Kristján L. Möller:
Herra forseti. Við ræðum hér frv. til laga sem hæstv. samgrh. hefur flutt um skipulag ferðamála. Frv. sem er stutt og laggott er um að leggja Ferðamálasjóð niður.
Í athugasemdum með þessu frv. er sagt að þetta sé gert í takt við það að fjárfestingarlánasjóðir í iðnaði og sjávarútvegi hafi verið lagðir niður. Var það ekki gert á svipuðum tíma eða runnu þeir ekki inn í FBA sáluga?
Síðan er fjallað um að sl. vor hafi samgrh. skipað vinnuhóp til að fara yfir stöðu Ferðamálasjóðs og gera tillögu til ráðstafana varðandi framtíð hans. Jafnframt er fjallað um að það sé vegna þess að sú staða hafi verið komin upp í fjármálum sjóðsins að eiginfjárhlutfall uppfyllti ekki skilyrði laga nr. 123/1993, um lánastofnanir aðrar en viðskiptabanka og sparisjóði. Síðan segir hér áfram, með leyfi forseta:
,,Með bréfi, 26. júlí 2002, veitti viðskiptaráðherra Ferðamálasjóði sex mánaða frest, til 25. janúar 2003, til að koma eiginfjárhlutfalli sjóðsins í lögmætt horf. Fresturinn var veittur að tillögu Fjármálaeftirlitsins. [...] Í frumvarpinu er m.a. gert ráð fyrir því að Ferðamálasjóður verði undanþeginn lögunum, þ.e. að hann verði ekki skilgreindur sem fjármálafyrirtæki.``
Er þar ekki komin ástæða fyrir því að ekki þarf að gera þetta sem hér er verið að leggja til ef svo má að orði komast? Með því er ég ekki endilega að segja að það sé arfavitlaust að leggja niður Ferðamálasjóð. Ég á sæti í hv. samgn. þar sem þetta mál kemur til umfjöllunar og verður auðvitað rætt þar frekar en ég leyfi mér að efast um að þetta sé skynsamlegt en þó ekki vegna þess að ég telji að Ferðamálasjóður sé ekki mjög stöndugur.
En það vildi ég segja hér og nú, herra forseti, að ég tel ákaflega mikilvægt að það sé til sjóður, annaðhvort sérstakur sjóður eins og hér er eða sértækur sjóður hjá Byggðastofnun til að lána til ferðamála, sérstaklega á landsbyggðinni. Ég er ekki viss um merkingu þessa því að annars staðar í athugasemdum með þessu frv. segir: ,,Að öðru leyti er gert ráð fyrir fyrirgreiðslu fjármálastofnana.`` Það er verið að tala um uppbyggingu á landsbyggðinni. Ég leyfi mér að efast um það, svona miðað við ýmislegt annað sem við þekkjum frá hinum nýríku og nýeinkavæddu fjármálastofnunum, að þessar fjármálastofnanir muni lána fé á þokkalegum vöxtum til uppbyggingar ferðaþjónustu á landsbyggðinni, hvort sem það eru hótelbyggingar eða annað. Miðað við það hvernig þessar fjármálastofnanir haga sér gagnvart íbúum landsbyggðarinnar, bara hvað varðar íbúðarhúsnæði eða lán til annarrar atvinnustarfsemi, leyfi ég mér að efast um að fjármálastofnanir muni koma inn í þetta verkefni.
Ég segi þetta, herra forseti, og það sem ég segi hér til að leggja áherslu á að ég mun að sjálfsögðu fara yfir þetta atriði á fundum með nefndinni. Hvort sem það er sjálfstæður Ferðamálasjóður eða sjóður innan Byggðastofnunar verður eitthvað að vera þar til með peninga á lægri vöxtum en gengur og gerist (ÍGP: Það er hlutverk fjármálastofnana.) sem eru notaðir til þess að veita í uppbyggingu í ferðaþjónustu á landsbyggðinni eða með því að fjármálastofnunum eða þessum sjóði beri ekki að taka eins ofboðsleg veð fyrir eins og þar kemur fram.
