Margrét Frímannsdóttir:
Virðulegi forseti. Eins og fram kom áðan þá stendur efh.- og viðskn. heils hugar á bak við nál. sem hv. þm. Vilhjálmur Egilsson, formaður nefndarinnar, kynnti áðan. Í raun var mikill einhugur í störfum nefndarinnar að því að reyna að ná sameiginlegri niðurstöðu í þessu mikilvæga máli.
Það verður að segjast að á undanförnum vikum hefur umræðan um tollamál, innflutning og framleiðslu á grænmeti og hvernig staðið er að verðlagningu, sölu og dreifingu á grænmeti hér á landi verið svolítið farsakennd. Það er kannski ekkert skrýtið í kjölfar skýrslu Samkeppnisstofnunar. Meðan á störfum nefndarinnar stóð spurði ég fulltrúa Samkeppnisstofnunar, sem kom á fund nefndarinnar, hvort mikið hefði verið um að í opinberum skýrslum væru birtir minnismiðar af borðum einstakra starfsmanna og farið yfir tölvupóst við rannsókn mála. Það er alveg nýtt fyrir okkur að sá háttur sé hafður á að farið sé inn í einstakar stofnanir eða fyrirtæki og gengið fram eins og raun ber vitni í þessu máli. Ég er ekki að segja að það sé af hinu illa eða slík vinnubrögð eigi ekki að viðhafa en þetta er nýtt fyrir okkur og skýrslan bar þess merki.
Það er auðvitað umhugsunarvert hvað af vinnugögnum á að fara inn í skýrslur og hvað á að hafa sem bakgögn. Í skýrslunni mátti jafnframt finna farsakenndar setningar og umræðan sem á eftir kom hefur auðvitað borið keim af því. Það hefur verið mjög sérstakt og ánægjulegt að fylgjast með blaðaskrifum og því að mjög margir hafa skoðun á framleiðslu á íslensku grænmeti, stöðu garðyrkjunnar og innflutningi grænmetis. Hins vegar hefur skort á að umræðan væri málefnaleg, þá fyrst og fremst í fjölmiðlum. Ég gerði það reyndar að gamni mínu, á meðan nefndin var að störfum, að safna saman öllum blaðagreinum um málið og þar fór því miður allt of lítið fyrir málefnalegri umræðu. Í raun má segja það sama um ýmislegt sem komið hefur fram á hinu háa Alþingi. Ég tel að þær upplýsingar sem margbeðið var um við 1. umr. hefðu kannski skýrt margt fyrir þingmönnum og einnig almenningi ef þær hefðu komið fram strax, en kannski lágu þær ekki fyrir.
Eins og kom fram hjá hv. þm. Vilhjálmi Egilssyni var fyrst, og fór töluvert af tíma nefndarinnar í það, fjallað um þetta svokallaða valdaframsal og þær heimildir sem Alþingi hefur til þess að afhenda ákvörðunarréttinn til ráðherra. Í því samhengi segir í nál.:
,,Við meðferð málsins í nefndinni var töluvert um það rætt hvort sú heimild sem frumvarpið gerir ráð fyrir að landbúnaðarráðherra hafi til að lækka tolla væri of opin. Í 2. málsl. 1. mgr. 77. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944, segir að ekki megi fela stjórnvöldum ákvörðun um hvort leggja skuli á skatt, breyta honum eða afnema hann. Með hliðsjón af því að með því fyrirkomulagi sem frumvarpið gerir ráð fyrir kynni ráðherra að vera framselt of víðtækt vald til að taka ákvörðun um skattamál leggur nefndin til að bætt verði við 3. mgr. 6. gr. A tollalaga ákvæði um að ákvörðun landbúnaðarráðherra um lækkun tolls í samræmi við þá hundraðshluta verð- og/eða magntolls, sem skilgreindir eru í greininni, skuli ráðast af því hvort nægilegt framboð af viðkomandi vörum á hæfilegu verði sé til staðar á innanlandsmarkaði. Hundraðshlutar tolls hverrar vöru skuli vera hærri eftir því sem framboð á innlendri framleiðslu er meira en lækka að sama skapi eftir því sem framboð á innlendri framleiðslu minnkar. Við ákvörðun um hundraðshluta tolls skuli landbúnaðarráðherra leitast við að jafnræði ríki milli innlendrar og innfluttrar framleiðslu í samkeppnislegu tilliti.
