[prenta uppsett í dálka] 78. fundur, 130. lþ.
Fjármálaráðherra (Geir H. Haarde):
Herra forseti. Þetta frv. er lagt fram í samræmi við lög nr. 88/1997, um fjárreiður ríkisins, til staðfestingar á ríkisreikningi fyrir árið 2001. Það er á þskj. 982.
Framsetning á talnaefni þessa frv. er í samræmi við fjárlög og fjáraukalög ársins 2001 og niðurstöður ríkisreiknings fyrir sama ár og er með sama sniði og frv. til lokafjárlaga fyrir árin þar á undan.
Í frv. er stuðst við sömu vinnureglur og í lokafjárlögum fyrri ára að því undanskildu að meginreglan við útreikning fjárheimilda vegna ríkistekjufrávika miðar nú við álagðar tekjur í stað innheimtra tekna eins og áður var. Sú breyting er til samræmis við breytingu sem gerð er í ríkisreikningi 2001.
Efnisatriði frv. eru í stórum dráttum á þá leið að í 1. gr. er leitað heimilda til að breyta fjárveitingum í sama mæli og reikningsfærðar ríkistekjur hafa vikið frá áætlunum fjárlaga samkvæmt uppgjöri. Þar er um það að ræða að stofnanir eða verkefni sem fjármögnuð eru með hlutdeild í ríkistekjum fái meiri eða minni heimildir til ráðstöfunar á tekjunum, eftir því hvort tekjurnar hafa reynst meiri eða minni en upphaflegar áætlanir gerðu ráð fyrir.
Í 2. gr. frv. eru lagðar til niðurfellingar á stöðu fjárheimilda í árslok, einkum vegna verkefna þar sem útgjöld ráðast af öðrum lögum en fjárlögum, svo sem almannatryggingum, vaxtagjöldum og lífeyrisskuldbindingum. Þar er um að ræða afgangsheimildir eða umframgjöld sem ekki flytjast milli ára og koma þar með ekki til breytingar á fjárheimildum ársins á eftir.
Samkvæmt 45. gr. fjárreiðulaga skal í lokafjárlögum leita heimilda til uppgjörs á gjöldum umfram fjárheimildir ársins og á ónotuðum fjárheimildum sem ekki eru fluttar milli ára. Einnig skal í frv. gera grein fyrir ónýttum lántökuheimildum liðins árs. Jafnframt skal í frumvarpinu leggja fram sérstaka skrá yfir geymdar afgangsfjárheimildir og um þá aðila sem hafa farið fram úr fjárheimildum ársins.
Í 37. gr. laganna er heimild til að geyma ónýttar fjárveitingar í lok reikningsársins og með sama hætti að draga umframgjöld fyrra árs frá fjárveitingu ársins.
Eins og ég gat um eru í 1. gr. frv. lagðar til breytingar á fjárheimildum ráðuneyta vegna frávika í mörkuðum tekjum og öðrum rekstrartekjum miðað við fjárlög, en nánari skipting á stofnanir og verkefni er í sundurliðun 1. Um er að ræða breytingar í samræmi við niðurstöður ársins 2001 þar sem útgjaldaheimild er hækkuð í þeim tilvikum sem lögboðnar ríkistekjur hafa reynst vera vanáætlaðar en lækkuð þegar tekjurnar hafa verið ofáætlaðar. Sem dæmi um þetta má taka að í frv. er gert ráð fyrir að framlag til Lyfjastofnunar hækki um 66 millj. kr. þar sem tekjur af eftirlits- og leyfisgjöldum stofnunarinnar urðu sem því nam hærri en áætlað hafði verið. Stærstu frávik sem leiða til hækkunar á fjárheimildum eru hjá Fæðingarorlofssjóði, sem fjármagnaður er með hlutdeild í tekjum af tryggingargjaldi en fjárþörf sjóðsins reyndist rúmum 320 millj. kr. meiri en áætlað var, og hjá Jarðasjóði og Jarðeignum ríkisins þar sem tekjurnar urðu u.þ.b. 227 millj. kr. umfram áætlun vegna mun meiri tekna af sölu ríkisjarða en reiknað hafði verið með.
Helstu frávik sem leiða til lækkunar á fjárheimildum eru tæpar 252 millj. kr. hjá Atvinnuleysistryggingasjóði þar sem fjárþörf sjóðsins reyndist ofáætluð í fjárlögum sem því nam, og 52,3 millj. kr. hjá Ríkisútvarpinu vegna ofáætlunar tekna af afnotagjöldum.
Í 2. gr. er sótt um heimildir til uppgjörs á ónotuðum fjárveitingum og umframgjöldum ráðuneyta sem ekki flytjast á milli ára og vísa ég til nánari skiptingar í sundurliðun 2. Þar er um nokkuð hefðbundna afgreiðslu að ræða sem lítið breytist á milli ára. Meginviðmiðunin er sú að felld er niður staða fjárheimilda á þeim liðum þar sem útgjöld ráðast fremur af öðrum lögum, t.d. lögboðnar greiðslur velferðarkerfisins og af hagrænum eða kerfislægum þáttum, t.d. lífeyrisskuldbindingar, frekar en af fjármálastjórn tiltekins stjórnsýsluaðila. Sem dæmi um þetta má nefna lífeyrisskuldbindingar og almannatryggingar.
Einnig falla niður stöður verkefna sem er lokið, eins og t.d. 4 millj. kr. umframgjöld vegna ráðstefnunnar um konur og lýðræði, 4,5 millj. kr. umframgjöld við byggingu stafkirkju í Vestmannaeyjum hjá forsrn. og 1,1 millj. kr. er í afgang á lið 05-208 Bygging hafrannsóknaskips hjá sjútvrn.
Skýringin á því, herra forseti, af hverju þessar tölur sem hér eru nefndar eru ekki nákvæmlega þær sömu og tilgreindar eru við þessi verkefni í sundurliðun 2 er sú að á móti gjöldunum koma sértekjur, en í fjárlögum eru sértekjur settar fram sem ein summutala hjá hverjum fjárlagalið en ekki brotnar niður á viðföng eins og gjöldin.
Í fskj. með frv. er í samræmi við 45. gr. laga um fjárreiður ríkisins birt yfirlit yfir geymdar fjárheimildir og um þá aðila sem hafa farið fram úr fjárheimildum ársins, þ.e. yfirlit yfir stöðu fjárlagaliða sem færast til næsta árs. Með frv. eru lagðar fyrir Alþingi niðurstöður ríkissjóðs árið 2001 og vísa ég til grg. í fjáraukalögum og í ríkisreikningi fyrir það ár um meginatriðin í framvindu ríkisfjármálanna og um helstu frávik á tekjum og útgjöldum. Þá hefur Ríkisendurskoðun einnig lagt fyrir Alþingi skýrslu um endurskoðun ríkisreiknings 2001 og um hana hefur verið fjallað í fjárln.
Ég hef nú, herra forseti, farið nokkrum almennum orðum um frv. og hlutverk þess í tengslum við lög um fjárreiður ríkisins. Ég tel ekki ástæðu til að tíunda einstaka liði frv. sem varða uppgjör samkvæmt fyrirliggjandi reikningum, en legg til að málinu verði að lokinni þessari umræðu vísað til 2. umr. og hv. fjárln. þingsins.
