Landbúnaðarráðherra (Guðmundur Bjarnason):
Hæstv. forseti. Aðeins örfá orð. Ég vil þakka fyrir þær umræður sem hér hafa farið fram um þessi tvö frv. og taka undir með þeim tveim hv. þm. sem hafa kvatt sér hljóðs að hér er auðvitað um stórmál að ræða, mikilvægan málaflokk og mikilvæg frv. bæði tvö sem skógræktinni tengjast, skógrækt og skógvernd og landshlutabundin skógræktarverkefni sem við höfum að undanförnu verið að reyna að hleypa af stokkunum í auknum mæli.
Fyrst aðeins að þessu viðhorfi sem er auðvitað ekki nýtt og hefur komið af og til upp í umræðunni þegar svo hefur borið undir allt frá því að umhvrn. var stofnað, hvort málaflokkur af þessu tagi ætti að heyra undir umhvrn. eða landbrn. Ég hef fylgt þeirri stefnu og þeirri skoðun að verkefnið eigi að heyra áfram undir landbrn. Ég viðurkenni hins vegar það sem fram kom hjá báðum hv. þm. að margt í þessum málaflokki sem tilheyrir auðvitað skógrækt, plöntun og uppgræðslu lands nátengist umhverfismálunum. Það hljóta allir að sjá sem eitthvað hafa komið að þeim málum og velt þeim fyrir sér. Ég leyfi mér að fullyrða að viðhorf t.d. landbúnaðarins, viðhorf bænda og landbúnaðar sem atvinnugreinar hafa gjörbreyst á seinustu árum hvað þetta varðar, kannski vegna þessarar miklu umræðu, vafalítið vegna hennar, og svo hins að óneitanlega hefur dregið töluvert úr beit og beitarálagi þar sem það hefur verið víða mjög viðkvæmt og þar af leiðandi tengst umhverfismálunum mikið og vandamálum okkar á því sviði eins og landbroti og jarðvegseyðingu. Sums staðar hafa menn getað bent á ofbeit sem ástæðu fyrir slíku. Þetta hefur verið að breytast og ég hygg að þeim svæðum fari mjög fækkandi þar sem við sjáum að fé er í stórum stíl beitt á skógarleifar þó að kannski megi finna þess dæmi enn þá. Þó hafa þessi viðhorf verið að breytast mjög og ég tel að ekki séu eins mikil vandamál á milli þessara málaflokka þó vissulega sé nokkuð mikil skörun á milli þeirra. Það hlýtur að verða svo eins og gerist með marga aðra málaflokka en þessa tvo sem við erum hér að velta fyrir okkur, þ.e. landbúnað annars vegar og umhverfismál hins vegar.
Það kann að vera að einhverja ákveðna þætti mætti taka undan eða út úr í sambandi við skógræktarmálin og segja að það komi hreinlega atvinnuveginum landbúnaði og því ráðuneyti sem fer með hagsmunagæslu fyrir þann atvinnuveg ekki við og ætti að heyra undir umhvrn. Mér sýnist þó að það gætu orðið nokkuð flókin uppskipti á málaflokknum og hafandi það að leiðarljósi sem ég hef hér verið að tala fyrir að þarna þurfi ekki að vera þarna mikil ágreiningsmál á milli eða átök uppi, þá finnst mér þetta geti mjög vel farið fram sem verið hefur og hér er lagt til. Ég hef þess vegna ekki gert það að tillögu minni að menn endurskoði skiptingu eða færi málaflokkinn til milli ráðuneyta. Það held ég að væri stórt skref sem væri vart réttlætanlegt.