Með lögfestingu framangreinds ákvæðis telur nefndin að ráðherra séu sett ákveðin efnisleg viðmið sem honum beri að hafa til hliðsjónar við mat á því hvort umræddum heimildum skuli beitt. Því lítur nefndin svo á að með breytingartillögunni sé frekar komið í veg fyrir framsal skattlagningarvalds til ráðherra.`` --- Og hugsanlega komið í veg fyrir dómsmál.
Í störfum nefndarinnar leituðum við eftir áliti nefndadeildar Alþingis á þessu og reyndar kölluðum við til okkar fulltrúa úr forsrn. sem ekki gat fullyrt að enda þótt við gerðum þessar breytingar væri hugsanlega ekki hægt að útkljá málið nema fyrir dómi. Sama niðurstaða kom reyndar frá nefndadeild Alþingis en þar segir, með leyfi forseta:
,,Efnahags- og viðskiptanefnd hefur nú til meðferðar frv. til laga um breyting á tollalögum þar sem gert er ráð fyrir að landbúnaðarráðherra fái heimild til að lækka verð- og/eða magntolla á ákveðnum flokkum grænmetis sem tilgreindir eru í viðauka IVB við tollalög. Samkvæmt greinargerð með frumvarpinu er ráðherra með þessu veitt aukið svigrúm til að fjölga þeim grænmetistegundum sem flytja má inn á lægri tollum eða án tolla, auk þess sem heildartollkvótar eru auknir.
Í 53. gr. og 53. gr. A búvörulaga, nr. 99/1993, með síðari breytingum, er kveðið á um úthlutun landbúnaðarráðherra á tollkvótum fyrir landbúnaðarvörur samkvæmt nánar tilgreindum viðaukum við tollalög, þar á meðal viðauka IVB. Samkvæmt ákvæði 53. gr. A getur ráðherra ákveðið hverju sinni hvaða tolltöxtum skv. 3. mgr. 6. gr. A tollalaga er beitt ...
Ef frumvarpsgreinin og tilvitnað ákvæði búvörulaga eru lesin saman má sjá að gert er ráð fyrir mjög opinni heimild til landbúnaðarráðherra til að lækka tolla. Leiða má líkur að því að með þessu fyrirkomulagi séu ráðherra veittar of ríkar heimildir til að taka ákvörðun um hvort leggja skuli á skatt, breyta honum eða afnema hann, sbr. 2. málsl. 1. mgr. 77. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944, en samkvæmt henni má ekki fela stjórnvöldum ákvörðun um þessi atriði. Markmið greinarinnar er að vernda borgarana fyrir því að löggjafinn framselji skattlagningarvald sitt til stjórnvalda. Eftir að þetta ákvæði var tekið upp í stjórnarskrána árið 1995 hafa ekki gengið hæstaréttardómar þar sem tekið er á álitaefnum hvað þetta varðar, en engu að síður er ljóst að strangar kröfur eru gerðar í þessum efnum.
Ráðgjafanefnd um inn- og útflutning landbúnaðarvara hefur lagt fram minnisblað, dags. 15. maí 2001, þar sem lagt er til að til að takmarka vald ráðherra samkvæmt ofangreindu, í samræmi við ákvæði 77. gr. stjórnarskráinnar, verði bætt við 3. mgr. 6. gr. A tollalaga að ákvörðun landbúnaðarráðherra um lækkun tolls í samræmi við framangreinda hundraðshluta verð- og/eða magntolls skuli ráðast af því hvort að nægilegt framboð af viðkomandi vörum á hæfilegu verði sé til staðar á innanlandsmarkaði. Hundraðshlutar tolls hverrar vöru skuli vera hærri eftir því sem framboð á innlendri framleiðslu er meira en lækka að sama marki eftir því sem framboð á innlendri framleiðslu minnkar. Landbúnaðarráðherra skuli við ákvörðun um hundraðshluta tolls leitast við að jafnræði ríki milli innlendrar og innfluttrar framleiðslu í samkeppnislegu tilliti. Sambærilegt ákvæði er nú að finna í 3. mgr. 53. gr. A búvörulaga, en þar segir m.a. að við úthlutun tollkvóta hafi ráðherra hliðsjón af því hvort nægilegt framboð af viðkomandi vörum á hæfilegu verði sé til staðar.
