[prenta uppsett í dálka] 141. fundur, 122. lþ.
Frsm. meiri hluta menntmn. (Sigríður A. Þórðardóttir):
Herra forseti. Ég mæli fyrir nál. og brtt. um frv. til laga um lögverndun á starfsheiti og starfsréttindum grunnskólakennara, framhaldsskólakennara og skólastjóra frá meiri hluta menntmn.
Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund gesti til umfjöllunar um það. Einnig bárust nefndinni fjölmargar umsagnir sem komu að gagni við umfjöllun málsins í menntmn.
Við gerð frumvarpsins var tekið mið af því að frá hausti 1993 hefur verið hægt að stunda kennaranám við Háskólann á Akureyri. Þá var höfð hliðsjón af ákvæðum laga varðandi flutning grunnskóla til sveitarfélaga sem Alþingi samþykkti vorið 1996, svo og sérstökum samþykktum sem gerðar voru af sama tilefni.
Með frumvarpinu er lögð áhersla á mikilvægi aukinnar fagmenntunar kennara. Þetta kemur fram í 5. gr. þar sem tekið er fram að kennari sem hefur sérhæft sig til kennslu í tiltekinni grein skuli hafa forgang að kennslu í grein sinni í 8.--10. bekk grunnskóla og í 15. gr. er miðað við að framhaldsskólakennari kenni þær greinar sem hann er menntaður í. Einnig er tekið fram í 11. gr. að í leyfisbréfi framhaldsskólakennara skuli tilgreina kennslugrein eða sérsvið þeirra samkvæmt nánari ákvæðum í reglugerð.
Í 12. gr. frumvarpsins kemur fram að framhaldsskólakennari sem hefur aflað sér fagmenntunar verulega umfram það lágmark sem frumvarpið gerir ráð fyrir þurfi í stað 30 eininga að taka 15 einingar í kennslufræði. Lagt er til að sama gildi um kennara í iðngreinum, að uppfylltum vissum skilyrðum, en margir þeirra koma beint úr atvinnulífinu og búa yfir dýrmætri reynslu sem skólakerfinu er nauðsynleg.
Þá er próf frá Kennaraskóla Íslands nú metið fullnægjandi undirbúningur í kennslufræði fyrir framhaldsskólakennara en til þessa hefur það próf aðeins gefið 15 einingar af 30 sem krafist hefur verið til kennsluréttinda við framhaldsskóla.
Í 15. gr. frumvarpsins er síðan kveðið á um að skólameistara sé heimilt að ráða sérfræðing tímabundið til að kenna sérgrein sína þótt viðkomandi hafi ekki öðlast heimild til að nota starfsheitið framhaldsskólakennari. Hér er um nýmæli að ræða sem gerir skólameisturum kleift að ráða til starfa sérfræðinga sem ekki hafa kennslu sem aðalstarf en þetta getur skipt miklu máli varðandi tengsl atvinnulífs og framhaldsskóla.
Í 3. gr. frumvarpsins er ákvæði þess efnis að menntamálaráðherra skuli staðfesta leyfi til að nota starfsheitið grunnskólakennari eða framhaldsskólakennari samkvæmt umsókn ríkisborgara frá ríki innan Evrópska efnahagssvæðisins. Er þetta í samræmi við tilskipun 89/48/EBE sem felld var inn í íslenskt lagakerfi með lögum nr. 83/1993, um viðurkenningu á menntun og prófskírteinum, með áorðnum breytingum. Meiri hlutinn leggur áherslu á að þrátt fyrir þetta ákvæði megi setja skilyrði um íslenskukunnáttu viðkomandi umsækjenda þegar það á við.
Meiri hlutinn leggur áherslu á að mikilvægt er að tekið sé sérstakt tillit til stjórnunarmenntunar við ráðningu stjórnenda, bæði í grunn- og framhaldsskólum.
Meiri hluti mælir með samþykkt frumvarpsins með breytingum sem lagðar eru til í sérstöku þingskjali.
Ég vil sérstaklega benda á fáeinar þeirra og í fyrsta lagi vil ég nefna breytingar sem lagðar eru til á 9. gr. Þar er lögð til sú breyting á 1. tölul. 1. mgr. að í stað þess að ráða megi stundakennara ef um er að ræða minna en einn þriðja hluta starfs sé það heimilt ef um er að ræða minna en hálfa stöðu. Að öðrum kosti hefði verið um að ræða þrengingu á núverandi heimild til slíks því að skv. b-lið 2. mgr. 12. gr. núgildandi laga um sama efni má ráða stundakennara ef um er að ræða minna en hálfa stöðu. Meiri hlutinn telur ekki fyrir hendi rök fyrir þeirri þrengingu enda er hún ekki í samræmi við samkomulagið sem gert var milli ríkis og sveitarfélaga vegna flutnings grunnskólans til sveitarfélaga.
Sömuleiðis háttar einnig til um breytingu sem lögð er til á 2. tölul. 1. mgr., sem er þess efnis að að hægt er að ráða stundakennara til tímabundinnar forfallakennslu eða afleysinga án þess að sú heimild verði bundin við tvo mánuði. Nauðsynlegt getur verið að ráða stundakennara til lengri tíma en tveggja mánaða því að forföll geta auðveldlega varað lengur en þann tíma, samanber t.d. barnsburðarleyfi.
Einnig vil ég nefna að lögð til sú breyting á 3. mgr. 12. gr. að ráðherra verði falið að setja nánari reglur um framkvæmd þeirrar greinar.
Í þriðja lagi vil ég nefna að lögð er til sú breyting á 21. gr., sem fjallar um kennslustörf í listgreinum á framhaldsskólastigi, að heimilt sé að víkja frá ákvæðum laganna þegar um er að ræða kennslustörf í sérskólum í listum og í sérstökum listnámsdeildum framhaldsskólanna.
Undir nál. skrifa Sigríður Anna Þórðardóttir, Hjálmar Árnason, Arnbjörg Sveinsdóttir, Tómas Ingi Olrich, Ólafur Örn Haraldsson og Árni Johnsen.