Nú er það svo líka eins og fram kemur í þessu frv. um landshlutabundnu skógræktarverkefnin að þar er mjög verið að höfða til þess þáttar sem skógræktin er í íslenskum landbúnaði. Íslenskur landbúnaður er að sjálfsögðu ekki bara það að búa með sauðfé eða nautgripi eða svín og fiðurfé. Hann er auðvitað margt fleira. Sumir hafa reyndar efast um að búskapur með kjúklinga og svín sé landbúnaður, heldur sé það iðnaður. Ég hef svo sem heyrt það viðhorf líka hér í þessum sal og úr þessum ræðustóli. Ég tel að þetta sé hluti af landbúnaði og það er mjög vaxandi verkefni íslenskra bænda að fást við skógrækt. Það sýnir sig t.d. austur á Héraði þar sem Héraðsskógaverkefnið hefur náð að festast í sessi að þar hefur það augljóslega haft mikil áhrif á búsetu og treyst byggð á þeim svæðum og ég treysti því líka að svo verði áfram með þessi skógræktarverkefni í öðrum landshlutum þar sem samningar kunna að nást um þau.
Ég vil líka minna á það sem kom fram hjá báðum hv. þm. sem hér tóku til máls, þ.e. hlutverk skógráðs sem er skipað fjölmörgum aðilum sem koma frá hinum ýmsu stofnunum ríkisins. Fyrir utan aðila utan ríkisgeirans sem eiga að tilnefna í skógráðið, þá tel ég mjög mikilvægt að stofnanir sem heyra undir umhvrn. komi þarna að og einmitt tengi eða bindi saman þau sjónarmið sem við höfum verið að velta fyrir okkur, þ.e. annars vegar umhverfismálin og hins vegar landbúnaðarþáttinn. Ég tel því að hlutverk skógráðs sé mjög mikilvægt og þakka fyrir það jákvæða viðhorf sem kom fram hjá hv. þm. til þess og verkefnis þess.
Varðandi beit og beitarálag sem báðir hv. þm. nefndu einnig, þá er það svo að Skógrækt ríkisins hefur verið að gera tilraunir og athuganir á því hvaða beitarþol kunni að vera í skógum og skóglendum. Ekki er nokkur vafi á því að ef beit er rétt stýrt getur hún farið saman við skógræktina. En það er vafalaust ekki skynsamlegt að gera það um leið og menn eru að gróðursetja eins og kom fram hjá hv. 15. þm. Reykv. Það er ábyggilega rétt ábending eins og allir hljóta að sjá. En sé þetta gert rétt og í skóglendi sem hefur þegar náð sér vel á strik, þá er ég viss um að þetta getur farið vel saman og þarf alls ekki að hafa áhrif til hins verra á ræktun og framgang skógarins sem slíks eða skógræktarinnar.
Hæstv. forseti. Það var kannski ekki mikið af spurningum sem beinlínis var beint til mín heldur voru þetta meira athugasemdir og viðhorf sem hér komu fram sem ég þakka fyrir. Það fer þá inn í umræðuna og verður væntanlega tekið til skoðunar af hálfu landbn. þegar hún fær málið til umfjöllunar. Þó spurði hv. 4. þm. Austurl. um það hvað hefði orðið um endurskoðun laga og atlögu að því verkefni sem hefur átt sér stað áður. Ég þekki þá sögu reyndar ekki og sé að í greinargerðinni er ekki getið um það. Ég hafði ekki gert aðra atlögu að þessu verkefni en þá sem hér er loksins að líta dagsins ljós. Það er búið að taka nokkurn tíma og var unnið af embættismönnum í ráðuneytinu og embættismönnum frá Skógrækt ríkisins. Það voru þeir sem lögðu grunninn að þessari endurskoðun á lögunum um Skógrækt og skógvernd. Síðan ákváðum við að taka undir, áður en það frv. yrði lagt fram sem varð reyndar til fyrir nokkru síðan, þetta verkefni um landshlutabundnu skógræktina líka vegna áhuga annarra landsvæða en þeirra sem hafa fengið sérstaka löggjöf um þau verkefni. Það hefur því nokkuð tafist að koma þessu fram í þeim búningi sem það er núna en þetta er búið að vera í undirbúningi undanfarin missiri af minni hálfu. Um verk forvera minna í landbrn. kann ég ekki að ræða frekar né heldur hvað hafi orðið af fyrri frv. sem hér kunna að hafa verið lögð fram.