Með lögleiðingu ákvæðis á borð við þetta mundi löggjafinn vissulega leggja ráðherra ákveðnar línur sem honum bæri að hafa til hliðsjónar við mat á því hvort umræddum heimildum skuli beitt. Engu að síður er um matskennt viðmið að ræða, samanber orðalagið ,,nægilegt framboð``, ,,hæfilegu verði`` og ,,jafnræði``, sem vera kann að uppfylli ekki framangreindar kröfur stjórnarskrárinnar. Með ákvæðinu væru þó settar nógu nákvæmar efnislegar leiðbeiningar til að rökstyðja mætti að Alþingi væri ekki að framselja skattlagningarvaldið til geðþótta ráðherra.
Það er hins vegar nánast ógerlegt að segja til um hver niðurstaða máls, sem höfðað væri á þeim forsendum að ráðherra hefði verið framselt of víðtækt vald til að taka ákvörðun um skattamál, yrði. Þau sjónarmið sem hér hafa verið rakin yrðu væntanlega í forgrunni, en endanlegt mat á því hvort um of víðtækt framsal skattlagningarvalds væri að ræða liggur hjá dómstólum.``
Virðulegi forseti. Það er ljóst af þessu minnisblaði sem nefndin fékk frá nefndadeild Alþingis, sem og þeim orðum sem féllu hjá fulltrúa forsrn. í störfum nefndarinnar, að þarna er um mjög vandasamt mál að ræða. Hins vegar teljum við í nefndinni að við höfum gengið eins langt og hægt er til þess að tryggja að ekki séu brotin ákvæði stjórnarskrárinnar en getum þó alls ekki tekið fyrir það.
Önnur atriði sem nefnd eru í nál. eru:
Í fyrsta lagi að frv. sé ætlað að veita landbrh. aukið svigrúm til að fjölga þeim grænmetistegundum sem unnt er að flytja inn á lægri tollum eða án tolla. Ef sú heimild sem ráðherra fær samkvæmt frv. er nýtt að fullu má reikna með að tekjutap ríkisins sé í mesta lagi 150--170 millj. kr. Þá er auðvitað við það miðað að nýttar séu að fullu þær heimildir sem nefndar eru í frv. og nefndin beinir til ráðherra að svo verði. Þar með er ekki sagt að nefndin fari fram á að slík ákvörðun verði tekin alveg á næstu dögum. Við gerum okkur fulla grein fyrir því að sú nefnd sem ráðherrann skipaði, svokölluð grænmetisnefnd, er að störfum og hefur ekki lokið tillögugerð sinni til ráðherrans. Þær tegundir sem verið er að fjalla um og koma til greina að verði lausar við tolla eftir þær breytingar sem hér eru lagðar til eru nokkuð margar. Það má reikna með að um og yfir 20 tegundir grænmetis yrðu fluttar inn algerlega án tolla, þ.e. tegundir sem ekki eru framleiddar hér á landi. Síðan er um að ræða fjórar til sex tegundir sem eru framleiddar hér og bera verndartolla ákveðinn hluta af árinu. Við skulum hins vegar ekki gleyma því sem hefur að mínu mati ekki komið nægjanlega fram í þessari umræðu, en það eru vörur sem bera ekki toll frá 1. nóvember til 15. mars. Um þessar vörur stendur stríðið. Þær hafa ekki borið þennan toll frá 1. nóvember til 15. mars.
