Guðmundur Árni Stefánsson:
Herra forseti. Við ræðum hér áfram till. til þál. sem verið hefur á dagskrá þessa fundar frá í morgun. Er ekki hyggilegt, herra forseti, að ég bíði andartak þangað til friður kemst á salinn og þeir taki ákvörðun um það sem ætla að vera við umræðuna og hinir fari.
(Forseti (GuðjG): Hyggilegast er að hv. þingmenn gefi hljóð í salnum. Geti þeir það ekki, víki þeir úr salnum.)
Þeir fari sem fara vilja og veri sem vera vilja.
Herra forseti. Út af fyrir sig er ekki mjög margt að segja um þá tillögu sem nú er lögð fram því að hún tekur í stærstum dráttum mið af þeirri langtímavegáætlun sem hér var samþykkt ekki fyrir margt löngu og þau tvö viðbótarár sem hér eru fest niður, árin 2003 og 2004, eru raunar að stærstum hluta sambærileg við þær áætlanir sem fyrirfundust í langtímavegáætlun áranna 2003--2006. Það eru þó nokkur atriði sem ég vildi nefna til sögunnar.
Fyrst vil ég byrja á að þakka fyrir það að hæstv. samgrh. skuli vera kominn til starfa á nýjan leik. Það er ekki oft sem ég sé ástæðu til að fagna honum alveg sérstaklega en það geri ég vegna þess að nú er hæstv. sjútvrh. ekki lengur sitjandi samgrh. Ég er nokkurn veginn fullviss um að hæstv. ráðherra er mér sammála um það að þegar við ræðum um vegamál þá snýst það ekki bara um malbik og milljónir heldur snýst það um öryggi og fólk og um það erum við held ég sammála. Með öðrum orðum erum við að ræða þessi mál bæði á hörðum staðreyndagrundvelli og ekki síður á þeim tilfinningum sem að baki bærast, annars vegar að vegirnir séu þannig úr garði gerðir að við fækkum slysum á þeim sem eru allt of mörg og kostnaðarsöm í peningum talið en fyrst og síðast sársaukafull fyrir líkama og sál þeirra sem fyrir verða og annarra aðstandenda. Við drögum það auðvitað ekkert undan og ég geri þetta að umtalsefni að gefnu tilefni og ég held að ég þurfi ekki að fara fleiri orðum um það. Hv. þingmenn vita hvað ég á við.
Greiðari samgöngur eru líka að sönnu mikilvægar fyrir efnahagskerfi þjóðarinnar og fyrir byggðaþróun í landinu. Það hefur vissulega verið ofarlega á baugi í því sambandi og ástæða til að halda því til haga.
Herra forseti. Fyrst og síðast átti ég von á því að hinir stóru drættir þessarar endurskoðuðu vegáætlunar birtust í tvennu. Í fyrst lagi átti ég von á því að hér tæki ríkisstjórnin á sig rögg og kæmi fram með harðari og ákveðnari tillögur um hvernig ráðist skyldi í jarðgangagerð á næstu árum og hvernig skyldi forgangsraða í þeim efnum. Það hefur ekki verið gert. Að sönnu hefur verið fylgt þeirri áætlun og þeim samþykktum sem gerðar voru um að fram færi úttekt á þeim valkostum sem til staðar væru í þeim efnum og það er að finna í ítarlegri skýrslu. Þar er flestallt tínt til sýnist mér í fljótu bragði sem til álita hefur komið. Það er 21 valkostur sem nefndur er til sögunnar þó að veruleikinn sé vissulega sá að nokkrir séu nær í tíma og rúmi en aðrir. Það liggur hins vegar fyrir að ríkisstjórnin ætlar að spila þessum átökum sem óneitanlega hafa verið uppi um valkosti, annars vegar Siglufjarðargöng og hins vegar göng á Austurlandi, áfram um nokkurra ára skeið og gera á þeim nauðsynlegar undirbúningsathuganir og hanna þessi stóru mannvirki en bíða með allar frekari ákvarðanir, láta hins vegar í veðri vaka að farið verði í þær báðar á tiltölulega svipuðum tíma.
Hæstv. fyrrv. samgrh. dró hins vegar aldrei dul á að hann var hallur undir norðurgöngin. Nú gæti svo farið að hann í nýju hlutverki væri hallari undir austurgöngin því að væntanlegt kjördæmi hans mun flytjast þangað þó að ýmislegt bendi raunar til þess að Siglufjarðargöngin verði í sama kjördæmi þannig að hann verði að halda með þeim báðum, en þetta var útúrdúr.
