Jón Gunnarsson:
Virðulegi forseti. Hér ræðum við saman tvö frv. til laga um breytingu á lögum. Annars vegar frv. til laga um breytingu á lögum nr. 37 frá 27. maí 1992, um sérstakt gjald vegna ólögmæts sjávarafla, með síðari breytingum, á þskj. 274. Hins vegar frv. til laga um breytingu á lögum nr. 38 frá 15. maí 1990, um stjórn fiskveiða, með síðari breytingum, á þskj. 275.
Ef ég fer fyrst í fyrra málið, þá má segja að meginbreytingin sem verið er að leggja til þar sé að gjald vegna ólögmæts sjávarafla skuli renna í sérstakan sjóð í vörslu sjútvrn. og skuli verja fé úr honum til rannsókna og nýsköpunar á sviði sjávarútvegs og til eftirlits með fiskveiðum. Lagt er til að nafn á þeim sjóð verði Verkefnasjóður sjávarútvegsins.
Ef við skoðum, virðulegi forseti, athugasemdir við einstakar greinar frv., þá segir í 1. gr., með leyfi forseta:
,,Hér er lagt til að ráðstöfun fjár úr sjóði vegna ólögmæts sjávarafla takmarkist ekki við hafrannsóknir og eftirlit með fiskveiðum heldur verði heimilt að ráðstafa fé úr sjóðnum til rannsókna og nýsköpunar á sviði sjávarútvegs auk eftirlits.``
Í framhaldi af því sem þarna kemur fram og kannski vegna ókunnugleika þess sem hér stendur langar mig að spyrja hæstv. sjútvrh. hvort þetta gjald vegna ólögmæts sjávarafla hafi einungis runnið til hafrannsókna og til að hafa eftirlit með fiskveiðum á árunum 1998--2002.
Í máli hæstv. ráðherra kom fram að um væri að ræða 182 millj. kr. á þessu fimm ára tímabili og þar sem verið er að gera tillögu um breytingu á lögum sem heimilar ráðherra að ráðstafa þeim fjármunum einnig til nýsköpunar og rannsókna á sviði sjávarútvegs en ekki eingöngu til hafrannsókna og eftirlits með fiskveiðum langar mig endilega að biðja hæstv. sjútvrh. að svara þeirri spurningu minni sem ég bar fram áðan, hvort það gjald allt hafi frá upphafi eingöngu runnið til hafrannsókna og eftirlits með fiskveiðum.
Hins vegar erum við að ræða breytingu á lögum nr. 38 frá 15. maí 1990, um stjórn fiskveiða, með síðari breytingum. Fjallar það um hinn svokallaða Hafró-afla. Í greinargerð kemur fram að á fyrstu níu mánuðum ársins runnu til Hafrannsóknastofnunar vegna þessa gjalds 125 milljónir og má því ætla að á heilu ári gætu það orðið um 150--170 milljónir sem rynnu til Hafró vegna þessa gjalds.
Nú er lagt til og þess vegna ræðum við þessi tvö frv. saman að bæði fjármunir vegna ólögmæts sjávarafla og vegna svokallaðs Hafró-afla fari í Verkefnasjóð sjávarútvegsins. Í fjárlögum ársins 2004 er gert ráð fyrir að gjald vegna ólögmæts afla verði um 35 millj. kr. og því eru þetta u.þ.b. 200 millj. kr. til samans sem mundu renna í þennan nýja sjóð, Verkefnasjóð sjávarútvegsins, verði bæði þessi frv. að lögum.
Í fjárlögum næsta árs kemur einnig fram að gert er ráð fyrir að settur verði á laggirnar rannsóknasjóður til að auka verðmæti sjávarfangs og að til þess verkefnis renni 100 millj. kr. Hv. þm. Einar K. Guðfinnsson nefndi það að þeir fjármunir sem við erum hér að tala um skyldu renna í sérstakan sjóð og í hann gætu sótt bæði opinberir vísindamenn og sjálfstætt starfandi vísindamenn. Ég velti því fyrir mér, virðulegi forseti, hvort ástæða sé til að hafa tvo sjóði með mjög svipað hlutverk, annars vegar rannsóknasjóðinn til að auka verðmæti sjávarfangs og hins vegar Verkefnasjóð sjávarútvegsins sem á samkvæmt þeim athugasemdum sem koma fram með frv. að renna til rannsókna og nýsköpunar á sviði sjávarútvegs, auk eftirlits.
Í sjálfu sér er hér að mínu viti um nokkuð gott mál að ræða að við látum fjármuni bæði vegna ólögmæta aflans og eins Hafró-aflans renna í einn sjóð en það verður þá að vera algjörlega skýrt með hvaða hætti á að úthluta úr þeim sjóði. Regluverkið sem um hann á að gilda verður að vera bæði skýrt og gegnsætt þannig að ekki komi til þess að upp komi efasemdir um úthlutanir úr sjóðnum heldur geti allir í hann sótt og það séu mjög gegnsæjar og einfaldar reglur sem um það gilda hverjir eigi möguleika á að fá fjármuni úr hinum nýja sjóði.
Ég velti því talsvert fyrir mér, virðulegi forseti, þegar ég les það sem fylgir frumvörpunum, hvort þeir fjármunir sem hingað til hafa runnið til Hafrannsóknastofnunarinnar eigi kannski í ríkari mæli að renna til rannsókna á sviði fiskeldis og þá kannski í nokkuð viðamiklar tilraunir sem fram undan eru á sviði þorskeldis. Þætti mér vænt um ef hæstv. ráðherra gæti upplýst okkur um hvort í þennan sjóð sem þarna um ræðir verði hægt að sækja vegna fiskeldis eða þorskeldis sérstaklega.
Ég held að um leið og ég lýsi mig fylgjandi því að þessar breytingar nái fram að ganga þá þurfi jafnframt að gera einhverjar ráðstafanir til þess að Hafrannsóknastofnun verði bætt það fé sem hún hefur fengið fyrir þann 5% afla sem runnið hefur í þeirra sjóð, því að það er alveg ljóst að þeir hafa leyst verkefni sem eru ákaflega mikilvæg og hafa ekki þolað neina bið með þeim aukafjármunum sem ekki hefur í raun verið gert ráð fyrir að rynnu til þeirra eða réttara sagt sem enginn hefur vitað hve miklir væru og rynnu til þeirra. Það var alveg ljóst þegar Hafrannsóknastofnun eða forráðamenn Hafrannsóknastofnunar heimsóttu hv. fjárln. að þeir peningar hafa nýst þeim vel til rannsókna.
En ástæðan fyrir komu minni hér upp er ekki bara sú að velta fyrir mér þessum nýja sjóði heldur fór ég, eins og ég sagði í upphafi ræðu minnar, að velta því fyrir mér þegar ég sá í athugasemdum við lagafrv. að þeir fjármunir sem hefðu runnið í ríkissjóð vegna ólögmæts sjávarafla hefðu einungis runnið til hafrannsókna og eftirlits, að þá fannst mér full ástæða til að spyrja hæstv. sjútvrh. hvort svo hefði verið.