Ef við förum aðeins yfir þær grænmetistegundir sem hugsanlega verða lausar við þennan toll eftir þær breytingar sem nefndin leggur til --- þær hljóta að koma til umfjöllunar í nefndinni sem nú starfar fyrir hæstv. ráðherra --- þá er t.d. um að ræða: lauk, skalottulauk, hvítlauk; rósakál, fóðurmergskál, jöklasalat og annað salat, þar sem hugsanlega getur flokkast undir svokallað Lambhaga-salat sem framleitt er hér á landi; kaffifífilsblöð og reitagúrkur, litlar agúrkur sem ekki eru framleiddar hér; ertur, belgaldin og jaðartískokka, sem ég kann ekki að skilgreina frekar en það er nafnið á ávexti sem hlýtur að vera keyptur að einhverju ráði vegna þess að hann er inni í tollalögunum; spergill og eggaldin; tröfflur, þessar töfflur eru litlir sveppir; ýmsar jurtir, kryddjurtin allrahanda og chili-pipar; spínat, sykurmaís, kúrbítur, ólífur og steinselja. En sveppir bera jafnan toll allt árið og gera reyndar gulrófur líka. Þær bera jafnan toll allt árið.
Þetta eru þær tegundir sem eru ekki framleiddar hér og líklega kemur vel til álita að tollur verði felldur niður af. Síðan erum við auðvitað með það grænmeti sem er framleitt hér. Það eru gúrkur, tómatar, paprikur og salat. Þessar tegundir hafa notið verndartolla á þeim tíma sem þær eru í framleiðslu hér. En eins og ég sagði áðan hefur verið núlltollur á þeim frá 1. nóvember til 15. mars og ég spyr hv. þm., og það væri ekkert úr vegi að fjölmiðlar, Samkeppnisstofnun sem og aðrir, skoðuðu hvernig verðþróunin hefur verið á þeim tíma þegar tollurinn er ekki, þ.e. frá 1. nóvember til 15. mars. Það væri ekki úr vegi að menn skoðuðu hvort það er þannig --- ég tala nú ekki um Neytendasamtökin --- að þau veltu því fyrir sér augnablik hvort þetta grænmeti hefur lækkað svo mikið í verði við að verndartollarnir eru felldir niður. Ég er hrædd um að niðurstaða þeirrar athugunar kæmi mörgum á óvart. Þegar talað er um samkeppni og við skulum ekkert loka augunum fyrir því að við erum að taka ákvörðun um að setja stóran hluta af innfluttu grænmeti sem er ekki framleitt hér á landi á núlltolla, allar þær tegundir hugsanlega sem ég taldi upp áðan. Þær munu þá verða í samkeppni við þær tegundir sem eru með verndartollum og munu hugsanlega leiða annaðhvort til verðlækkunar á þeim tegundum eða það dregur úr sölu þeirra tegunda og salan færist meira yfir í tegundir sem eru ekki framleiddar hér heldur innfluttar.
Nú hefur grænmetisframleiðsla verið í örri þróun hér á landi og við erum að komast að því marki að framleiða t.d. gúrkur allt árið og vera með samkeppnishæfa framleiðslu. Ekki eru mjög mörg býli sem eru í grænmetisframleiðslu á landinu. Ætli þau séu ekki milli 130 og 140. Hæstv. ráðherra getur leiðrétt það ef ég fer með rangt mál en ég held að garðyrkjubýlin sem framleiða grænmeti séu á milli 130 og 140 á landinu og þau sem framleiða papriku eru líklega ekki nema rétt undir 10. En við erum að ræða um sölu á grænmeti, framleiðslu, verðlagningu og sölu á grænmeti og við erum alltaf að tala um þessar jöfnu samkeppnisaðstæður að garðyrkjan hér og ég tala ekki um neytendur eigi heimtingu á því að samkeppnin skili þeim lægra verði á framleiðslunni og hér skuli þessi fámenna atvinnugrein sem við eigum búa við þau skilyrði að hún geti keppt við innflutninginn og það eigi að vera búið að skoða það á þeim árum frá því að GATT-samningarnir gengu í gildi og þessir verndartollar voru settir á. Auðvitað var það alltaf ætlunin. Ætlunin var að stiglækka verndartollana og menn tækju sér þann tíma sem til þyrfti á meðan til þess að skoða rekstrarskilyrði garðyrkjunar og laga sig þannig að hún byggi við sambærilegar aðstæður og framleiðslan í þeim löndum sem við erum að keppa við. Það hefur ekki verið gert.
