[16:56]
Frsm. allshn. (Sólveig Pétursdóttir):
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir hönd allshn. fyrir nefndaráliti á þskj. 410, um frv. til laga um breytingu á lögum um varnir gegn snjóflóðum og skriðuföllum, nr. 28/1985, samanber lög nr. 50/1995, og brtt. á þskj. 411.
Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund fjölda gesta til að ræða þessi mál og er óhætt að segja að þetta mál hafi fengið vandaða meðferð í þinginu. M.a. var haldinn sameiginlegur fundur þriggja þingnefnda, þ.e. hv. allshn., félmn. og umhvn., og kom fjöldi gesta á þann fund. Það er rétt að benda á að allshn. sendi málið til umsagnar hv. félmn. og umhvn. og þær umsagnir fylgja með sem fskj. með þessu nefndaráliti.
Meginbreytingin, sem frumvarpið felur í sér, er að yfirstjórn þessa málaflokks verði færð frá félagsmálaráðherra til umhverfisráðherra og rannsóknir og forvarnir verði þá jafnframt færðar til Veðurstofu Íslands. Þá er gert ráð fyrir að gerðar verði sérstakar neyðaráætlanir um rýmingu húsnæðis á afmörkuðum svæðum þegar Veðurstofan gefur út viðvörun um staðbundna snjóflóðahættu og lýsir yfir sérstöku hættuástandi. Loks er lagt til að teknar verði upp í lögin reglur um tilhögun á greiðslum úr ofanflóðasjóði til eigenda þeirra húseigna sem keyptar kunna að verða eða fluttar vegna yfirvofandi snjóflóðahættu, en reglur þessar er nú að finna í reglugerð nr. 440/1995, um varnir gegn snjóflóðum og skriðuföllum. Brýnt er að frumvarp þetta verði afgreitt fyrir áramót og leggur nefndin til að það verði samþykkt með breytingum sem lagðar eru til á sérstöku þingskjali.
Þá er einnig rétt að ítreka að ýmsar ábendingar komu fram í nefndinni um þetta mál, m.a. athugasemdir varðandi rannsóknir á skriðuföllum, en á það hefur verið bent að ekki stendur til að gera breytingar á því starfi sem unnið hefur verið við. Tel ég rétt að láta þetta koma fram með nefndarálitinu.
Ef litið er á þessar brtt., þá er lagt til í fyrsta lagi að áréttað verði að Veðurstofunni beri að gæta samráðs við hlutaðeigandi lögreglustjóra og almannavarnanefnd áður en hún gefur út viðvörun. Er þetta í samræmi við athugasemdir sem nefndinni bárust um aðild heimamanna að ákvörðun um rýmingu húsnæðis á hættutímum.
2. Þegar meta skal hvort hagkvæmt sé að flytja hús þykir rétt að miða við kaupverð eins og það er skilgreint í 5. gr. frumvarpsins í stað þess að miða eingöngu við staðgreiðslumarkaðsverð.
