Jóhann Ársælsson:
Hæstv. forseti. Ég er einn af flutningsmönnum þessa máls. Ég tel reyndar að það sé ekki vansalaust að á undanförnum árum hafi ekki verið unnið eins og hér er lagt til.
Mér er kunnugt um að Vegagerðin hafi verið farin að undirbúa mál með þessum hætti, skoða einstakar útfærslur og hugmyndir og reyna að eiga til áætlanir um líklegar hugmyndir, athuganir og kostnaðaráætlanir sem hægt væri að byggja ákvarðanatöku á. En þessu hefur öllu verið pakkað niður á undanförnum árum og ekkert gert í málunum. Það er mjög erfitt fyrir þingmenn einstakra kjördæma að taka afstöðu til tillagna um vegagerð, endurbætur eða nýja vegi, ef ekki er til samanburður á þeim leiðum sem hugsanlegt er að fara og vænlegar leiðir til styttingar eru ekki til útfærðar og kostnaðargreindar.
Ég bendi t.d. á að um veginn yfir Grunnafjörð, milli Akraness og Borgarness, þar sem hægt væri að stytta leiðina um hátt í 8 km, eru ekki til upplýsingar, þ.e. hvað það kostar og hver væri þjóðhagsleg hagkvæmni af því að stytta þessar leiðir á milli þetta stórra byggðarlaga. Það hlýtur að skipta verulegu máli þar sem þetta er töluverð vegalengd. Auk þess spila inn í byggðalegu áhrifin sem allir vita að eru mikil ef leiðir eru styttar á milli byggðarlaga. Það hefur t.d. verið mikill áhugi á að koma á þessari framkvæmd.
Vegagerðin hefur verið með ýmsar hugmyndir um styttingar á þjóðvegi eitt. Það eru til einhverjar upplýsingar um sumt af því. Hv. þm. Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir nefndi aðra þáltill. sem liggur fyrir þinginu, um legu þjóðvegar eitt um Austur-Húnavatnssýslu og Skagafjörð. Um það mál fluttum við sérstaka þáltill. einfaldlega vegna þess að það mál er lengra komið en ýmis önnur mál sem hér hafa verið nefnd. Heimamenn hafa unnið töluvert mikið verk við að skoða þá hugmynd. Það var hugsað í þeim tilgangi að reyna að sjá til þess að það verkefni yrði unnið af Vegagerðinni og klárað sem fyrst.
Við gerum okkur grein fyrir því að ef þáltill. sem hér er til umræðu verður samþykkt þá muni einstök mál ekki klárast alveg á næstunni. Það þarf auðvitað að leggja töluverða vinnu í sumt af því sem skoða þarf. Við erum ekki bara að tala um hringveginn. Hér er um að ræða hringveginn og það að bæta leiðir á aðalvegum, stytta þær sem tengjast við hringveginn. Í því sambandi mætti nefna leiðirnar um Vestfirði. Þar þarf virkilega að fara yfir málin, skoða möguleika á styttingu leiða og gera samanburð á kostnaði við mismunandi leiðir. Þetta hefur vantað.
Með þáltill. okkar erum við í raun að hvetja til að tekið verði á þessu máli hið snarasta. Menn sjá fram á það að á fáeinum næstu árum verði komið bundið slitlag á hringveginn, svona innan gæsalappa. Hugmyndin er að breyta út frá þeirri legu vegarins sem kallast hringvegur fyrir austan. Ég ætla ekki að tala meira um það. En þó svo að komið sé malbik á hringveginn þá liggur hann í hlykkjum og beygjum þó að svo þurfi alls ekki að vera. Hann liggur stundum um svæði sem eru síðri en önnur til vegalagningar og væri betra að hann lægi annars staðar. Þar fyrir utan vantar mikið á þá aðalvegi sem tengjast hringveginum, sem verður að líta á sem hluta hringvegakerfisins fyrir þá sem þar búa. Þeir eiga væntanlega sama rétt og við hin til að komast eftir almennilegum vegi, aðalvegi, til og frá heimili sínu.
Þess vegna er tillagan flutt. Ég trúi satt að segja ekki öðru en að menn séu tilbúnir til að veita henni brautargengi á Alþingi. Hér þurfa menn að hafa þessar upplýsingar í höndunum. Það er ekki nógu gott, eins og verið hefur síðustu ár a.m.k., að menn hafi ekki upplýsingar um kostina. Menn tala oft á tíðum um að ástæða væri til að fara í einhverja tiltekna framkvæmd en upplýsingar um kostnað, annmarka eða kosti viðkomandi framkvæmdar liggja ekki fyrir. Það er lágmarkið að slíkir hlutir liggi fyrir varðandi aðalvegi og aðaltengivegi á landinu.