En það er ekki eingöngu við landbrn. að sakast. Það kom mjög skýrt fram á fundi nefndarinnar að Bændasamtökin og samtök garðyrkjubænda hafa í raun og veru ekki gert svo mikið á þessum tíma. Þau hafa verið í því að skoða hvort möguleikar eru á því að lækka raforkuna sem við teljum flest að sé alveg sjálfsagt en umfram það hefur afskaplega lítið verið gert til að laga samkeppnisstöðuna, a.m.k. ekki á vegum félagasamtaka eða ráðuneytis, en einstaklingarnir hafa verið í því að laga hjá sér framleiðsluna og undirbúa sig undir samkeppnina og það er auðvitað af hinu góða.
Bara eitt lítið dæmi. Grænmeti sem flutt er inn, t.d. paprikan, þetta sívinsæla mál, er flutt inn frá fleiri en einu landi. Paprikunni fylgir ekkert upprunavottorð. Þegar neytandinn kemur í grænmetisborðið í versluninni hefur hann ekki minnstu hugmynd um það hvar paprikan sem hann er að kaupa er ræktuð. Hann hefur ekki hugmynd um það hvaða efni eru notuð við ræktunina. Hann hefur ekki hugmynd um það hvort paprikuplönturnar hafa verið vökvaðar með skolpinu. Ekki minnstu hugmynd. Engin upprunavottorð fylgja þessu innflutta grænmeti.
Fram kom hjá fulltrúum frá samtökum verslunarinnar að það verður veruleg rýrnun í grænmetisborði verslana og ef það verður rýrnun á innfluttu grænmeti, hver ber þá þá rýrnun? Það gerir smásalan sjálf.
En hvernig skyldi það nú vera ef paprikan er íslensk og hún komi frá íslenskum framleiðanda? Hver ber þá rýrnunina? Framleiðandinn. Þannig er það líka með blómin. Menn skulu tala um samkeppnisaðstæður og taka þá alla þessa þætti inn en ekki að fara í umræðu um þessi mál sem byggir á lítilli þekkingu. Þau orð sem hafa t.d. verið viðhöfð í nefndinni af ýmsum þeim sem hafa sent okkur umsagnir eru ekki til fyrirmyndar og stuðla ekki að málefnalegri umræðu né ásættanlegri niðurstöðu. Nefndin er sammála um að það eigi að fella niður tolla, við erum sammála um það. Við erum sammála um að það eigi að fella niður verndartollana. Við erum sammála um það líka. En við erum jafnframt sammála um að það þurfi jafnhliða að skoða rekstrarskilyrði garðyrkjunnar. Nefnd ráðherra hefur nú skilað til hans áfangatillögum í sex liðum, það er aðeins fyrsti liðurinn sem er verið að afgreiða hér, hinar þarf að útfæra miklu betur og eyða meiri tíma í að skoða. Við erum sammála um að það þurfi að veita nefndinni það svigrúm sem til þarf. Hvaða svigrúm hefur nefndin? Hvaða svigrúm hefur Alþingi? Hvaða svigrúm hefur hæstv. ráðherra til að taka á þessum málum? Heyrst hefur að það þurfi að gerast fyrir haustið, en er það svo?
Fyrir haust núna er búið að taka þetta fyrsta atriði inn. Að öllum líkindum lýkur athugun nefndarinnar fljótlega á því hvaða tegundir það eru sem eiga að bera núlltoll og hvernig verður farið með verndartollana, hvort þeir verða lækkaðir í áföngum, sem ég býst við að hljóti að verða niðurstaðan, en í haust þegar nefndin hyggst skila ráðherra niðurstöðu sinni þá eru þessar vinsælu grænmetistegundir, þ.e. gúrkurnar, tómatarnir, paprikan og salatið, allt komið á núlltolla eins og það hefur verið undanfarin ár. Ég tel að nefndin, hæstv. ráðherra og Alþingi hafi í raun og veru tíma til 15. mars á næsta ári til að ljúka málinu í heild sinni vegna þess að það þarf ekki að taka verndartollana fyrir á haustþingi fyrr en um það bil sem þeir ættu að koma aftur á.
