Kristján Pálsson:
Herra forseti. Fjmrh. hefur með sannfærandi hætti lagt fram þriðja árið í röð fjárlagafrv. með verulegum fjárlagaafgangi og meira en þekkst hefur á undanförnum áratugum. Að sjálfsögðu er mjög sögulegt að það skuli gerast og eykur tiltrú manna á stöðu ríkissjóðs og á þeirri efnahagsstjórn sem ríkisstjórnir Davíðs Oddssonar hafa fylgt á undanförnum tíu árum.
Það er engin tilviljun, herra forseti, að fjármál ríkisins eru jafngóð og raun ber vitni. Það er alls engin tilviljun að ástand efnahagslífs þjóðarinnar er jafngott og raun ber vitni. Það sem stendur að sjálfsögðu upp úr er það hversu mikill afgangur er af fjárlögum og að það skuli í raun vera að leiða til þess að skuldir ríkissjóðs verða horfnar á næstu fjórum árum. Því hefði enginn trúað fyrir tíu árum.
Mikið hefur verið rætt um kjör aldraðra og fatlaðra í tengslum við fjárlög og þingsetninguna og sýnist fulltrúum þeirra afla sinn hlutur rýr. Samanburður á kjörum þessa hóps miðað við fyrri ár eða önnur lönd er alltaf erfiður. Það hefur þó komið í ljós við könnun sem Stefán Ólafsson gerði og birti í bók sinni, Íslensku leiðinni, sem gefin var út fyrir ári að afkoma aldraðra í heild er með því betra sem gerist á Norðurlöndum og þá í heiminum um leið. Það gerir að sjálfsögðu mikil þátttaka eldri borgara í atvinnulífinu umfram það sem gerist hjá öðrum löndum og þá ekki síst Norðurlöndunum.
Staða þess hóps sem hefur engar atvinnutekjur er þó að sjálfsögðu verri en annarra en er þó að skána með hverju árinu sem líður vegna vaxandi áhrifa lífeyrissjóðanna á laun aldraðra. Þessi staðreynd segir þó ekki að allir hafi það gott og afkoma allra sé góð. Það er staðreynd að laun eða tekjur þeirra sem hafa strípaðar bætur almannatryggingakerfisins eru litlar og þetta fólk er að mörgu leyti illa sett. Með minni tekjutengingu er komið til móts við þetta fólk en ljóst er að einhverja hækkun bóta til þeirra sem eru á strípuðum bótum þarf að skoða sérstaklega eða hækkun skattleysismarka.
Ríkisstjórn og Alþingi hefur tekið eftirminnilega á málefnum barnafólks sem hefur komið mjög vel fram í þessum umræðum með stofnun Fæðingarorlofssjóðs. Þar hefur verið stigið tímamótaskref til að styrkja fjölskylduna. Þessa sér stað í fjárlagafrv. með þeim 600 milljónum sem hefur margoft verið talað um í umræðunni sem er ætlað í þennan sjóð umfram það sem kemur fram með fæðingarorlofstilfærslunni sjálfri. Að það skuli vera byggt undir fjölskylduna sem grunneiningu er að sjálfsögðu mjög hvetjandi og í anda þeirrar stefnu sem ríkisstjórnin hefur fylgt að styrkja stöðu fjölskyldunnar. Inn í þennan sjóð munu bætast milli 1,5--2 milljarðar á næstu þremur til fjórum árum sem þýðir styrkingu til barnafjölskyldna um þá upphæð. Það mun einnig auka þau velferðarútgjöld sem ríkissjóður er að setja í þennan geira. Það er út af fyrir sig gott að það sé hægt og mjög í takt við það sem gert er annars staðar á Norðurlöndum. En það kom fram í bók Stefáns Ólafssonar, sem ég vitnaði í hér áðan, að aðrar Norðurlandaþjóðir séu að hans mati rausnarlegri í félagslegum útgjöldum en Íslendingar og að því leyti til höfum við verið tregari til þess að borga mjög háar bætur eða háar tekjur til fólks sem er ekki á launatöxtum. Þetta hefur skapað einhvern mismun en með þessu erum við þó að brúa þetta bil að einhverju leyti. Með vaxandi þátttöku lífeyrissjóðanna hef ég fulla trú á því að á nokkrum árum verði staða íslenskra ellilífeyris- og örorkuþega með því allra besta sem þekkist í heiminum. Það er meginmarkmið okkar að allir þegnar landsins geti haft það í anda þess sem hefur þekkst hjá öðrum þjóðum og er með því besta sem þekkist. Ég minni á það að foringi okkar sjálfstæðismanna, Ólafur Thors, lýsti því sem stefnu sinni í ríkisstjórn sem kölluð var nýsköpunarstjórnin og við höfum reynt að fylgja eins og kostur hefur verið.