Herra forseti. Þetta er það sem upp úr stendur. Það er engin ákvörðun þarna fyrirliggjandi. Hér hafa menn eðlilega staldrað við sínar eigin heimaslóðir og ég ætla að gera það með örfáum orðum.
Það liggur ljóst fyrir að þörfin fyrir vegabætur á höfuðborgarsvæðinu og í Reykjaneskjördæmi er gríðarleg og menn hafa nefnt þar ógnarháar tölur, 20, 30, 40 milljarða kr. fjárþörf á næstu árum ef menn ætla að halda í við þróun byggðar og tryggja áfram það öryggi sem þarf að vera til staðar og tryggja einnig greiðar samgöngur milli borgarhverfa og þeirra sveitarfélaga sem hér eiga hlut að máli. Nýjasta nýtt í þeim efnum er í heimabyggð minni, Hafnarfirði, þar sem Vegagerðin og heimamenn hafa lagt upp áætlanir sem munu sennilega kosta 3--4 milljarða kr. með undirgöngum og mislægum gatnamótum á tveimur eða þremur stöðum. Ég spyr hæstv. ráðherra í því samhengi, af því að Vegagerðin heyrir undir ráðuneyti hans, hvort hann sjái það í raun að hægt verði að bæta slíkum fjárhæðum inn í langtímavegáætlun til ársins 2010 eins og þessar áætlanir gera ráð fyrir. Ég verð að viðurkenna, herra forseti, að ég er ekkert allt of bjartsýnn á það miðað við þá þröngu stöðu sem þar er að finna. Ég hef hins vegar lagt áherslu á og vil líka spyrja hæstv. ráðherra um það hvers vegna svokallaður ofanbyggðavegur, vegur sem fer af Reykjanesbrautinni núverandi ofanvert við Hafnarfjörð og mætir síðan núverandi Reykjanesbraut aftur í Straumi eða þar um bil, hafi ekki verið til nánari skoðunar af hálfu Vegagerðarinnar en raun ber vitni. Fyrir áratug eða svo var gerð mjög ítarleg rannsókn á þeim vegi, á þeim árum þegar ég var bæjarstjóri í Hafnarfirði. Nú virðist hann vera týndur og tröllum gefinn og engar raunverulegar athuganir verið á honum gerðar. Hann mun kosta um 700 millj. kr. og mun tryggja greiða og hraða umferð frá Keflavíkurflugvelli og Reykjanesbæ allar götur til höfuðborgarinnar. Þessi valkostur þarf náttúrlega að vera þarna inni.
Það er auðvitað þannig, herra forseti, að á sama tíma og við tölum um mikilvægi þess að skerpa á nauðsynlegum vegabótum á suðvesturhorninu, vegabótum á borð við tvöföldun Reykjanesbrautar, framkvæmd upp á 2,5 milljarða kr. sem ekki er gert ráð fyrir í langtímavegáætlun að komi til framkvæmda fyrr en að langstærstum hluta til á árunum 2007--2010, þá sýnir ríkisstjórnin auðvitað þann vilja sinn í verki með því að fresta framkvæmdum á höfuðborgarsvæðinu um 600 millj. kr. Eðli máls samkvæmt hafa framkvæmdastjórar sveitarfélaganna gagnrýnt þessa frestun mjög harðlega og hafa bent réttilega á að þensluhvatinn af vegaframkvæmdum sé miklum mun minni en í öðrum framkvæmdum svo sem á vettvangi stórbygginga og einnig hitt að jarðvinnuverktakar finna ekki fyrir þeirri þenslu sem allir eru að benda á. Ég spyr því hæstv. ráðherra nánar um þau atriði og þær ábendingar sem frá þessum framkvæmdastjórum hafa komið.
Að lyktum vil ég segja, herra forseti, og árétta þá spurningu sem hér hefur fram komið: Kemur til álita af hálfu hæstv. ráðherra í þessu ljósi að greiða fyrir því að stórframkvæmdir á borð við tvöföldun Reykjanesbrautar sunnan Straums og verulegar endurbætur á Reykjanesbrautinni innan Hafnarfjarðar verði fjármagnaðar með lánsfé og löngu fyrr en langtímavegáætlun gerir ráð fyrir? Ég óska eftir svörum.