Einnig var spurt um það í 1. umr., og ég segi það enn og aftur, virðulegi forseti, hefðu menn eytt aðeins meiri tíma í það að svara þeim spurningum sem þá voru bornar fram, hefði kannski mátt draga úr þeim farsa sem umræðan hefur orðið á undanförnum vikum, þá var spurt: Hvaða svigrúm höfum við miðað við þá viðskiptasamninga sem við höfum gert til að bregðast við með einhverjum öðrum hætti en því að lækka tollana? Hvað getum við gert til þess að styrkja stöðu garðyrkjunnar? Er um einhvern aðra möguleika að ræða en lækkun á raforkuverði, hugsanlega einhverja stofnstyrki? Getum við farið í beinar niðurgreiðslur eða framleiðslustyrki til garðyrkjunnar og hver skyldi staðan vera í þeim efnum?
Ekki eru til alveg nýjar tölur um það hvernig við stöndum. En þó er alveg ljóst að við höfum nú þegar fullnýtt þann kvóta sem við höfum vegna viðskiptasamninganna. Við höfum fullnýtt þann kvóta og utanrrn. hefur reyndar varað nefndina við, hefur sent henni bréf og varað við að með þeim heimildum sem við höfum samkvæmt GATT og Alþjóðaviðskiptastofnuninni erum við búin að fullnýta þá möguleika sem við höfum. Hverjir eru þeir og hvernig lítur þá skiptingin út? Skyldi það vera þannig að garðyrkjan fái einhverja framleiðslustyrki? Nei, hún hefur aldrei fengið neina framleiðslustyrki, aldrei nokkurn tíma. Þetta er eina atvinnugreinin í landbúnaði sem hefur virkilega reynt að standa sig án þessara styrkja og orðið að gera það vegna þess að við höfum kannski aldrei tekið þetta inn með fullri viðurkenningu sem hluta af landbúnaði. Við höfum horft mjög mikið á framleiðslu í mjólk og kjöti. En við höfum möguleika til að styrkja landbúnaðinn upp á í kringum 140 millj. SDR og staðan er sú að þessir möguleikar eru fullnýttir í dag. Þar erum við að tala líklega um rúma 17 milljarða sem fara í þessa styrki til landbúnaðar í dag. Þær tölur sem ég hef eru síðan 1998. Mér tókst ekki að útvega mér skiptingu sem felur í sér nýrri tölur en auðvitað er þar verið að tíunda rannsóknarstyrki, það er verið að tíunda umhverfisstyrki og ýmsa styrki sem við færum undir þennan þátt í samningunum sem gerðir voru á sínum tíma. En staðan var þannig 1998 að þá fékk mjólkurframleiðslan rúma 7 milljarða. Síðan voru styrkir til sauðfjárræktarinnar, bæði til ullar- og kjötframleiðslu. Hvað varðar ullina eru það rúmar 243 millj. og til kindakjötsframleiðslu eru 2 milljarðar 192 millj. og síðan til nautakjötsframleiðslu rúmlega 1 milljarður og til framleiðslu á hrossakjöti 87 millj., svínakjöti rúmlega milljarður, kjúklingakjöti 822 millj. og til eggjaframleiðslu 381 millj. Þetta eru auðvitað tölur sem eru síðan 1998 og þær eru miðaðar við heimsmarkaðsverð eða viðmiðun sem var á árunum 1986--1988 eins og gert var í GATT-samningunum. Svigrúm okkar er eftir því sem fram kemur í bréfi sem utanrrn. hefur ritað til nefndarinnar sem er að störfum. Það er niðurstaða utanrrn. að í ljósi ofangreinds, þ.e. þess efnis sem kemur fram í bréfinu og vegna skuldbindinga um hámark á framleiðslutengdum stuðningi við landbúnaði, fái utanrrn. ekki séð að svigrúm sé til að hefja aukinn framleiðslutengdan stuðning í einni grein landbúnaðar nema dregið sé samsvarandi úr framleiðslutengdum stuðningi annars staðar á móti.
