Jóhann Ársælsson:
Hæstv. forseti. Ég tel ástæðu til að taka hér til máls sérstaklega vegna þess sem hv. þm. Guðjón Guðmundsson sagði áðan um meinta skattheimtu sem fælist í tillögum Samfylkingarinnar í sjávarútvegsmálum. Nú eru þessar tillögur sem Samfylkingin er að vinna að ekki komnar fram enn þá. Í þeim er gert ráð fyrir að jafnræði verði með útgerðum í landinu til að nálgast veiðiheimildir á markaði. Sú skattheimta sem gæti falist í því er þá einfaldlega það afgjald sem útgerðarmenn komast að niðurstöðu um að þeir vilji greiða fyrir aðganginn að auðlindinni. Til að halda í aflamarkskerfið og gera þessum grundvallarþáttum samt skil þannig að aðgangurinn að þessum atvinnuvegi standist stjórnarskrárákvæðin, þá þarf að gera þetta á þennan hátt. Það er held ég engin deila um að slíkt geti gengið og það kerfi er í rauninni fyrir hendi hér, nema í þeim skilningi að þeir sem selja aðganginn eru ekki eigendur auðlindarinnar heldur útgerðarmenn á Íslandi. Hæstv. ráðherra hefur leyft sér að kalla hugmyndir okkar skattheimtuhugmyndir.
Ég spurði hér í dag --- mér þykir vont að hæstv. ráðherra skuli hafa þurft að víkja af fundi en ég ætla ekki að gera athugasemdir við það --- þegar ráðherra talaði um að hugmyndir okkar væru skattheimtuhugmyndir: Ef hugmyndir okkar fela í sér skattheimtu er það þá framsal á skattheimtu til útgerðarmanna að leyfa þeim að versla með veiðiheimildir? Það hlýtur þá að mega líta þannig á málið. En þá er það gjörsamlega ólöglegt. Ég er á þeirri skoðun að eignarhald á veiðiheimildum geti ekki gengið. Menn verða einfaldlega að fara út úr þeirri aðferð. Að það yrði skattur á landsbyggðina að menn gætu keypt veiðiheimildir á markaði og verðlagt þær sjálfir, ég neita því. Það er ekki skattur á landsbyggðina. Það er bara sameiginleg tekjuöflun sem menn verða þá líka að taka afstöðu til hvernig eigi að deila út, verði það miklir peningar. Það vita menn heldur ekki fyrr en á reynir.
Hæstv. ráðherra sagði áðan að núverandi kerfi væri gott og nefndi tvö atriði sem gerðu kerfið gott. Annað var varanleg úthlutun. Hann taldi að rökin fyrir því að varanleg úthlutun væri svona mikilvægt væru þau að þá mundu menn umgangast auðlindina af ábyrgð. Hvað fær hæstv. ráðherra til að tala svo? Hvers vegna ættu menn yfirleitt að umgangast auðlindina eitthvað betur þó þeir hafi veiðiheimildina til lengri tíma? Ekki eru þeir einir að nýta þær. Þeir nýta auðlindina í samkeppni hver við annan. Sá sem nær sem mestu til sín úr þessari auðlind með minnstum tilkostnaði græðir mest. Það verða að vera aðrir hvatar til þess að menn gangi vel um auðlindina en að þeir hafi veiðiheimildir til lengri tíma. Enda, eins og hæstv. ráðherra sagði, vill hann hafa þetta framseljanlegar heimildir. Þar með er enginn varanleiki til í því. Menn geta selt þessar heimildir þegar þeim sýnist og þá eru þeir ekki lengur að horfa langt fram í tímann í útgerð sinni því að þeir geta selt þessar veiðiheimildir þegar þeim þóknast.
Hitt atriðið var einmitt frjálsa framsalið, að það væri það mikilvægasta. Í því telur ráðherra að felist möguleiki til þróunar og sveigjanleiki sem nauðsynlegur sé fyrir kerfið. Í okkar tillögum er gert ráð fyrir því að á aðlögunartímanum, þ.e. á meðan verið er að losa sig út úr eignarhaldi á auðlindinni, verði framsal svipað og það hefur verið. Það er niðurstaðan sem við munum kynna, að við viljum ekki rugga þessum báti meira en nauðsynlegt er. Við þurfum að taka á eignarhaldsmálinu þannig að engin stórvandræði verði í þessum atvinnuvegi. Það er hægt. Við köllum á samstöðu um að vinna þannig að þessu máli að útgerðin í landinu verði ekki fyrir stóráföllum og hún geti aðlagað sig að breyttum tíma.