Hvað varðar landgræðsluna og það sjónarmið að ný lög um landgræðslu og gróðurvernd hafi átt að koma hér fram, a.m.k. samhliða eða jafnvel á undan þessu, þá hef ég nýlega sagt frá því úr þessum ræðustóli, hæstv. forseti, að það verkefni er nú í gangi í ráðuneytinu. Vissulega má segja að það hafi líka gengið hægar en æskilegt hefði verið. En þar er að störfum stefnumótunarnefnd sem er rétt u.þ.b. að ljúka starfi sínu. Ég geri ráð fyrir að sú skýrsla verði lögð fyrir búnaðarþing sem hefst nú um mánaðamótin þannig að það mál verði tekið til umfjöllunar á búnaðarþingi. Auðvitað er það ekki eini vettvangurinn þar sem þetta mikilvæga mál þarf að fá sérstaka skoðun en það er samt mikilvægur vettvangur og að það komist þar til umfjöllunar. Og þá er nú því miður nokkuð sýnt um það að frv. eða ný lög um landgræðslu koma ekki fyrir þetta þing sem nú situr því að svo skammur tími er eftir af störfum þess. En sú vinna er sem sagt í gangi og ég vona að það sé verk sem nýtist þeim sem við taka í landbrn. af þeim sem hér stendur, þó svo að sagan um fyrri endurskoðun skógræktarfrumvarpa bendi nú kannski ekki beint til þess að það sé alltaf svo, að vinna sem unnin er af þeim sem sitja í ráðuneyti á hverjum tíma nýtist í framhaldinu, því að það geta verið önnur sjónarmið eða önnur viðhorf uppi hjá nýjum stjórnendum.
Allra seinast spurði hv. 4. þm. Austurl. um væntanlegt frv. um mat á umhverfisáhrifum og hvernig það frv. tæki á þeim málum sem m.a. er fjallað um hér og minnti á umræður um Suðurlandsskóga í því efni. Ég hafði vænst þess að það frv. yrði komið inn í þingið en það er nú ekki svo, því miður. Frv. og einstök áhersluatriði í því eru enn til skoðunar og umfjöllunar milli ráðuneyta. Það er þó fyrir nokkru tilbúið af hálfu þeirra aðila sem unnu að endurskoðun á vegum umhvrn. Málið er því enn þá í frekari vinnslu en ég vona samt að ég geti lagt það frv. fram áður en þessu þingi lýkur, en mér sýnist nú ekki úr því sem komið er miklar líkur á því að það verði lögfest.
Þar er fjallað um þessi verkefni. Því miður er ég ekki með frumvarpsdrögin fyrir framan mig, þannig að ekki er auðvelt að gefa upplýsingar upp úr þeim eða greina frá frv. sem ekki er fullfrágengið þótt væntanlegt sé hér inn. En þar er fjallað um þessi mál og þar er talað um stærð verkefna sem þurfi að fara í mat á umhverfisáhrifum. Um þetta mál voru, eins og reyndar hefur komið fram áður í þinginu, nokkuð skiptar skoðanir í nefndinni, þ.e. hvort taka bæri á því á afgerandi hátt og þá hvernig það yrði gert í frv. um mat umhverfisáhrifum. Hv. þingmönnum er kunnugt um að ekki hefur verið alveg einhugur um það á hv. Alþingi. Ég held því að ég verði að bíða með að tjá mig um eða lesa upp úr því frv. eða geta um það hvernig það muni endanlega líta út þegar það kemur hér inn. Á þessu stigi er nú vonast til að það verði áður en þingstörfum lýkur í næsta mánuði.