Sigríður Jóhannesdóttir:
Hæstv. forseti. Tilefni frumvarpanna er að sögn álit umboðsmanns Alþingis frá maí 1995. Í því kemur fram að ekki sé nægilega skýrt í lögum hvaða kostnaðarliði megi setja undir skrásetningargjald í háskólanum og hvernig megi ráðstafa gjaldinu. Það skráningargjald sem innheimt var í háskólanum fram til skólaársins 1991--1992 var 7.700 kr. og var þar innifalinn beinn kostnaður við skrásetningu auk fjármuna sem runnu beint til félagsstarfs stúdenta sjálfra. Skólaárið 1991--1992 tók þáv. ríkisstjórn upp þá stefnu að hækka þessi gjöld mjög verulega og með þeirri skattlagningu var tekin upp sú varhugaverða stefna að leggja á skólagjöld og stór hluti þeirra var ætlaður til rekstrargjalda. Það var nauðvörn Háskóla Íslands vegna stórlega skertra fjárfamlaga til reksturs skólans á fjárlögum fyrir árið 1992 að fallast á gjöld þessi. Alþb. barðist gegn þessari skattlagningu og það gerði Framsfl. líka þá en honum hefur snúist hugur í þessu máli eins og fleirum. Reyndar er hann búinn að yfirgefa þingsalinn að mestum hluta. Ég held að það sé einn sem situr hér fyrir hönd þess ágæta þingflokks. (Gripið fram í.)
Segja má að sú ákvörðun seinustu ríkisstjórnar að leggja á skólagjöld hafi verið hafi verið háskalegt fordæmi og það sýna þessi frv. Á síðasta ári er sá hluti er kallast innritunargjöld og er utan þess sem fellur til hagsmunagæslu stúdenta orðinn 17 þús. kr. og er erfitt að sjá annað fyrir en hann geti vaxið í framtíðinni í réttu hlutfalli við það hvað fjárveitingavaldið telur sig þurfa að draga við sig fjárveitingar til skólans. Það er ekki hægt að fá að borga hluta af innritunargjaldi ef fólk er t.d. í hlutanámi eins og algengt er í mörgum greinum. Má t.d. nefna þar nám til kennsluréttinda sem fólk er oft að leggja hart að sér í og taka með annarri vinnu.
Mennt er máttur segir máltækið og um það voru allir flokkar sammála í kosningunum á sl. vori að menntun þjóðarinnar væri besta fjárfesting sem völ væri á. Nú bregður svo við að stjórnarflokkarnir flytja frv. um að gjöld sem háskólinn setti á í nauðvörn verði lögfest og að möguleikinn til að hækka þessi gjöld enn frekar verði fyrir hendi ef kreppir að hjá fjárveitingavaldinu. Það má benda á að á Norðurlöndum eru ekki innheimt af stúdentum gjöld til reksturs skóla og viðbrögð í þeim löndum hafa verið þau að auka fjárframlög til menntamála þegar kreppir að í efnahagsmálum. Það eru viðurkennd vísindi sem stjórnarflokkarnir viðurkenndu a.m.k. fyrir síðustu kosningar, að hvað sem líður fjárfestingu í virkjunum og atvinnulífi, þá mun efnahagur þjóðarinnar eiga í vaxandi erfiðleikum í framtíðinni ef við fjárfestum ekki í menntun. Slík gjaldtaka sem hér er lögð til getur leitt til félagslegrar mismununar eins og bent hefur verið á í mörgum þeirra umsagna sem borist hafa menntmn. um frv. þetta. Slík gjaldtaka er ekki samboðin þjóð sem á að setja markið hátt í framtíðarstefnumörkun sinni í þeim málum sem munu skipta sköpum um efnahagsþróun Íslendinga á nýrri öld. Því legg ég til að ef breytingartillaga sú sem ég hef lagt fram með hv. þm. Lúðvíki Bergvinssyni verður ekki samþykkt, verði þessi frv. felld eins og hv. þm. Guðný Guðbjörnsdóttir leggur til í sínu nefndaráliti.