[15:34]
Menntamálaráðherra (Björn Bjarnason):
Herra forseti. Hér er til umræðu mál sem hefur einkum sagnfræðilegt gildi. Svo virðist sem ástæðan fyrir umræðu um þetta mál nú sé viðleitni einhverra til að sanna að þeir hafi haft rétt fyrir sér á árinu 1991 eða 1992. Mér finnst umræður á þessum forsendum ekki mjög raunhæfar, sérstaklega þegar ljóst er að könnun Hagstofu Íslands leiðir alls ekki í ljós allar ástæður sem hafa þyrfti í huga ef menn ætluðu í raun að finna orsakir þess að breyting varð á því hverjir stunduðu nám eða fengu lán úr Lánasjóði íslenskra námsmanna eftir að ný lög um sjóðinn tóku gildi 1992. Veit ég að hv. þm. Mörður Árnason vill ekki hrapa að neinu þegar hann lítur til rannsóknarefna sinna. Í þessu máli getur hann ekki haldið því fram að könnun Hagstofu Íslands taki af öll tvímæli um það hvers vegna barnafólki og einstæðum foreldrum hefur fækkað meðal námsmanna. Þegar litið er á þróunina frá því að ný lög um Lánasjóð íslenskra námsmanna tóku gildi hefur námsmönnum í lánshæfu námi á Íslandi fjölgað um 1.120. Íslenskir námsmenn í lánshæfu námi hafa aldrei verið fleiri en nú, fjórum árum eftir gildistöku lánasjóðslaganna. Á hinn bóginn hefur lánþegum LÍN fækkað og fyrir því kunna að vera margar ástæður. Árið 1989 til 1991 fækkaði námsmönnum við Háskóla Íslands en lánþegum fjölgaði ört. Blasti við gjaldþrot Lánasjóðs íslenskra námsmanna ef haldið hefði verið áfram á sömu braut. Lánasjóðurinn hafði frumkvæði að því á þessu ári að biðja Hagstofu Íslands um að kanna fjölda námsmanna í lánshæfum íslenskum skólum, með börn á framfæri sínu. Niðurstöður Hagstofunnar sýna að nokkrar sveiflur eru í sókn námsmanna með börn á framfæri árið 1991 og 1992. Eins og áður sagði kemur ekkert fram um það í könnun Hagstofunnar hvers vegna þessar sveiflur urðu. Stuðningur LÍN við námsmenn með börn eru þess eðlis að hann ætti í sjálfu sér ekki að ýta undir slíka sveiflu. Ástæða er til að benda á að ekkert hefur verið athugað hversu mikið nám námsmenn með börn á framfæri stunduðu sem hættu námi milli námsáranna 1991--1992 og 1992--1993. Hefur verið bent á að um svipað leyti og lánasjóðslögunum var breytt hækkuðu skrásetningargjöld í háskólanum og jafnframt dagvistunargjöld fyrir börn.
Herra forseti. Íslenska námsaðstoðarkerfið hefur sérstöðu og er vinsamlegra námsmönnum með börn á framfæri en slík kerfi annars staðar á Norðurlöndunum og í Evrópu. Þess má geta að einstætt foreldri í námi með tvö börn og 180 þús. kr. atvinnutekjur yfir árið, hefur tæplega 155 þús. kr. á mánuði fyrir heimilið að leggja. Þá eru talin námslán, bætur og meðlög. Könnun hefur leitt í ljós, sem er athyglisvert, að námsmenn sem taka námslán og eru með börn á framfæri skila að meðaltali 96%--98% af fullu námi eins og það er skilgreint af skólunum sjálfum. Þetta er betra en almennt gerist um námsárangur. Lánasjóðslögin hafa náð höfuðmarkmiði sínu. Þau hafa dregið úr kostnaði við Lánasjóð íslenskra námsmanna og stuðlað jafnframt að jafnrétti til náms.
Vegna spurningar hv. þm. um það hvaða ráðagerðir eru á döfinni varðandi lánasjóðinn er þess að geta að starfandi er nefnd með fulltrúum stjórnarflokkanna og námsmannahreyfinganna sem vinnur að endurskoðun laganna og tekur á þeim málum sem hæst hafa borið í umræðum um lánasjóðinn á undanförnum árum. Ég bíð eftir tillögum þeirrar nefndar og síðan verður tekin afstaða til málsins þegar hún hefur lokið störfum.