Þórunn Sveinbjarnardóttir:
Frú forseti. Hér er til umræðu skýrsla hæstv. utanrrh. um utanríkismál og sú ræða er hann flutti fyrr í dag. Í lok ræðu sinnar vitnaði hæstv. utanrrh. til Páls postula og ummæla um börnin er slíta barnsskónum og láta af barnaskap. Í Biblíunni stendur líka, með leyfi forseti, í fyrra bréfi Páls til Korintumanna:
,,Eins og í öllum söfnuðum hinna heilögu skulu konur þegja á safnaðarsamkomunum, því að ekki er þeim leyft að tala, heldur skulu þær vera undirgefnar, eins og líka lögmálið segir. En ef þær vilja fræðast um eitthvað, þá skulu þær spyrja eiginmenn sína heima. Því að það er ósæmilegt fyrir konu að tala á safnaðarsamkomu.``
Ég bendi á þetta, frú forseti, aðeins í því ljósi að finna má tilvitnanir sem hæfa tilefnunum víða í heimsbókmenntunum og Biblían er þar ekki undanskilin. En kannski skiptir mestu máli hvernig þær eru túlkaðar og í hvaða samhengi þær eru settar. Ef menn vilja túlka Pál postula í umræðum á Íslandi árið 2004 um stöðu utanríkismála og alþjóðamála má svo sem segja að Íslendingar hafi slitið barnsskónum og séu væntanlega í því vandræðalega standi að vera unglingar, sem eins og allir vita er þroskaskeið sem við þurfum öll að ganga í gegnum og einkennist af ýmsum sveiflum, palladómum og sleggjudómum, og kannski helst af því að heimurinn er oft séður í tiltölulega svarthvítum litum og fátt virðist vera um álitamálin.
Það sem eftir situr eftir að hafa hlýtt á ræðu hæstv. utanrrh. er, ef ég hef skilið Halldór Ásgrímsson rétt, að það séu hreinlega engin álitamál uppi um utanríkisstefnu ríkisstjórnar Íslands og telji menn að einhver álitamál séu uppi gangi þeir villir vega. Á köflum vottar fyrir því í málflutningi stjórnarliða að þá sé hreinlega um ekkert að ræða við fulltrúa stjórnarandstöðunnar.
Eins og komið hefur fram í máli stjórnarandstæðinga í dag, m.a. í máli hv. þm. Guðmundar Árna Stefánssonar, virðist sem stjórnarliðum finnist málið afgreitt og að við höfum ekkert til málanna að leggja. Sömu menn notfæra sér hins vegar til hins ýtrasta orðræðu lýðræðis, frelsis, umburðarlyndis og virðingar fyrir fólki og væntanlega fyrir málflutningi þess líka. Stundum óska ég þess, frú forseti, að í þessum sal geri menn eins og þeir tala og sýni þá virðingu fyrir skoðunum annarra sem hlýtur að þurfa í lýðræðissamfélagi og á hinu háa Alþingi.
Nefndur hefur verið á nafn Francis Fukuyama og bók hans The End of History. Hann er sagður hafa fengið mikið lof fyrir þá bók er hún kom út árið 1992. Þetta var reyndar mjög umdeilt rit og margir á því að þar hefði Francis Fukuyama kveðið upp allsnemmbæra dóma um endalok sögunnar og sigur vestursins enda hefur það komið í ljós á síðustu 15 árum eða svo, frá lokum kalda stríðsins.
Mig langar til að staldra við nokkur atriði í ræðu hæstv. utanrrh. og spyrja um leið: Hverjum er þessi boðskapur ætlaður? Ég sat og hlustaði á hæstv. utanrrh. flytja mál sitt og hugsaði: Er boðskapurinn um hið illa er búi í hverjum einasta hryðjuverkamanni? Er boðskapurinn sá að aldrei skuli setjast að samningaborði? Er boðskapurinn sá að þeir sem eru mótfallnir þeim aðferðum sem ríkisstjórn Íslands styður séu þar með með óbeinum hætti gengnir í óvinaliðið? Hverjum er þessi boðskapur ætlaður, frú forseti? Er hæstv. utanrrh. að tala til þingmanna, til Íslendinga? Eða ætti hann e.t.v. frekar að flytja ræðu sína á sjónvarpsstöð Aljazeera svo að þeir sem á þurfa að hlýða viti hvað hæstv. utanrrh. Íslands finnst um íslömsku --- stríðshrjáðu múslimaríkin heitir það víst núna --- stríðshrjáðu múslimaríkin sem hæstv. utanrrh. hefur orðið tíðrætt um?
Ég verð að segja, frú forseti, að ég skil ekki alveg þessar útleggingar. Það hefur áður komið fram í dag að upphaf ræðu hæstv. utanrrh. Halldórs Ásgrímssonar er með ólíkindum. Það er eiginlega það eina sem er hægt að segja um fyrri hluta ræðunnar sem er með hreinum ólíkindum. Maður hlýtur að staldra við og hugsa: Hvað er uppi á teningnum?
Í tæpan áratug hefur hæstv. utanrrh. Halldór Ásgrímsson setið í utanríkisráðuneyti Íslendinga og átt þar tiltölulega farsæla ráðherratíð, komið mörgu góðu til leiðar og unnið margt gott verkið. Það er fjarri því að allt sem þar hefur verið gert hafi verið að mínu skapi eða samkvæmt þeirri stefnu sem við jafnaðarmenn fylgjum en þar hefur margt gott verkið verið unnið. Hví þá að koma í síðustu ræðu sinni, a.m.k. að þessu sinni sem utanríkisráðherra Íslands, með yfirlýsingar á borð við þær sem finna má í upphafi ræðunnar, þar sem engin álitamál eru á ferðinni að því er virðist, frú forseti?
