Ferill 180. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1996. – 1066 ár frá stofnun Alþingis.
121. löggjafarþing. – 180 . mál.
431. Nefndarálit
um frv. til l. um lífeyrisréttindi starfsmanna ríkisins.
Frá meiri hluta efnahags- og viðskiptanefndar.
Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund Steingrím Ara Arason og Indriða H. Þorláksson frá fjármálaráðuneyti, Hauk Hafsteinsson frá Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins, Björn Arnórsson frá Bandalagi starfsmanna ríkis og bæja, Mörthu H. Hjálmarsdóttur og Birgi Björn Sigurjónsson frá Bandalagi háskólamanna, Ástu Möller og Vigdísi Jónsdóttur frá Félagi íslenskra hjúkrunarfræðinga, Eirík Jónsson frá Kennarasambandi Íslands, Grétar Þorsteinsson, Gylfa Arnbjörnsson og Ástráð Haraldsson frá Alþýðusambandi Íslands og Þórarin V. Þórarinsson, Hannes G. Sigurðsson, Magnús Ólafsson, Víglund Þorsteinsson og Ólaf B. Ólafsson frá Vinnuveitendasambandi Íslands. Einnig mættu á fund Benedikt Jóhannesson og Vigfús Ásgeirsson frá Talnakönnun hf. sem nefndin hafði fengið til að reikna út svör við ýmsum spurningum sem vöknuðu við skoðun málsins. Nefndin fékk einnig sendar umsagnir um málið frá ASÍ, BSRB, BHM, KÍ, VSÍ, Starfsmannafélagi Reykjavíkurborgar, Starfsmannafélagi Akureyrarbæjar, Félagi starfsmanna Stjórnarráðsins, Læknafélagi Íslands, Tollvarðafélagi Íslands, Röntgentæknafélagi Íslands, Ljósmæðrafélagi Íslands, Starfsmannafélagi ríkisstofnana, Félagi háskólamenntaðra starfsmanna Stjórnarráðsins, Starfsmannafélagi Garðabæjar, Félagi íslenskra flugumferðarstjóra, Félagi íslenskra leikskólakennara, Félagi íslenskra fræða, Félagi flugmálastarfsmanna ríkisins, Starfsmannafélagi Vestmannaeyjakaupstaðar, Útgarði – félagi háskólamanna, Vinnumálasambandinu, Dýralæknafélagi Íslands, Kennarafélagi KHÍ, Stéttarfélagi lögfræðinga, Meinatæknafélagi Íslands, Seðlabanka Íslands, Starfsmannafélagi Seltjarnarness, Félagi opinberra starfsmanna á Austurlandi, Starfsmannafélagi Neskaupstaðar, Starfsmannafélagi Húsavíkur, Starfsmannafélagi Sauðárkróks, Sambandi sveitarfélaga í Austurlandskjördæmi, Starfsmannafélagi Ríkisútvarps, Kennarasambandi Íslands, Hinu íslenska kennarafélagi, Félagi eldri borgara, Lögmannafélagi Íslands, Félagi opinberra starfsmanna á Vestfjörðum, Verslunarráði Íslands, Félagi íslenskra náttúrufræðinga, Stéttarfélagi íslenskra félagsráðgjafa, Félagi opinberra starfsmanna á Suðurlandi, Starfsmannafélagi Dala- og Snæfellsnessýslu, Starfsmannafélagi Sjónvarpsins, Sambandi sveitarfélaga á Suðurnesjum, Starfsmannafélagi Siglufjarðarbæjar, Félagi háskólakennara við HÍ, Reykjavíkurborg, Starfsmannafélagi Reykjanesbæjar, Félagi íslenskra tryggingastærðfræðinga, Verslunarmannafélagi Reykjavíkur og Sambandi almennra lífeyrissjóða.
Við samningu frumvarpsins er gengið út frá þeirri meginforsendu að kostnaður ríkissjóðs við hið nýja lífeyriskerfi verði jafnmikill og kostnaður við núverandi kerfi. Kostnaður af myndun lífeyrisskuldbindinga er nú færður sérstaklega til gjalda í ríkisreikningi, sbr. lög nr. 52/1966. Þessar skuldbindingar koma því ekki fram í fjárlögum hvers árs. Samkvæmt frumvarpi til laga um fjárreiður ríkisins, sem nú liggur fyrir Alþingi, er gert ráð fyrir að gjöld ríkisins verði sýnd á rekstrargrunni á fjárlögum. Áfallnar lífeyrisskuldbindingar ríkisins munu því, ef fjárreiðufrumvarpið verður lögfest, koma fram á fjárlögum og hækka gjöld ríkissjóðs. Raunverulegur kostnaður ríkissjóðs af núverandi lífeyriskerfi mun því verða sýnilegur og iðgjaldaþörf liggja fyrir á hverjum tíma. Það munu verða næstu verkefni í endurskipulagningu lífeyrismála ríkisins að ganga frá formlegum skilum ríkissjóðs til LSR vegna árlegrar myndunar skuldbindinga og áfallinna eldri skuldbindinga.
