Erfðafjárskattur

[18:36]

Flm. (Gunnar Birgisson):

Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir frv. til laga sem ég flyt ásamt hv. þm. Hjálmari Árnasyni, Þorgerði Gunnarsdóttur, Ástu Möller, Drífu Hjartardóttur, Einari Oddi Kristjánssyni, Katrínu Fjeldsted og Sigríði Önnu Þórðardóttur, um breytingu á lögum nr. 83/1984, um erfðafjárskatt, með síðari breytingum.

Í 1. gr. frv. er mælt með að 1. mgr. 3. gr. laganna falli brott.

Í 2. gr. frv. segir að 3. mgr. 4. gr. laganna orðist svo:

,,Aðrir erfingjar en að framan greinir skulu greiða erfðafjárskatt sem nemur 5 af hundraði af arfi sem fellur til þeirra, svo og af arfshluta sem ráðstafað hefur verið til þeirra með erfðaskrá samkvæmt ákvæðum erfðalaga, nr. 8/1962.``

Í 3. gr. frv. er lagt til að 5. gr. laganna orðist svo:

,,Af þeim réttindum sem lög þessi taka til skv. 1. gr. og afhent eru sem greiðsla til erfingja fyrir fram upp í arf skal greiða erfðafjárskatt sem nemur 5 af hundraði.``

Og 4. gr. frv.: ,,Lög þessi öðlast þegar gildi.``

Í frumvarpinu er lagt til að hætt verði að miða fjárhæð erfðafjárskatts við sifjatengsl erfingja og arfleiðanda og þess í stað lagður flatur 5% erfðafjárskattur á alla erfingja, hver sem sifjatengslin eru. Áfram er þó gert ráð fyrir að af arfi sem fellur til þess hjóna sem lifir hitt verði enginn erfðafjárskattur greiddur, svo og arfi sem fellur til kirkna, opinberra sjóða, líknar- og menningarstofnana eða félaga. Sama gildir um arf sem fellur til sambýlismaka samkvæmt arfleiðsluskrá, sbr. A-lið 2. gr. laga um erfðafjárskatt. Jafnframt er gert ráð fyrir að greiddur verði 5% erfðafjárskattur af fyrir fram greiddum arfi. Gert er ráð fyrir að með 5% erfðafjárskatti fáist nægjanlegt fé til að standa undir kostnaði af skiptum hvers dánarbús fyrir sig.

Samkvæmt lögum um erfðafjárskatt greiða niðjar hins látna, kjörbörn, stjúpbörn eða fósturbörn eða niðjar þeirra erfðafjárskatt þannig að af fyrstu 140.000 kr. eru greiddir 5 af hundraði, af næstu 140.000 kr. 6 af hundraði og svo áfram þannig að skatturinn eykst um 1 af hundraði af hverjum 140.000 kr. sem arfur hækkar um, allt til þess að hann nær því að verða 10 af hundraði.

Foreldrar hins látna eða niðjar þeirra greiða 15 af hundraði af fyrstu 140.000 kr., 17 af hundraði af næstu 140.000 kr. og svo áfram þannig að skatturinn eykst um 2 af hundraði af hverjum 140.000 kr. sem arfur hækkar um, allt til þess að hann nær því að verða 25 af hundraði.

Afi eða amma hins látna eða börn þeirra eða fjarskyldari eða óskyldir aðilar skulu greiða 30 af hundraði af fyrstu 140.000 kr., 33 af hundraði af næstu 140.000 kr. og svo áfram þannig að skatturinn eykst um 3 af hundraði við hverjar 140.000 kr. sem arfur hækkar um, allt til þess að hann nær því að verða 45 af hundraði.

Þær hámarkstölur sem nefndar eru hér að framan eiga einnig við um greiðslu fyrir fram greidds arfs eftir sifjatengslum.

Í svari fjármálaráðherra við fyrirspurn fyrsta flutningsmanns um erfðafjárskatt á 125. lög gjafarþingi (609. mál, þskj. 1171) kom fram að ríkissjóður hefði innheimt eftirfarandi upphæðir sem erfðafjárskatt á árunum 1990--1999:

Árið 1990 234 millj., árið 1991 325 millj., árið 1992 272 millj., árið 1993 291 millj., árið 1994 408 millj., árið 1995 390 millj., árið 1996 460 millj., árið 1997 479 millj., árið 1998 523 millj. og árið 1999 599 millj.

Með innheimtu erfðafjárskatts er skattlagning í raun tvöföld þar sem búið er að greiða skatt af þeim fjármunum og verðmætum sem erfast. Samkvæmt núgildandi lögum eru erfingjar látnir greiða mismikla skatta af arfinum. Og má segja varðandi það fé sem er of mikið skattlagt að það leitar sér skjóls.

Mörgum dánarbúum er skipt á þann hátt að engir skattar eru greiddir. Með þessu frumvarpi mundi draga úr slíku og fólk greiddi þess í stað 5% skiptakostnað. Áætla flutningsmenn að tekjutap ríkisins með tilkomu þessa frv. verði ekkert. Með frumvarpinu er jafnframt komið í veg fyrir að greiddur verði hár erfðafjárskattur af eign sem í raun er lítils virði, eins og gerst hefur í þeim tilvikum þar sem illseljanlegar eignir hafa fallið erfingjum í skaut svo sem úti á landi á afskekktari stöðum.

Í 1. gr. frumvarpsins er lagt til að fellt verði brott ákvæði um að fjárhæð erfðafjárskatts ráðist af sifjatengslum erfingja við arfleiðanda.

Í 2. gr. frumvarpsins er lagt til að lagður verði 5% erfðafjárskattur á alla þá sem taka arf eftir arfleiðanda, aðra en maka eða sambýlismaka og kirkjur, opinbera sjóði, líknar- og menningarstofnanir eða félög.

Erlends er afar misjafnt hvernig þetta er. Yfirleitt er þessi skattur hár. Til að fara í kringum það --- því eins og ég segi, fé leitar skjóls --- eru stofnaðir af erfingjum minningarsjóðir um arfinn eða fjármunina og erfingjar skipa sig í stjórn þessara sjóða og greiða sér út há stjórnarlaun. Hins vegar eru svo kallaðir ,,trustfunds`` sem eru oft peningar eða fé án hirðis eins og sagt hefur verið áður í þessum sal. Mikið réttlætismál er að þetta mál nái fram að ganga á þessu þingi. Eins og staðan er í dag er um hreina og klára tvísköttun að ræða og það er mjög ósanngjarnt gagnvart þeim kynslóðum sem núna eru að eftirláta eignir til þeirra kynslóða sem á eftir þeim koma. Ég vona því að málið fái brautargengi.

Að lokum legg ég til að málinu verði vísað til 2. umr. og til hv. efh.- og viðskn.