Flm. (Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson):
Hæstv. forseti. Hv. þm. Guðmundur Árni Stefánsson ræddi þetta mjög efnislega og ég þakka honum ágætar umræður um þetta mál sem ég lít á sem mikilvægt, mikið prinsippmál. Auðvitað er það rétt sem hv. þm. sagði í ræðu sinni að margvísleg söguleg rök eru fyrir þessum tengslum sparisjóðanna og sveitarfélaganna. Ég gat þess sérstaklega í framsöguræðu minni að í lögunum frá 1941 var sérstaklega tekið fram að það séu aðallega sveitarfélög og bæjarfélög og hreppsnefndir með samþykki sýslunefnda sem stæðu að stofnun sparisjóða. Ég tek því mjög undir þau sögulegu tengsl sem þarna eru á milli sveitarstjórna og sparisjóða.
En það breytir hins vegar ekki þeirri staðreynd að á síðustu árum hefur orðið mjög mikil þróun í starfsemi sparisjóða og lánastofnana og rekstrarumverfi og rekstrarvettvangur sparisjóðanna er allur annar en þegar lagt var af stað með sparisjóðina fyrir 70, 80 árum eða svo. Allt önnur sjónarmið gilda og allt önnur lögmál í rekstri þessara stofnana.
Ég hef fylgst mjög vel með rekstri sparisjóðanna, sérstaklega eins sparisjóðs í Reykjavík. Þrátt fyrir að þar hafi verið ágætis fulltrúar í gegnum tíðina, kjörnir af borgarstjórn, þá hef ég betur og betur skynjað það hversu umboðslausir þessir aðilar eru í stjórnum þessara stofnana. Það er auðvitað svo eins og ég sagði áðan að sveitarfélögin hafa engin formleg tengsl við þessar stofnanir, það getur vel verið að þau hafi einhver viðskiptatengsl eins og við aðrar lánastofnanir, og þau bera enga ábyrgð á því sem gerist innan veggja þessarar stofnunar eða í rekstri viðkomandi stofnunar. Þess vegna hefur mér fundist afar óeðlilegt að sveitarstjórnir væru undir þessum kringumstæðum að kjósa 40% stjórnarmanna í stjórnir þessara stofnana.
Ég tel að þrátt fyrir þetta stofnfjáreigendakerfi þá breyti það ekki aðild fulltrúa sveitarstjórna að þessum stofnunum sem enga ábyrgð bera. Það má auðvitað ræða um hvernig þetta stofnfjáreigendakerfi er til komið og hvernig einstaklingar geta orðið aðilar að þessu kerfi. Það er bara allt annað mál. Ég er einfaldlega að tala um ábyrgðarhluta sveitarstjórna í þessu máli og að leggja það til að það verði stofnfjáreigendur sem kjósi alla fimm fulltrúana í stjórnina. Nú er það þannig að þeir kjósa þrjá. Síðan kemur bara tilkynning frá viðkomandi sveitarstjórn um að þessir og þessir hafi verið skipaðir í stjórnina. Þetta finnst mér óeðlileg skipan mála í því rekstrar- og samkeppnisumhverfi sem þessar stofnanir búa nú við.
Ég er mikill talsmaður þess að sveitarstjórnir og sparisjóðir og aðrar lánastofnanir reyni að rækta sín á milli góð tengsl og góð viðskiptasambönd. En það nákvæmlega sama á að gilda um aðrar lánastofnanir af hálfu sveitarfélaga og um viðskipti þeirra við sparisjóðina í landinu. Það eiga engin önnur grundvallarlögmál að gilda í samskiptum þessara aðila sín á milli.
Þegar hv. þm. Guðmundur Árni Stefánsson ræddi þetta efnisatriði sérstaklega þá hugsaði ég með mér að ef hann virkilega meinti það, sem ég tel að hann geri, þ.e. að það þyrfti að efla tengsl sparisjóða og sveitarfélaga og rækta þau, þá er einmitt auðveldara að gera það með þeim hætti að við séum ekki bundnir inni með tvo fulltrúa vegna þess að ef til að mynda Reykjavíkurborg færi að beina viðskiptum sínum til Sparisjóðs Reykjavíkur og nágrennis eða Sparisjóðs vélstjóra sem eru í þessu sveitarfélagi, þá tel ég að það mundi ekki samrýmast góðum viðskiptaháttum. Reykjavíkurborg á hreinlega að leita tilboða hjá lánastofnunum, þar á meðal sparisjóðunum, varðandi sín viðskipti og taka því tilboði sem er best hverju sinni.
Það eru þessar breytingar sem hafa orðið í rekstrarumhverfi, í öllu siðferði í fjármálalegum samskiptum og í fjármálaframkvæmd yfirleitt, bæði sveitarfélaga og fyrirtækja, sem gera það að verkum að mér finnst óþægilegt --- ég segi það sem borgarfulltrúi í Reykjavík, án þess nokkurn tímann að vísu að hafa setið í stjórnum þessara virðulegu stofnana, en segi það líka sem formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga --- að sveitarfélög séu lögbundin á þennan hátt.
Ég legg áherslu á það sem ég sagði áðan að aðalverkefni sveitarfélaga er að sinna lögbundnum verkefnum sínum og þeim verkefnum sem ríki og sveitarfélög semja um hverju sinni, samfélagslegum verkefnum og öðrum nauðsynjamálum í viðkomandi sveitarfélagi, en ekki að taka þátt í stjórnum lánastofnana sem þau bera enga ábyrgð á.