Það hefur komið fram nokkuð skýrt, herra forseti, að hluti af þessu fjárlagafrv. er eignasasla og menn hafa velt því fyrir sér hvað það er sem eigi að selja. Ég heyrði það í ræðu hv. þm. Össurar Skarphéðinssonar að hann taldi fráleitt að selja Landssímann nema að taka flutningakerfið frá símanum og þar með gat hann samþykkt fyrir sitt leyti að selja Landssímann.
Ég lít svo á að ef það á að taka flutningakerfið alfarið út úr sölunni sé það álíka og að kaupa vélarlausan bíl. Ég get ekki ímyndað mér að margir hafi áhuga á því að kaupa fyrirtæki eins og Landssímann ef hann væri vélarlaus eins og mér heyrist að hv. forustumaður Samfylkingarinnar leggi til.
Það er alveg morgunljóst að breytingar í málum eins og fjarskiptamálum og símamálum í heiminum eru það örar að í rauninni er engin leið að átta sig á því hver verðmæti þessa fyrirtækis verða eftir tvö ár, hvað þá eftir fjögur eða fimm ár. Aðrar vestrænar þjóðir hafa farið út í hlutafjárvæðingu þessara stofnana og ég hef sjálfur kynnt mér það í Noregi og Danmörku hvernig staðið var að þessum málum þar. Það hefur fært þessum fyrirtækjum Norðmanna og Dana ómældan ávinning og styrkt þessi fyrirtæki verulega. Ég held því að til framtíðar litið væri það gegn þjóðarhagsmunum að berjast gegn sölu Landssímans en að sjálfsögðu er nauðsynlegt að tryggja ákveðin grunnatriði. Ég get ekki ímyndað mér annað en að stjórnarflokkarnir nái um það samstöðu hvernig staðið verði að sölunni. Sú grunneining sem flutningakerfið er verður að sjálfsögðu hluti af sölunni með einhverju móti en að ná samkomulagi um hvernig það nýtist öðrum er að sjálfsögðu hægt og ég heyri ekki annað en að formaður fjárln., Jón Kristjánsson, hafi tekið vel undir það að þarna sé mál sem menn hafa möguleika á að ná samstöðu um. Þess vegna held ég að engin óvissa sé í raun um það hvernig hægt verði að afla fjár fyrir þann hluta fjárlaganna sem gerir ráð fyrir eignasölu. Það hefur verið á stefnuskrá ríkisstjórnarinnar að selja hluta af ríkisbönkunum og ég geri ráð fyrir því að það gangi eftir.
Herra forseti. Það er af mörgu að taka í sambandi við fjárlögin sem eru einn sá lagabálkur sem skiptir allra mestu máli í þinginu hverju sinni en staða sveitarfélaganna hefur komið hér upp og það er að sjálfsögðu mjög nauðsynlegt að aðstoða sveitarfélögin og grípa inn í málin ef mjög brýn ástæða þykir til. Það er náttúrlega ekki saman að jafna fjármálum þeirra sveitarfélaga sem berjast við fólksfækkun, erfitt atvinnuástand eða erfiða skuldastöðu og stöðu sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu, það er deginum ljósara. Þess vegna er eðlilegt að reyna fyrst að skoða vandamál þeirra hópa, sveitarfélaga sem eru á jaðarsvæðunum og eru að berjast við þetta fólksflóttavandamál sem við þekkjum öll. Ég held því að þegar á allt er litið þá sé verið að reyna að afmarka verkefnið við það sem eðlilegt má telja.