Þetta þýðir, virðulegi forseti, að ef sú niðurstaða fæst í þeirri nefnd sem nú er að störfum fyrir hæstv. ráðherra, þá þýðir það ósköp einfaldlega að draga verður úr stuðningi við aðrar greinar landbúnaðarins og það er alveg ljóst að þetta er hvorki einfalt né auðvelt verkefni. Þess vegna hlýtur þingið að veita nefndinni það svigrúm sem til þarf til að koma með raunhæfar tillögur. Tíminn er auðvitað naumur að ljúka þeirri vinnu fyrir 15. mars á næsta ári, ljúka að fullu að fara ofan í alla þá þætti sem nefndin hefur skilað í áfangaskýrslu til hæstv. ráðherra. En ég treysti því þar sem þarna er í öllum tilvikum um að ræða fulltrúa frá samtökum sem vilja gjarnan að víðtæk sátt náist um hvernig staðið verður að málum. Og það var nákvæmlega á þeim forsendum sem unnið var í efh.- og viðskn. að við gætum lagt okkar af mörkum til að ná fram víðtækri sátt sem til þarf í þessum málaflokki. Þarna er um litla og fámenna atvinnugrein að ræða en hún skilar auðvitað sínu. Við þurfum að tryggja að þessi atvinnugrein búi við eðlilegar samkeppnisaðstæður og sé ekki að keppa við niðurgreidda framleiðslu sem flutt er hingað inn á allt öðrum forsendum.
Neytendasamtökin hafa sent álit til efh.- og viðskn. Ég tel óþarfa, virðulegi forseti, að fara yfir þá umsögn sem okkur barst og vísa til margra viðtala sem hafa verið í fjölmiðlum við formann Neytendasamtakanna. En það verð ég þó að segja að mig undrar svolítið það offors sem er í skoðunum Neytendasamtakanna og þeim fullyrðingum sem hafa komið fram af þeirra hálfu, ekki síst í ljósi þess að varaformaður Neytendasamtakanna samdi 1995 skýrslu fyrir samtök garðyrkjubænda í landinu þegar GATT-samningurinn var gerður. Þá var Markús Möller í vinnu hjá garðyrkjusamtökum þar sem hann fór í að skoða stöðu garðyrkjunnar gagnvart sambærilegri framleiðslu í Evrópu. Hver varð niðurstaða hans? Hún var sú að hægt væri að lækka verð á því grænmeti sem væri verið að flytja inn frá Evrópu um 25% vegna þeirra styrkja sem garðyrkjan þar og framleiðslan nýtur. Það hefur ekkert breyst. En því miður var þeirri skýrslu og þeim niðurstöðum sem komu fram í henni ekki fylgt eftir af hálfu samtaka garðyrkjubænda.
Það kemur heldur ekki fram í þeirri umsögn sem okkur barst frá Neytendasamtökunum að stjórn Neytendasamtakanna væri kunnugt um þá niðurstöðu sem var í skýrslu Markúsar Möllers, varaformanns Neytendasamtakanna. Þetta eru hins vegar þær staðreyndir sem íslensk garðyrkja býr við og við þurfum að bregðast við.
Samkeppnisstofnun skilaði fyrir stuttu skýrslu til hæstv. ráðherra þar sem Samkeppnisstofnun hafði verið beðin um að rannsaka verðmyndun á tilteknu innfluttu grænmeti í marsmánuði sl. Niðurstöður þeirrar rannsóknar hafa komið fram í fjölmiðlum og þarf ekki að lesa þær upp, en ég vil aðeins, virðulegi forseti, benda á að á þeim tíma sem þessi rannsókn átti sér stað var þegar hafin mjög öflug umræða í þjóðfélaginu um verðmyndun, um tollana, um álagninguna í heildsölu og smásölu og það gæti hugsanlega hafa komið fram í verði vörunnar þegar rannsóknin átti sér stað.