Hæstv. ráðherra var að kvarta undan því að menn efuðust um vilja til breytinga vegna þess að menn hafa hér kallað eftir svörum. Það hefur nú aldeilis nokkuð gerst síðan þessar nefndir voru settar á fót. Nú er kominn annar dómur. Margt bendir til þess og full ástæða er til að gera ráð fyrir því að Hæstiréttur geti komið með niðurstöðu í Vatneyrarmálinu sem verði samhljóma dómi Héraðsdóms Vestfjarða og dómi Hæstaréttar í fyrra. Þeir sem ekki ætla sér að horfa fram hjá því að þetta geti gerst eru að stinga höfðinu í sandinn. Ég tel að það sé ástæða til að efast um vilja manna í þessu máli ef þeir eru ekki í fullri alvöru að leita leiða til að bregðast við slíkri niðurstöðu. Það er óábyrgt vegna þess að daginn sem slíkur dómur fellur verða hér veðrabrigði. Það mun ekki þýða að koma með sömu lausnina eftir að sá dómur yrði felldur og hægt væri að koma með áður en hann væri felldur. Almenningur í landinu mundi segja að Hæstiréttur væri búinn að dæma þessi réttindi af útgerðarmönnum. Stjórnmálamennirnir ætla kannski að koma á eftir og segja nei, að nú vilji þeir afhenda útgerðarmönnunum aftur þessi réttindi og láta þá hafa einhver 10--15 ár til að trappa þessi réttindi aftur til baka. En samúð með slíku mundi minnka æðimikið þann dag sem Hæstiréttur kvæði upp slíkan dóm. Því spái ég.
Hæstv. ráðherra talaði um áhrif dómanna, þau væru m.a. seinkun á niðurstöðum úr nefndunum. Þetta veldur mér vonbrigðum einfaldlega vegna þess að áhrif þessa síðasta dóms áttu auðvitað að vera þau að menn sneru sér að því af fullum krafti að leysa þetta mál þannig að hægt yrði að fá niðurstöður sem gætu tekið við, reglur sem gætu tekið við eftir að dómur félli eða öllu heldur áður en hann félli.
Hér var spurt um framsalið og Samfylkinguna. Ég ætla að skýra það bara aðeins nánar. Við höfum komist að þessari niðurstöðu. Framsalið sem nú er leyft er hluti af kerfi sem verið hefur til staðar um þó nokkuð langan tíma. Við teljum að á meðan verið er að trappa niður eignarhaldið á veiðiheimildunum þá sé ekki rétt að breyta reglunum sem menn hafa unnið eftir. Þess vegna viljum við að á aðlögunartímanum verði þessum reglum ekki breytt.
Og að lokum, hæstv. forseti, um Eyjabakkana og Fljótsdalsvirkjun. Það var verið að minna á að við í Samfylkingunni hefðum ekki öll verið sammála í Eyjabakkamálinu. Og hver var að minna á það? Það var hæstv. sjútvrh. sem hélt ræðu yfir þingsal eftir að flokksmenn hans báru fram alls konar mál sem hann er á móti. Það eru ekki aldeilis sömu reglur sem gilda um Sjálfstæðisflokkinn og Samfylkinguna í þessari umræðu. Hæstv. ráðherra situr hér allan daginn yfir málum frá sínum eigin flokksmönnum sem fara í allt aðrar áttir en hann vill fara. Hann er bara hreinlega á móti þeim. Það þarf nú ekki langa yfirlegu til þess að skilja það. Flokksbræður hans leggja hér fram frv. sem hæstv. ráðherra er alfarið á móti en hann kemur hér upp í ræðustól til að skamma Samfylkinguna fyrir að ekki hafi allir verið sammála í máli sem afgreitt var hér fyrr í vetur. Ja, sér er nú hvað.