Hjálmar Jónsson:
Herra forseti. Vegáætlun sú sem hér er lögð fram er um margt metnaðarfull og greinargóð. Hún er til langs tíma, hún er framtíðarsýn á vegamál og um hana hafa farið fram ágætar umræður, kýtur á köflum samkvæmt orðum sumra hv. þm. Samgöngur á landi eru sífellt að verða mikilvægari. Sjóflutningar eru komnir upp á land, á þjóðvegina og umferðarþunginn orðinn miklu meiri. Flugsamgöngur hafa líka verið að breytast og því má reikna með að innan skamms verði fastar áætlunarferðir með flugi aðeins til Vestfjarða, Norðausturlands, Austurlands og Vestmannaeyja. Það kallar á betri og öruggari samgöngur til hinna landshlutanna og vissulega stefnir í þá átt. Því þarf að auka fjármagn til vegamála, um það munu allir sammála. Viðhald stofnvega tekur meira til sín vegna vaxandi umferðarþunga, svo mjög undanfarin ár að fé til tengivega er orðið mjög af skornum skammti. Til þeirra vantar sárlega meira fé.
Herra forseti. Við þessa umræðu hefur hvað mest verið talað um þann þátt vegamálanna sem ekki er að finna í áætluninni, þ.e. jarðgangagerð. Jarðgöng eru raunhæfur kostur á samgönguvanda sumra byggða í landinu fyrir norðan, austan og vestan. Auðvitað væri best að þessi staðreynd væri viðurkennd og þeir jarðgangakostir sem nú eru í umræðunni yrðu metnir til hlítar. Þá mætti rannsaka og jafnvel reikna með að sérstök áætlun yrði gerð um þessa kosti og í hvaða röð ætti að ráðast í þá.
T.d. er reiknað með því, herra forseti, að leggja nýjan, uppbyggðan heilsársveg um Lágheiði. En komi nú í ljós að skynsamlegra sé að gera jarðgöng milli Siglufjarðar og Ólafsfjarðar um Héðinsfjörð, á þá samt að leggja veg um Lágheiði vegna þess að það er hér í áætlun, þrátt fyrir það að jarðgöng verði sífellt ódýrari og ódýrari?
Oft verða umræður í þjóðfélaginu um ákvarðanir Alþingis og það er vissulega gott. Um margar þeirra ríkir almenn sátt, um aðrar ekki. Stundum er gerður munur á pólitískum ákvörðunum og skynsamlegum ákvörðunum. Best er að þetta fari saman og oftast er það svo. En að leggja fé í rannsóknir á jarðgöngum en hafna þeim um leið, það er ekki skynsamlegt að mínu mati. Það þarf að vera nokkurt svigrúm í áætluninni og vissulega er það svo á marga lund og því er ekki eðlilegt að merkja beinlínis inn Lágheiði eingöngu í stað þess að láta þennan lið áætlunarinnar heita Vegtengingu milli Siglufjarðar og Ólafsfjarðar. Þá er auðvelt að breyta um ef jarðgangarannsóknir leiða í ljós að gangagerð sé eða verði skynsamlegri kostur.
Herra forseti. Á undanförnum árum hefur verið vísað til þess að fyrir löngu síðan hafi forgangsröðun í jarðgangagerð verið ákvörðuð og því sé ástæðulaust að fjalla mikið um það núna. Enn er hér við þessa umræðu talað um samkomulag sem gert hafi verið fyrr á öldinni, pólitískt samkomulag hét það í máli hv. þm. Steingríms J. Sigfússonar fyrrv. samgrh. Þarna er aftur dæmi um mun á pólitískri ákvörðun og skynsamlegri ákvörðun að mínum dómi, þ.e. ef búið er að taka ákvörðun áður en farið er að rannsaka málið. Ég er alls ekki á móti því að allir þessir kostir séu metnir. Það er sjálfsagt að gera og ég mun standa að ákvörðun með þeim kosti sem skynsamlegastur þykir, hagkvæmastur í gangagerð, hvað skili mestu, hvað skili hámarksárangri. Jarðgöng verða grafin á Íslandi á næstu árum og það er alveg víst að umræðan um þau verður ekki stöðvuð, jafnvel ekki þótt þagað sé um hana í vegáætluninni sem á margan hátt er, eins og ég sagði, ágætlega unnin.
Umdæmisskrifstofur Vegagerðarinnar á Sauðárkróki og Akureyri hafa unnið kostnaðaráætlun um lagfæringar á veginum frá Ketilási í Fljótum til Ólafsfjarðar en vegna þess að langtímaáætlun í vegagerð reiknar nú með 680 millj. í Lágheiði á árunum frá 2003 til 2010 er komið stopp á það mál. Ég lít svo á að Lágheiðarvegur verði seint talinn viðunandi lausn á vegtengingu milli austurs og vesturs á Tröllaskaga. Það þarf að viðurkenna og leggja fram einhverja tugi milljóna til að styrkja og bæta veginn fram Austur-Fljótin og Stífluna, Lágheiði og til Ólafsfjarðar án þess að reikna með að þar geti verið heilsársvegur. Hins vegar þarf að reikna þarna með jarðgöngum eins og ég hef margtekið fram. Þann möguleika eigum við að viðurkenna í ályktunum Alþingis.
Hv. þm. Ragnar Arnalds nefndi fyrr í umræðunni þá hugmynd að lagður yrði 1 milljarður til hliðar fyrir framkvæmdir við jarðgöng, 1 milljarður á ári. Mér líst vel á það og ég treysti því að hv. samgn. taki þetta sem annað margt til athugunar í því mikilvæga starfi sem hún á nú fram undan áður en þáltill. verður lögð fram til síðari umræðu.