Að síðustu, virðulegi forseti, vil ég aðeins nefna að fullrúar komu frá Alþýðusambandi Íslands og frá BSRB sem eiga sæti í þeirri nefnd sem hæstv. ráðherra hefur skipað til að skoða þessi mál og kynnti okkur niðurstöður og samþykktir sem gerðar höfðu verið af hálfu þessara samtaka launafólks. Ég ætla að síðustu að vitna aðeins í þessar umsagnir. Fyrst er umsögn frá Alþýðusambandi Íslands þar sem segir, með leyfi forseta:
,,Með ályktun miðstjórnar ASÍ frá 4. apríl sl. gerði Alþýðusamband Íslands kröfu til þess að það kerfi innflutningshafta og ofurtolla á grænmeti verði endurskoðað frá grunni með hagsmuni neytenda og framtíðarhagsmuni framleiðenda að leiðarljósi. Alþýðusamband Íslands gerir kröfu til þess að koma að þeirri vinnu til að verja hagsmuni sinna umbjóðenda og markmið þeirra kjarasamninga sem gerðir hafa verið á vettvangi aðildarsamtaka þess.``
Í þessari ályktun, sem Alþýðusambandið samþykkti 4. apríl sl., er þetta tvennt nefnt í einu, annars vegar hagsmunir neytenda og hins vegar framtíðarhagsmunir framleiðenda.
Í samþykkt sem BSRB gerði og var send til nefndarinnar segir, með leyfi forseta:
,,Samræmdra aðgerða er þörf til að lækka verð á ávöxtum og grænmeti.
Stjórnarfundur BSRB, haldinn 27. apríl 2001, hvetur til þess að markvisst og af yfirvegun verði leitað leiða til að lækka verð á ávöxtum og grænmeti. Í því samhengi þarf að huga að samspili tolla og álagningar í dreifingu og smásölu. Mikilvægt er að jafnframt verði unnið að því að efla og treysta innlenda framleiðslu á þessu sviði. Það er áhyggjuefni og algjörlega óforsvaranlegt hvernig neytendur hafa verið leiknir með samráði og einokun í dreifingu á þessum mikilvægu neysluvörum.
Stjórn BSRB telur mikilvægt að spornað verði við hringamyndun og samráði í vörudreifingu og margvíslegri þjónustu.``
Það skyldi þó aldrei vera að þessi síðasta setning í áliti BSRB sé í raun og veru rót vandans? En alla vega leggja þessi tvenn samtök launafólks megináherslu á að víðtæk sátt náist um lausn á þessu máli. Fulltrúar þessara samtaka eiga sæti í þeirri nefnd sem hæstv. ráðherra skipaði og við væntum verulega mikils af því starfi.
Ég vil að síðustu nefna, virðulegi forseti, að í nefndarálitinu kemur fram að það sé mismunandi afstaða eins og segir í lokaorðum álitsins, en þá segir:
,,Nefndin bendir á að mismunandi álit eru á því hvort forræði á úthlutun tollkvóta fyrir landbúnaðarafurðir eigi að vera í höndum landbúnaðarráðherra, en ekki fjármálaráðherra eins og almennt gildir um tollamál.``
Ég er þeirrar skoðunar, virðulegi forseti, að tollamálin eigi að heyra undir fjmrh. og það geri þetta mál í raun og veru erfiðara og flóknara að það fyrirkomulag sem nú ríkir að tollamálin eigi að vera á forræði fjmrh., en framkvæmdin og umsýslan séu í þessu tilliti hjá landbrh. Það hefur ekkert að gera með traust eða vantraust á hæstv. landbrh. Ég veit að hann hefur haft ráðgjafarnefnd sem í eiga sæti fulltrúar frá viðskrn., fjmrn. og landbrn. og í öllum tilvikum hefur verið alger samstaða um þær ákvarðanir sem hafa verið teknar hverju sinni. Hins vegar eiga tollamálin eðli málsins samkvæmt að heyra undir fjmrn. Það er skoðun mín. Ég hafði velt því fyrir mér, virðulegi forseti, að flytja brtt. þess efnis, en þar sem það kom fram í störfum nefndarinnar og hefur reyndar komið fram áður að tollalögin séu í endurskoðun treysti ég því að þessi mál verði þá skoðuð alveg sérstaklega.