Kristján Pálsson:
Herra forseti. Umræðan um veiðileyfagjald er komin á fulla ferð aftur og í raun var mjög heppilegt að umræðan skyldi koma í kjölfarið á þeim mikla fundi sem var í gærkvöldi á vegum samtaka sem vilja verja þjóðareignina eins og sagt er og tryggja að hún verði áfram í höndum þjóðarinnar, hvernig sem á reyndar að skilja það.
Á þinginu á síðasta vetri stóð ég að því að reyna að tryggja að þjóðareignin, eins og ég hef hugsað hana, væri þannig skipuð í lögum að stjórnunarkerfið yrði þannig þjált í höndum löggjafans og framkvæmdarvaldsins að stýringar á kerfinu gætu breyst án þess að til verulegra átaka þyrfti að koma hér á þinginu eða við hagsmunaaðila. Það sem ég meina með þessu er að á síðasta þingi var til umræðu sérstakt mál sem var veðsetning aflaheimilda og var lögfest á síðasta þingi að heimila veðsetningar á aflaheimildum eða aflahlutdeild. Með þeirri lagasetningu hef ég talið að í raun sé illgerlegt að breyta núverandi fiskveiðistjórnunarkerfi nema á mjög löngum tíma.
Lítum á tillögur þeirra veiðileyfagjaldsmanna sem telja sig vera sérstaka fulltrúa þess hóps sem ég vitnaði í hér áðan og fundaði í gærkvöldi og vill fyrst og fremst vernda eignarréttinn. En hér er verið að tala um veiðileyfagjald, og flutningsmaður þáltill., hv. þm. Ágúst Einarsson, var einn af þeim, ef ég man rétt, sem undirrituðu sérstakt skjal í þessu efni og var fundarboðandi. Í fyrstu tillögu veiðileyfagjaldsmanna er lögð til sú aðferð að innheimta gjald á hvert úthlutað þorskígildistonn sem þeir telja vera einföldustu leiðina í þessari framkvæmd. Þetta er gert í dag. Ef þetta er sú aðferð sem veiðileyfagjaldsmenn telja besta og einfaldasta þá get ég ekki séð annað en að þáltill. sé óþörf vegna þess að þessi aðferð er þegar notuð og þetta er þá kannski spurning um að hækka gjaldið frekar en að koma með einhverja þáltill. um það sem þegar er til.
Ég hef í rauninni samþykkt þá hugmyndafræði að sjávarútvegurinn sem slíkur ætti að standa undir rekstri af eftirliti, menntun og rannsóknum sem lúta að atvinnugreininni, þ.e. Fiskistofu, Hafrannsóknastofnun og Sjómannaskólanum og einhverju slíku. Auðvitað eru það verulegar álögur en þegar í dag eru greiddar nokkur hunduð milljónir í bæði þróunarsjóðsgjald og til Fiskistofu. Samt þyrfti að greiða verulega hærra ef við ætluðum að standa undir þessu öllu saman. En mér finnst ekki óeðlilegt að slíkt veiðileyfagjald yrði greitt af sjávarútveginum og þá er ég ekki að velta því fyrir mér hvort arður greinarinnar sé svo mikill að hann geti staðið undir veiðileyfagjaldi heldur sé það nokkurs konar gjald fyrir að fá auðlindina til ráðstöfunar.
Ég lít því svo á að með tillögunni sé verið að samþykkja það sem bestu leiðina sem ríkisstjórnin hefur verið að útfæra og færir sig sífellt meira upp á skaftið með, meiri gjaldtöku með þessari einu aðferð. Þess vegna staðhæfi ég að fyrsta hugmynd flutningsmanna er þegar til og þess vegna er þáltill. óþörf.
Ef við lítum á aðra tillöguna þá ,,gæti ríkisvaldið selt veiðiheimildir á opinberu uppboði``. Ég velti fyrir mér hvernig það á að gerast. Ef þetta er selt á opinberu uppboði þýðir það í rauninni að við erum að leggja niður aflamarkskerfið. Aflamarkskerfið er bundið svo rækilega í lögum í dag að maður breytir því ekki eins og ég var að tala um áðan nema á að minnsta kosti 15--20 ára tímabili. Við þekkjum dæmi í dag þar sem verið er að selja útgerðarfélög eins og útgerðarfélag sem Íslenskir aðalverktakar áttu og er núna í höndum Landsbankans. Landsbankinn hefur auglýst þetta fyrirtæki sitt til sölu. Það er gert ráð fyrir því að fyrirtækið með skipum og aflaheimildum kosti um 1 milljarð. ,,Járnið`` í þessum pakka, þessum milljarðspakka, er álitið kosta um 200 milljónir. Eftir standa þá 800 milljónir.
Eftir því sem ég best veit mun Landsbankinn vera tilbúinn til þess að lána þennan milljarð í svona 15--20 ár þeim sem kaupir og þeim sem þeir treysta til þess að geta staðið undir þessu, en það yrði að sjálfsögðu tekið veð í öllum milljarðinum. Lánið yrði með veði í milljarðinum. Milljarðurinn er þá sem sagt ,,járn`` upp á 200 millj. og svo kvóti upp á 800 millj. þar fyrir utan. Ef við mundum leggja niður aflahlutdeildarkerfið, segja að nú bjóðum við út og hæstbjóðandi fær aflann og hann ráðstafar honum að vild, þá er veðið náttúrlega fallið. Og hver ætlar að bera skaðann af því? (Gripið fram í: Bankinn.) Ríkið. Ríkið mun bera ábyrgð á því vegna þess að það var ríkið sem heimilaði þetta. Alþingi heimilaði þetta og Alþingi og ríkissjóður bera ábyrgð á því. Það er engin spurning. Þetta kom mjög glögglega fram í umræðunum fyrir ári síðan og ég held að menn hljóti að átta sig á því að Landsbankinn sem á 800 millj. kr. veð í kvóta sem er heimilað samkvæmt lögum, tapar því ekki sisvona. (KHG: Er þingmanninum ekki ljóst að það er bannað að veðsetja kvóta?) Ég ætla að benda hv. þm. á að lesa lögin og átta sig á því hvernig þau muni virka. Og ég held að hv. þm. ætti einnig að kynna sér það hvernig þessi mál eru hugsuð í kerfinu.
Ég ætla ekki að fara frekar út í það hvað þriðja hugmyndin gengur út á en ég get ekki séð að hún gangi nokkurn tíma upp af sömu ástæðum.