kynnu aðrir aðilar en Póstur og sími eða Póstur og sími hf. eða litli Póstur og sími hf., sonar- eða dótturfélag, hafa slíkar reglur? Ég held að það væri mjög mikilvægt atriði í þessum efnum ef menn drifu í því núna sem er löngu tímabært og hefði átt að verða orðið fyrir 2--3 árum í rökréttu framhaldi af þeim áföngum sem teknir voru í að jafna símkostnað að gera landið að einu gjaldsvæði í símamálum eins og það hefur lengi verið hjá póstinum. Ef það fyrirkomulag væri síðan við lýði á þessum tíma fram að 1998 mundi það að sjálfsögðu vera mikilvægt fordæmi í þessum efnum. Það yrði síður hætta á því að upp kæmi mismunandi gjaldtaka ef landið væri allt búið að vera eitt gjaldsvæði um nokkurn tíma.
Í fjórða lagi er spurning hv. þm. Guðmundar Árna Stefánssonar um það hver eigi að eiga grunnnetið lykilspurning. Ég fjallaði ítarlega um það mál og auðvitað komu engin svör frá hæstv. ráðherra nema útúrsnúningur. Svarið áðan í seinni ræðu hjá hæstv. ráðherra var: ,,Auðvitað verður einhver að eiga grunnnetið.`` Já, auðvitað verður einhver að eiga grunnnetið. Það getur ekki átt sig sjálft. En hver á að eiga það? Hver á að eiga grunnnetið ef Póstur og sími verður einkavæddur og seldur t.d. eftir 1998? Á grunnnetið þá að fara með Pósti og síma þannig að einhverjir einkaaðilar sem fengju Póst og síma, einhverjar vel valdar fjölskyldur eða vinir eða fyrirtæki, eignuðust sjálfa undirstöðu fjarskipta í landinu, grunnnetið? Það er spurningin. Eða er hæstv. ráðherra tilbúinn til að segja: Grunnnetið verður í eigu hins opinbera þannig að ef seinna meir kæmi t.d. til breytinga á eignarhaldi Pósts og síma fylgir grunnnetið ekki með vegna þess að ríkið ætlar að eiga grunnnetið til að tryggja jafnræði, til að tryggja þjónustu o.s.frv. Þetta er lykilspurning og það þýðir ekkert fyrir hæstv. ráðherra að reyna að snúa út úr og komast hjá því að svara. Það er augljóst að ekki er hægt að ganga frá þessum málum nema þannig að breytingin á Pósti og síma, sem er sjálfstætt mál út af fyrir sig og ég hef aldrei neitað að skoða ef réttar forsendur væru fyrir hendi, sé gerð í beinu samhengi við breytingar á fjarskiptalögum og póstlögum sem tryggja þessa hluti, sem tryggja að það komi ekki upp mismunun, sem tryggja að ekki verði margar gjaldskrár í gangi, sem tryggja að ekki komi einhverjir og fleyti rjómann ofan af, sem tryggja að réttindi starfsfólks verði ekki fyrir borð borin o.s.frv. Þetta verður allt að afgreiða samtímis og kosti það þann tíma sem það kosta vill.