Mér heyrðist í frammíkalli að það væri verkefni fjármálastofnana. Það kann vel að vera að menn líti svo á að svo sé, og auðvitað á það að vera þannig, en ég hygg að hv. þm. Ísólfur Gylfi Pálmason hafi heyrt hvað ég sagði, hvernig ýmsar fjármálastofnanir koma fram við atvinnurekstur á landsbyggðinni (Gripið fram í: Atvinnurekendur.) eða einstaklinga, þar sem þeir neita að lána vegna þess að veðin eru ekki nógu trygg. Og heldur hv. þm. að það verði eitthvað öðruvísi gagnvart lánum fjármálastofnana til atvinnuuppbyggingar í ferðaþjónustu á landsbyggðinni? Ætli þau muni ekki fljótlega koma fram og segja: ,,Veðin eru ekki nógu góð og við getum ekki lánað ykkur.``? Ég hygg að svo verði. (Gripið fram í: ... er svona?) Þetta er nákvæmlega svona. Ég tek það skýrt fram, herra forseti, að ég hef ekki haft tækifæri til að skoða reikninga Ferðamálasjóðs, hvorki eignir hans né skuldir, og veit ekki hvernig staða hans er. Það liggur hins vegar ljóst fyrir, hygg ég, að Ferðamálasjóður hefur ekki haft miklar tekjur eða framlög frá ríkissjóði eða öðrum til þess að lána í þessa ört vaxandi atvinnugrein sem við erum að tala um og menn eru stundum að skreyta sig með að sé mikilvægur vaxtarbroddur í atvinnulífi landsmanna og uppbyggingu ferðaþjónustu og atvinnustarfsemi á landsbyggðinni, gott ef ekki er fjallað í þessari svokölluðu byggðaáætlun sem taldi tuttugu og eina eða tvær línur mjög fallega um uppbyggingu ferðaþjónustu á landsbyggðinni. En ég hygg að það sé reynsla allra þingmanna í landsbyggðarkjördæmum að rekstraraðilar í þessari grein á landsbyggðinni kvarta mjög yfir lánastofnunum hvað þetta varðar.
Þess vegna vildi ég segja hér og nú, herra forseti, að það getur vel verið að það sé eðlilegt að leggja Ferðamálasjóð sem slíkan niður en þá verður meira fé að koma inn í Byggðastofnun, gera meiri kröfur og jafnvel breytingar á lögum Byggðastofnunar þannig að þessu verkefni verði sinnt á þann hátt að hægt sé að nota Byggðastofnun til að lána fé, jafnvel á lægri vöxtum eða með minni veðkröfum, til uppbyggingar á ferðaþjónustu á landsbyggðinni.
Ég hygg að fjármálastofnanir muni áfram vera fúsar til að lána fé til þess að byggja upp hótel og enn fleiri hótel eða að byggja ofan á hótel til að auka hótelrými á höfuðborgarsvæðinu. Ég hygg að veðhæfni þeirra bygginga muni vera það góð að fjármálastofnanir muni lána til þess. En gagnvart landsbyggðinni er það allt öðruvísi.
Og hér kemur fram í frv.: ,,Verkefnin verði annars vegar fjármögnuð með styrkjum af hálfu ferðamálayfirvalda og hins vegar með lánum frá Byggðastofnun.`` Mig langar að spyrja hæstv. samgrh.: Hvaða styrkir af hálfu ferðamálayfirvalda eiga að koma inn til Byggðastofnunar til þess að lána í þennan þátt? Hvaða styrkir eru það? Og hvaða styrkir af hálfu ferðamálayfirvalda hafa verið lagðir inn í þetta á umliðnum árum?
Herra forseti. Það er eitt atriði hér í viðbót sem er um umsögnina sem fjmrn. gerir. Þar er gert ráð fyrir að eignir og skuldir sjóðsins verði yfirteknar af ríkissjóði. Kannski eru þetta eintómar skuldir, ég veit það ekki, en ég vildi spyrja um fjárhagslega stöðu sjóðsins, spyrja hæstv. ráðherra hvort hann geti gefið okkur innsýn í fjárhagslega stöðu sjóðsins eins og hún er nú. Hvers vegna var þetta þá ekki flutt yfir til Byggðastofnunar? Reynist e.t.v. tilgáta mín rétt, að þetta séu eintómar skuldir og það sé þá ekki gott tannfé að láta það fylgja með til Byggðastofnunar þegar þetta verður gert?
Ég leyfi mér mjög að efast um, herra forseti, að lög um Byggðastofnun kveði nógu afdráttarlaust á um það að verði Byggðastofnun fengið það hlutverk að yfirtaka Ferðamálasjóð og lána fé til uppbyggingar ferðaþjónustu á landsbyggðinni þurfi að skilgreina lög Byggðastofnunar töluvert öðruvísi og betur og það þurfi að fara betur yfir þau lög Byggðastofnunar sem hér er vitnað í, bæði 4. tölul. 4. gr. og 10. gr., og styrkja stoðir Byggðastofnunar til að taka að sér þetta hlutverk.