Hjálmar Árnason:
Virðulegi forseti. Hér hefur farið fram hin mætasta og merkasta umræða og hv. ræðumenn hafa víða komið við svo sem við er að búast í jafnviðkvæmu og má segja stóru máli sem hér um ræðir. Ég held að það sé ástæða til þess að þakka hv. þm. Össuri Skarphéðinssyni ítrekaðan einsýndan áhuga á Framsfl. og þeim góðu fræðum sem hann hefur stundað við að rannsaka kosningaloforð og stefnuskrá Framsfl. Ég vil líka þakka honum þann áhuga og þau vinsamlegu ummæli sem hann viðhafði um skólamenn og ekki síst núverandi og fyrrverandi í Skólameistarafélagi Íslands.
Hv. þm. Össur Skarphéðinsson spurði hvort ekki sviði undan einu og öðru sem sagt hefði verið og hvar þau mál stæðu í dag. Hann fjallaði um þennan sviða af tilfinningu nokkurri og mér varð hugsað til þess hvort sá fyrirspyrjandi væri hinn ötuli talsmaður og forustumaður stúdenta sem hélt frægar ræður af þingpöllum, hvort það væri hæstv. fyrrv. ráðherra í ríkisstjórn síðasta kjörtímabils ellegar þá núv. hv. stjórnarandstæðingur. (Gripið fram í: Er þetta ekki allt sami maðurinn?) Þetta mun vera einn og sami maðurinn. (SvG: Sá þekkti úlfur og refur.)
Þingmaðurinn fór í örlitla söguskýringaleit og dró til vitnis fyrrum formann Alþb., núv. hv. forsetaframbjóðanda. Aðrir hafa vikið að málinu á svipaðan hátt. En um hvað snýst þessi umræða? Umræðan snýst í rauninni ekki um það hvort eigi að taka upp þetta prinsipp því að prinsippið hefur þegar verið brotið eins og reyndar hefur komið fram í máli nokkurra hv. þingmanna. Þó að stjórnarsinnar núverandi og fyrrverandi keppist við að særa fram og finna í tíma hvar upphafið að þessu prinsippi sé, þá held ég að það megi ljóst vera að á síðasta kjörtímbili var þetta svonefnda prinsipp brotið.
Það er rangt hjá hv. þm. Össuri Skarphéðinssyni að Alþfl. hafi á síðasta kjörtímabili komið í veg fyrir að þjónustugjöld, skráningargjöld eða hvaða nafni sem menn vilja kalla þetta, hafi verið tekin upp í framhaldsskólum. Þau voru tekin upp á síðasta kjörtímabili, í ráðherratíð hv. þm. Össurar Skarphéðinssonar. Það er á sama hátt rangt hjá hv. þm. Rannveigu Guðmundsdóttur að nú sé verið að koma á prinsippi eins og ég skráði niður úr ræðu hennar fyrr í dag. Þessu prinsippi var komið á á síðasta kjörtímabili, í ráðherratíð hv. þm. Rannveigar Guðmundsdóttur.
Ég spyr jafnframt: Hver er staðan á Norðurlöndum? Hér hefur komið fram í ræðu að þessi gjöld á nemendur séu ekki lögð á stúdenta í öðrum Norðurlöndum. Hver er umræðan á Norðurlöndum akkúrat þessa dagana í Danmörku og Svíþjóð sérstaklega? Í velferðarríkinu Svíþjóð ræða menn nákvæmlega það sama og við erum að ræða á Alþingi Íslendinga í dag. Og hver er ástæðan? Ég geri ekki ráð fyrir því að nokkur þingmaður greiði ljúflega atkvæði með þessu, en hver er ástæðan? Hver er ástæðan fyrir því að þróunin hefur orðið þessi hjá okkur Íslendingum, hvort heldur það eru kratar, framsóknarmenn, sjálfstæðismenn eða alþýðubandalagsmenn sem sitja í stjórn? Hver er ástæðan fyrir því að þessi þróun á sér stað á Norðurlöndum núna? Það er sá vandi sem þjóðir Evrópu, ekki bara Norðurlanda, eiga við að etja. Það er vaxandi halli ríkissjóðs. Og í framhaldi af því er vert að minna á, af því að hv. þm. Össur Skarphéðinsson sýndi kosningaloforðum mikinn áhuga sem og reyndar fleiri hv. þingmenn, að spurningin er um það hvenær menn byrja að mæla kosningaloforð. Er það í upphafi kjörtímabils? Er það í lok kjörtímabils?
Ég minni jafnframt á að eitt meginkosningaloforð formanns Framsfl. og Framsfl. var að bæta stöðu ríkissjóðs. Það er ástæðulaust að rekja það hér hvers vegna. Það vita allir hv. þm. hvaða áhrif það hefur á atvinnulíf og heimili fólksins þegar staða ríkissjóðs er jafnbágborin og raun ber bitni og hefur borið vitni um árabil. Um það eru allir hv. þm. sammála að á þeim halla beri að taka og það er sá vandi sem þjóðþing Evrópu almennt eru að glíma við um þessar mundir. Þar sem verið er að ræða um kosningaloforð, þá vissulega sögðu framsóknarmenn og segja enn að menntamálin skuli hafa forgang, vera framarlega í forgangsröðun. (SvG: Hvenær kemur röðin að ...?) Séu útgjöld til menntamála á yfirstandandi fjárlögum skoðuð má sjá að menntamálin njóta forgangs. Ef menn bera saman hlut menntamála síðustu árin við gildandi fjárlög, þá munu menn sjá það. Ég dreg enga dul á þá skoðun mína að í ljósi þeirra skoðana sem ég hef á menntamálum og gildi menntamála fyrir þjóðarbúið, þá tel ég að enn þurfi betur að gera. En jafnframt í ljósi þess sem hér hefur verið sagt um stöðu ríkissjóðs og það markmið ríkisstjórnarinnar að ná hallalausum fjárlögum, þá tel ég að þar með skapist það svigrúm að láta menntamálin njóta þess sem þeim ber og ég á mér þá sýn að það sjáist í lok þessa kjörtímabils.
Ég vil jafnframt minna á að sú staða sem við erum að glíma við núna er á ábyrgð flestra þeirra pólitísku flokka sem skipað hafa ríkisstjórnir síðustu ára. Ég vil þó draga fram mikilvægan þátt gagnvart eðlilegu starfi nemenda í háskólum. Það hefur leikið vafi á og vísa ég þar til álits umboðsmanns Alþingis, að gjaldtaka og ég undirstrika gjaldtaka fyrir nemendafélög hafi átt lagastoð. Ég bendi á að með þeirri breytingu sem nú er verið að gera er verið að tryggja fjárveitingar til nemendafélaga, þ.e. stúdentaráðs og svo annarra.
Ég treysti því og mun taka þátt í því með hv. þm. sem hér hafa talað og láta sér annt um menntamál, að þegar líður á kjörtímabil muni takast að rétta af þá stöðu sem menntamál eru í nú í dag.