Pétur H. Blöndal:
Herra forseti. Ég tel að við séum að ræða störf embættis sem er mjög mikilvægt, afskaplega mikilvægt og mjög nauðsynlegt og hefur þegar haft mjög mikil áhrif.
Ég tek undir með hv. þm. Rannveigu Guðmundsdóttur að afgreiðsla Alþingis á þessari skýrslu er ekki nægilega góð. Það væri miklu betra að hafa nefnd sem mundi geta kallað til sín þær stofnanir sem ekki hafa farið að tilmælum umboðsmanns, kallað fyrir sig umboðsmann sjálfan til að heyra skoðanir hans beint á einstökum málum og jafnvel að kalla til þá borgara sem hafa lent í þeim málum sem um er að ræða. Ég tek hjartanlega undir það að slík vinna væri miklu betri. Síðan mundi sú nefnd skila Alþingi skýrslu sem við gætum þá rætt.
Herra forseti. Fyrst umboðsmaður Alþingis hefur tekið saman sögulegt yfirlit um afdrif fyrstu 2.000 málanna, sem er afskaplega gott og fínt að fá, þá langar mig til að nefna eitt dæmi um mál sem ekki fékk niðurstöðu hjá hinu opinbera og umboðsmaður Alþingis virðist halda að hafi fengið afgreiðslu.
Þannig var mál með vexti að maður skildi við konu sína og gerði við hana skilnaðarkjarasamning um að borga tvöfalt meðlag með börnunum, sem voru nokkur, mánaðarlega eftir á. Hann borgar og stendur við sinn samning, enda grandvar og má ekki vamm sitt vita. Nema hvað, fjórum eða fimm mánuðum seinna kemur krafa á atvinnurekanda þessa manns um að borga meðlag. Þá hafði konan farið til Tryggingastofnunar og fengið þar einfalt meðlag úrskurðað bara sisvona. Það hafði gleymst að láta manninn vita af því eða einhvern veginn fórst það fyrir þannig að allt í einu kemur krafa á fyrirtækið eins og hann sé vanskilamaður. Þetta fréttist nokkuð út og manninum þótti þetta ekkert sérstaklega skemmtilegt.
Síðan gerist það að hann neitar þessu og segist verið búinn að greiða þetta meðlag. Þá er honum tjáð að það komi bara ekki til mála, hann eigi bara að borga í gegnum Tryggingastofnun, punktur. Síðan hefst langur leikur. Hann hefur samband við Tryggingastofnun, hún segir að af því að hún innheimti ekki þá eigi hann að hafa samband við Innheimtustofnun sveitarfélaga. Maðurinn hefur samband þangað, ekkert gengur þar, þeir vísa á Tryggingastofnun og síðan fram og til baka. Þetta er langur, langur listi, heil mappa af bréfaskriftum.
Maðurinn heldur áfram að borga sitt tvöfalda meðlag alltaf mánaðarlega eftir á og alltaf er tekið af laununum hans meðlagið fyrir fram af Tryggingastofnun og Innheimtustofnun sveitarfélaga. Þau hafa afskaplega sterkt vald til að ganga þannig á laun borgaranna.
Maðurinn snýr sér til umboðsmanns Alþingis. Hann tekur málið til vinnslu og segir að þetta sé ófært og það eigi að endurskoða þetta. Þá snýr maðurinn sér með þann úrskurð til félmrh. sem sendir bréf til Tryggingastofnunar að mig minnir og ekkert gerist.
Ég má til með að geta þess, herra forseti, að í byrjun þessa máls hafði lögfræðingur Tryggingastofnunar sagt manninum að það þýddi ekkert að vera að röfla, hann skyldi bara borga og hann mundi borga meðlagið til Tryggingastofnunar. Lögin væru svo sterk.
Þegar maðurinn var búinn að borga þetta tvöfalda meðlag eftir á í heilt ár og búið að taka af honum einfalt meðlag fyrir fram í heilt ár þá nennti hann þessu ekki lengur, gafst upp og hætti að borga tvöfalda meðlagið eftir á. Þá fer konan í mál sem endar fyrir Hæstarétti. Og vegna þess að meðlag hefur svo óskaplega sterka stöðu þá má ekki skuldajafna meðlag við neitt --- en Hæstiréttur komst að þeirri skynsamlegu niðurstöðu að það mætti skuldajafna meðlag með meðlagi, þ.e. meðlaginu sem Tryggingastofnun hafði tekið af manninum sem hann var búinn að borga mánaðarlega fyrir fram mátti skuldajafna við meðlagið sem hann átti að borga samkvæmt skilnaðarkjarasamningi.
Svona gekk þetta í nokkur ár. Þegar manninum leiddist þófið, hann hafði nú ýmislegt annað að gera, þá bara hætti hann þessu. Og það varð niðurstaðan sem lögfræðingur Tryggingastofnunar hafði tilkynnt honum með offorsi, að hann borgaði meðlagið til Tryggingastofnunar eins og um var rætt. Þetta er dæmi um það að úrskurði umboðsmanns Alþingis var ekki framfylgt, en sennilega telur hann að með hæstaréttardóminum hafi náðst fram niðurstaða, en sá ærumissir var aldrei lagaður sem viðkomandi varð fyrir þegar innheimt var hjá atvinnurekanda meðlag, sem hann var búinn að greiða, eins og hann væri maður sem ekki vildi sinna börnum sínum.
Það vill svo til að þessi maður er ég.