Nefndin fjallaði ítarlega um 3. gr. frumvarpsins með tilliti til þeirra athugasemda sem fram höfðu komið þess efnis að 4. mgr. hennar kynni að opna fyrir víðtækari aðild að sjóðnum fyrir starfsmenn sem ekki eru í stéttarfélögum opinberra starfsmanna en nú. Samkvæmt því sem fram hefur komið og upplýst hefur verið er megintilgangur 4. mgr. fyrst og fremst sá að tryggja ýmsum þeim áframhaldandi aðild að sjóðnum sem nú greiða til hans en eru ekki í stéttarfélögum opinberra starfsmanna. Er þar m.a. um að ræða ýmsa starfsmenn ríkisins og ríkisstofnana sem hafa ákveðið að vera utan stéttarfélaga og hafa á grundvelli ákvæða í lögum um kjarasamninga opinberra starfsmanna selt það í hendur fjármálaráðherra að ákveða launakjör sín. Falla þeir því hvorki undir 1. né 3. mgr. 3. gr. Enn fremur er þessu ákvæði ætlað að taka til starfsmanna ýmissa aðila, hálfopinberra stofnana og samtaka, sem skv. 4. gr. núgildandi laga hafa fengið heimild til að vera í LSR. Núverandi starfsmönnum þessara aðila er tryggð áframhaldandi aðild að B-deild sjóðsins með 5. mgr. 4. gr. og þeir sem eru innan opinberu stéttarfélaganna eiga kost á aðild að A-deildinni skv. 3. mgr. 3. gr. Hluti starfsmanna þessara aðila er hins vegar utan opinberu stéttarfélaganna og ætti því ekki kost á að færa sig í A-deild sjóðsins.
Tilgangur ákvæðis 4. mgr. 3. gr. er þannig fyrst og fremst að tryggja sömu aðild að sjóðnum og áður var og koma í veg fyrir misræmi innan stofnana sem verið hafa aðilar að sjóðnum. Þær takmarkanir sem málsgreinin setur gera það að verkum að ekki á að vera hætta á að skörun verði á aðildarrétti gagnvart lífeyrissjóðum almennu stéttarfélaganna. Samkvæmt lögum um starfskjör launafólks og skyldutryggingu lífeyrisréttinda, nr. 55/1980, er félögum í þeim skylt að vera í lífeyrissjóði innan sinnar starfsstéttar. Útilokar málsgreinin þannig aðild að LSR fyrir einstaklinga úr stéttarfélögum með lögbundna lífeyrissjóðsaðild. Þá áskilur greinin samþykki viðkomandi launagreiðanda. Má því telja ljóst að málsgrein þessi breytir ekki núverandi aðildarrétti að neinu marki.
Með hliðsjón af framangreindu leggur meiri hlutinn til að frumvarpið verði samþykkt með breytingum sem gerð er tillaga um á sérstöku þingskjali. Þær eru eftirfarandi:
Ágúst Einarsson og Jón Baldvin Hannibalsson skrifa undir þetta álit með fyrirvara sem lýtur að því að þeir telja lögfestingu frumvarpsins í þessu formi fela í sér skyldu stjórnvalda að sjá svo um að starfsmenn ríkisins sem eru í stéttarfélögum ASÍ fái sömu lífeyrisréttindi og öðrum ríkisstarfsmönnum eru tryggð með frumvarpinu. Einar Oddur Kristjánsson ritar einnig undir álitið með fyrirvara og mun styðja efnislega boðaðar breytingartillögur minni hlutans við málið.
Alþingi, 19. des. 1996.
Vilhjálmur Egilsson,
Ágúst Einarsson,
Gunnlaugur M. Sigmundsson.
form., frsm.
með fyrirvara.
Steingrímur J. Sigfússon.
Valgerður Sverrisdóttir.
Jón Baldvin Hannibalsson,
með fyrirvara.
Einar Oddur Kristjánsson,
Árni R. Árnason.
með fyrirvara.