Kristján L. Möller:
Virðulegi forseti. Þegar ég hlustaði á hv. síðasta ræðumann, Hjálmar Árnason, kom helst upp í huga minn að þetta væri vel flutt ljóð og minnti mann helst á ávarp fjallkonunnar á 17. júní. Ekkert nema gott eitt er um það að segja. Ég vil þakka fyrir frábæran flutning og innlegg í þessa umræðu.
Till. til þál. sem hér er rædd er vægast sagt mjög undarleg þar sem hún er þáltill. 14 sjálfstæðismanna, þriggja framsóknarmanna, samflokksmanna hæstv. umhvrh., og eins fulltrúa frjálslyndra sem leggja til að ákvörðun umhvrh. um veiðibann á rjúpu verði í raun dregin til baka. Þessi tillaga er, eins og ég segi, undarleg fyrir það að hér eru 17 stjórnarsinnar af 18 flutningsmönnum að flytja þáltill. gegn sitjandi ráðherra í ríkisstjórn Íslands, hæstv. umhvrh.
Ég ætla ekki að lengja umræðuna með því að fara yfir þetta. Það hefur verið gert ágætlega, m.a. af hv. þm. Guðmundi Árna Stefánssyni áðan, þ.e. um það hvernig þetta hefur allt saman gert sig og hvernig þetta hefur komið fram. Það kom fram hjá hæstv. landbrh. áðan að þessi tillaga hafi hlotið náð og samþykkt í ríkisstjórn. Enginn hreyfði andmælum við því. Þess vegna má segja að umhvrh. sé að flytja frv. í nafni ríkisstjórnar sem stjórnarliðar ganga svo gegn eins og fram hefur komið.
Segja má að margt furðulegt sé að gerast nú á upphafsmánuðum hæstv. ríkisstjórnar. Það er þessi þáltill. sem nú er verið að ræða og andstaða 17 stjórnarþingmanna við frv. umhvrh. Það er vandræðagangur í ríkisstjórn vegna loforða og svikinna loforða um línuívilnun. Það er vandræðagangur, og svikin loforð um áform um skattalækkanir birtast okkur nú á upphafsdögum þingsins sem skattahækkun. Svona má lengi telja. Því er vægt til orða tekið að undarlegt ástand sé á stjórnarheimilinu. Það er furðulegt hvernig þetta byrjar.
Hvort rétt sé að friða blessaða rjúpuna í þrjú ár, stytta veiðitíma, setja á sölubann eða hvað, ætla ég ekki að úttala mig um hér og nú. Ég geng ekki til rjúpna og borða ekki rjúpur nema örsjaldan þegar mér er boðið það. Ég hef hins vegar rætt við fjölmarga sem ganga til rjúpna og heyri þá þær skoðanir manna sem ég tek fullt mark á, manna sem þekkja til og hafa stundað þessa veiði lengi, að það sé miklu minna af rjúpu nú en áður. Ástæður þess eru vafalaust margar. Ástæðan er ekki eingöngu veiðimenn, þeir sem ganga til rjúpna og skjóta. Ástæðan er alls ekki veiðimenn sem veiða sér í matinn. Hinum svokölluðu magnveiðimönnum sem veiða mikið, stunda veiðiskap og selja hefur vafalaust fjölgað. Kem ég kannski að því síðar. En ætli það sé ekki annað í lífríkinu? Þess vegna þótti mér ræða hæstv. landbrh. áðan mjög furðuleg þegar hann talaði um refinn sem var kominn í túnið heima hjá honum og um minkinn, hvernig hann hefur komið og er að éta mikið af rjúpu og rjúpuungum. Það er vafalaust rétt. Ekki má gleyma vargfugli. Það er dálítið furðulegt að heyra menn tala um varginn. Hann fær sífellt minna að éta miðað við það hvernig var áður fyrr, þ.e. slóg úr fiski og annað slíkt, vegna þess að ýmislegt er nú bara að breytast í fiskveiðum okkar þannig að vargurinn fær sennilega ekki nóg að éta eins og hann hafði fyrir kannski tíu árum á hefðbundinn hátt úti á sjó. Vargurinn er kominn til þess að djöflast í mófuglunum og öðrum og það hefur maður séð með eigin augum hvernig veiðibjalla, hettumávur og aðrir éta æðarkolluunga, kríuunga og vafalaust einnig rjúpuunga.
Þegar hæstv. landbrh. talaði eins og hann gerði áðan held ég að maðurinn ætti að líta sér aðeins nær --- hæstv. ráðherra --- vegna þess að það er nú einhvern veginn þannig að styrkir til að veiða og fækka þessum vargi hafa minnkað og það er sífellt að verða erfiðara að fá menn til að stunda þennan veiðiskap.
Ég nefndi magnveiðimenn áðan. Lögin sem tóku gildi nú 15. október þar sem óheimilt er gert að notast við vélsleða og fjórhjól við veiðarnar eru til mikilla bóta. Það hefði átt að vera komið fyrir lifandi löngu. Þetta hefur verið misnotað. Þó að menn segi að þeir fari á slíkum tækjum til veiða en leggi svo tækinu og gangi til að skjóta þá hefur ekki verið svo nema kannski í örfáum tilfellum. Ef það væri eitthvert eftirlit með þessu þannig að tæki og tól yrðu gerð upptæk af þeim sem koma á slíkum farartækjum af rjúpnaveiðum og það mundi spyrjast út að kannski milljón króna snjósleði væri tekinn, ætli það mundi ekki hafa þau áhrif að færri færu í framhaldi af því?
Virðulegi forseti. Í fyrravor var lagt til að sett yrði sölubann á rjúpu. Það var talin fullnægjandi aðgerð þá. En eins og hér hefur komið fram samþykkti umhvn. það ekki. Nú koma menn og leggja til algjört veiðibann. Um það eru mjög skiptar skoðanir eins og ég hef rakið. Ég hef heyrt marga veiðimenn lýsa yfir stuðningi við algert veiðibann. Ég hef líka heyrt í mönnum sem telja að betri lausn til að byrja hefði verið að hæstv. umhvrh. hefði notað sér þær heimildir sem hún hefur til þess að stytta tímabilið. (Gripið fram í.) Um það skal ég nú ekki segja, hæstv. ráðherra. Ef hæstv. ráðherra vantar aðstoð í þeim efnum þá er ég viss um að hægt væri að finna það út. Síðan hefur ráðherra sér að baki marga sérfræðinga. En ekki væri það nú vandamálið að gera það.
Auðvitað bregður manni mjög við þegar reyndir veiðimenn tala eins og þeir tala núna og segja að miklu minna sé af rjúpu en áður. Ég hef rakið nokkrar ástæður sem menn telja fyrir þessu, t.d. veiðimennskuna. En ég segi bara í lokin, virðulegi forseti, að ég held að þessi sýndarþáltill. breyti engu um þá ákvörðun sem ráðherrann hefur tekið. Ég leyfi mér að efast um að þessi þáltill. komi aftur til þings þegar búið verður að vísa henni einu sinni til nefndar. Ef til vill eru hinir 17 flutningsmenn stjórnarliðsins svo duglegir og kraftmiklir að þeim takist að koma þessu aftur til þings og að beygja hæstv. umhvrh. Mér finnst það alveg merkilegt ef svo er komið.