Eftir því sem umræðunni hefur undið fram heyrist mér --- ég bið um að það verði leiðrétt ef ég hef misskilið það grundvallarstef í ræðunni --- að eina svarið við ógn hryðjuverkahópanna sem á heimsbyggðina herja sé styrjöld, að eina svarið við ofbeldi sé ofbeldi.
Við vitum að það þurfti heila heimsstyrjöld til að gera út af við Þýskaland nasismans. Til að gera út af við kommúnismann þurfti ekki heimsstyrjöld. Hann gerði út af við sig sjálfur. Það liggur algjörlega fyrir.
Þessa dagana á sér stað, t.d. í Bandaríkjum Norður-Ameríku, mjög yfirgripsmikil og gagnrýnin umræða um Íraksstríðið. Því miður virðist hún ekki hafa náð til eyrna hæstv. utanrrh. Þar er rætt um að Íraksstríðið hafi drepið á dreif baráttunni gegn hryðjuverkaöflum vegna þess að t.d. al Kaída átti sér ekki bólfestu í Írak og var ekki starfandi undir handarjaðri Saddams Husseins, þó að því hafi oft og ótæpilega verið haldið fram, m.a. af Bandaríkjaforseta og fleirum. Vissulega voru bækistöðvar al Kaída í Afganistan og gegn þeim var ráðist. En Íraksstríðið er að margra áliti útúrdúr, ef svo ósmekklega má að orði komast, stríð sem í raun skilar heimsbyggðinni engu í baráttunni gegn hryðjuverkaógninni.
Hvað gerist þegar stjórnvöld velja leið sem þessa? Þá er fókusinn tekinn af þeim vandamálum sem mestu skipta, ástandinu á hernumdu svæðunum í Palestínu, átökum þar á milli hersetuliðsins, hryðjuverkamanna og óbreyttra borgara. Það er ekki reynt að leysa Kasmír-deiluna, lítil orka fer í að vinna gegn útbreiðslu gereyðingarvopna og svo mætti lengi áfram telja. Og vegna þess að hæstv. utanrrh. hefur verið tíðrætt um íslamska öfgamenn þá er það einu sinni þannig, frú forseti, að sums staðar sitja þeir í ríkisstjórnum, t.d. í Súdan. Þar ráða öfgamenn för og eru að því er virðist að fremja hægfara þjóðarmorð á íbúum í suðurhluta Súdans. Því miður virðist sem það hrikalega dæmi og ofbeldi sé ekki uppi á borði hjá alþjóðastofnunum eða þar sem menn ráða ráðum sínum um hvar eigi að ráða niðurlögum öfgamannanna.
Að lokum um nokkur atriði í upphafi þessarar ræðu. Hæstv. utanrrh. sagði, með leyfi forseta:
,,Nú skiptir sköpum að samstaða lýðræðisríkja bresti ekki og að baráttan gegn alþjóðlegri hryðjuverkastarfsemi verði hert um allan helming með öllum löglegum aðferðum.``
Um þetta eru allir sammála, að herða baráttuna með öllum löglegum aðferðum. Og deilan hefur ekki síst snúist um lögmæti aðgerða. Ég vil nota þetta tækifæri til að minna á að það eru t.d. ekki notaðar lögmætar aðgerðir, sama við hvaða mælistiku er miðað, gagnvart þeim mönnum sem hafa verið hnepptir í hald í Gvantanamó á Kúbu. Þeir hafa nú verið þar í um tvö og hálft ár við illan aðbúnað og í raun án dóms og laga. Segja má að það sé með hreinum ólíkindum að þegar talað er um að fara fram með lögin sín megin þá komist Bandaríki Norður-Ameríku upp með að meðhöndla þessa menn (Gripið fram í.) --- grunaða um glæpi, já --- án þess að þess sjáist nokkur vottur að þeir séu í haldi hjá réttarríki.
Frú forseti. Hv. þm. Sólveig Pétursdóttir, formaður utanrmn., gerði að umræðuefni hryðjuverkaárásirnar á Madríd 11. mars síðastliðinn. Það hefur farið víða í umræðunni hér á landi að þar hafi hryðjuverkamenn ráðið niðurstöðu kosninga sem haldnar voru nokkrum dögum síðar. Þar hefur hver tuggið upp eftir öðrum það sem hæstv. forsrh. lét frá sér fara í fjölmiðlum stuttu eftir að þau úrslit lágu fyrir.
Svo að það liggi fyrir, frú forseti, þá erum við ekki öll sammála þeim túlkunum. Það vill nefnilega þannig til að lýðræðið fúnkerar ágætlega á Spáni. Það voru spænskir kjósendur sem brugðust við yfirhylmingum Aznar-stjórnarinnar klukkutímana og sólarhringana eftir þessar hræðilegu árásir. Þeir brugðust við því að þeim var ekki sagður sannleikurinn því að Aznar-stjórnin hafði ákveðið að skella skuldinni á ETA og þannig skyldi það vera þrátt fyrir að annað kæmi fljótt í ljós. Þegar spænskir fjölmiðlar komust síðan að hinu sanna gripu kjósendur náttúrlega til lýðræðislegs réttar síns. Ég vona að þetta verði síðasta orðið um það í þessum sal að hryðjuverkamenn hafi ráðið niðurstöðunni á Spáni í mars eða að hryðjuverkamenn séu farnir að stjórna á Vesturlöndum með hótunum. Sömu málflutningsmönnum verður mjög tíðrætt um fullvalda ríki og menn hljóta að spyrja sig að því hvað búi að baki slíkum málflutningi, að nú séu hryðjuverkamennirnir farnir að stjórna.
Frú forseti. Ég sé að tími minn er á þrotum. Ég mun þurfa að koma aftur í pontu.