3. Að við lögin verði bætt bráðabirgðaákvæði vegna kaupa á eignum í þeim sveitarfélögum þar sem snjóflóð hafa fallið á árinu 1995. Fyrstu tveir málsliðirnir í því bráðabirgðaákvæði eru í aðalatriðum eins orðaðir og í reglugerð um varnir gegn snjóflóðum og skriðuföllum, nr. 440/1995. Fyrir því eru einkum tvær ástæður, annars vegar sú að íbúar á þessum svæðum hafa almennt mátt búast við að greiðslutilhögun yrði með þeim hætti sem reglugerðin kveður á um og miðað ráðstafanir sínar við það og hins vegar að með nýjum lögum um brunatryggingar, nr. 68/1984, færðist gerð brunabótamats frá sveitarfélögum til Fasteignamats ríkisins sem vinnur eftir sérstöku matseiningakerfi. Eftir þá breytingu má búast við að meira samærmis og þar með jafnræðis gæti við úttekt fasteigna í þessu skyni. Með það að markmiði að íbúar á þeim svæðum, sem orðið hafa fyrir snjóflóði á yfirstandandi ári, njóti jafnræðis á við þá sem nú eiga þess kost að láta endurmeta eignir sínir, þykir eðlilegt að um uppkaup eigna þeirra gildi sú sérregla sem lögð er til í 3. tölul. í brtt. Jafnframt leggur nefndin til að inn í þetta bráðabirgðaákvæði verði tekin heimild til að greiða bætur úr sjóðnum til viðbótar bótum frá Viðlagatryggingu Íslands til þeirra húseigenda sem orðið hafa fyrir tjóni á þessu ári þannig að þeir verði jafnsettir öðrum húseigendum sem ekki hafa orðið fyrir tjóni en verið með nýlegra mat á húsum sínum. Þannig vill nefndin tryggja að tímasetning á mati á eignum leiði ekki til mismunandi bóta. Það verður í höndum þeirrar nefndar sem tiltekin er í 6. gr. frv. að meta hvenær greiða skuli slíkar bætur, en endanleg ákvörðun síðan í höndum umhverfisráðherra.
Rétt er að taka fram að ákvæði þau sem þetta bráðabirgðaákvæði felur í sér voru m.a. rædd út frá jafnræðisreglu stjórnarskrárinnar. Með þeim breytingum sem hér eru lagðar til er að mestu komið til móts við þær athugasemdir sem nefndinni hafa borist um málið. Nefndin leggur til að athugasemdir, sem ekki er tekið á að þessu sinni, svo sem varðandi gatnagerðargjöld, verði hafðar í huga við heildarendurskoðun laganna. Í umsögn umhverfisnefndar kom fram tillaga um að umhverfisráðherra verði einnig skylt að hafa samráð við skipulagsyfirvöld, þar á meðal hlutaðeigandi sveitarstjórnir, áður en hann setur reglur um flokkun og nýtingu hættusvæða, sbr. 2. mgr. 2. gr. frv. Þá leggur umhverfisnefnd einnig til að 9. mgr. 5. gr. frumvarpsins verði breytt í þá veru að ekki megi hefja byggingar né þétta byggð sem fyrir er á svæðum þar sem hætta hefur verið talin á snjóflóðum fyrr en tilskildum varnarmannvirkjum hefur verið komið upp og endurmat á snjóflóðahættu farið fram. Allsherjarnefnd telur þessi atriði þarfnast nánari skoðunar og beinir því til nefndar sem mun vinna við endurskoðun laganna á næsta ári að þetta verði haft í huga. Rétt er að taka fram að frumvarpið gerir ráð fyrir að þessi málaflokkur færist yfir til umhverfisráðuneytisins og umhverfisnefnd mun því væntanlega fá til umfjöllunar frumvarp til nýrra heildarlaga sem leggja á fram á næsta ári. Í sambandi við 3. gr. frumvarpsins leggur nefndin áherslu á að tryggt sé að jafnan verði séð fyrir hvernig ákvarðanatöku um snjóflóðahættu og tilkynninga þar um verði hagað ef fjarskipti bregðast.
Að lokum vill nefndin ítreka að skv. 10. gr. frumvarpsins er gert ráð fyrir að lögin um varir gegn snjóflóðum og skriðuföllum verði endurskoðuð á næsta ári og frumvarp til nýrra heildarlaga verði lagt fyrir Alþingi eigi síðar en í desember 1996. Í þeirri endurskoðun verður lagður grundvöllur að þessum málum til frambúðar.
Virðulegi forseti. Undir nefndarálitið rita allir fulltrúar allshn. sem voru á fundi nefndarinnar þann 16. desember sl. Þeir eru Sólveig Pétursdóttir, Valgerður Sverrisdóttir, Ögmundur Jónasson, Sighvatur Björgvinsson, Guðný Guðbjörnsdóttir, Jón Kristjánsson, Kristján Pálsson, Arnbjörg Sveinsdóttir og Hjálmar Jónsson.