Hæstv. forseti. Ákvæðin sem þetta lagafrumvarp hefur að geyma er flest að finna í VI. og VII. kafla gildandi samkeppnislaga. Í frumvarpinu er lagt til að verkefni sem lúta að eftirliti með óréttmætum viðskiptaháttum og gagnsæi markaðarins verði færð frá samkeppnisyfirvöldum til Neytendastofu. Samhliða þessu frumvarpi eru lögð fram tvö önnur frumvörp, þ.e. frumvarp til nýrra samkeppnislaga, sem var til umræðu fyrr í dag, og frumvarp til laga um Neytendastofu og talsmann neytenda, sem kemur til umræðu síðar eða þegar umræðu um þetta frumvarp er lokið. Gagnrýni 2. minni hluta á þetta frumvarp lýtur fyrst og fremst að hinu stærra samhengi og er vísað í umfjöllun 2. minni hluta um frumvarp til samkeppnislaga hvað þetta snertir og þeirra röksemda sem fram hafa komið í umræðu um málið. Annar minni hluti vill vekja athygli á athugasemdum sem bárust efnahags- og viðskiptanefnd frá samtökum launafólks og lúta sérstaklega að mikilvægi þess að vernda börn fyrir óæskilegu áreiti af auglýsingum.

Full ástæða er til að huga alvarlega að því hvernig hægt er að bæta „auglýsingamenninguna“ í landinu. Í lögum er að finna ýmis ákvæði um auglýsingar og er að sjálfsögðu mikilvægt að eftir þeim sé farið. Það kann ekki góðri lukku að stýra að setja lög sem síðan eru hunsuð af óprúttnum aðilum eins og þekkist nú varðandi auglýsingar á áfengi. Eflaust ræðst auglýsingasiðferði aðeins að hluta til af lögum en fyrst og fremst af vilja manna til að virða þau og vilja framkvæmdarvaldsins til þess að sjá til þess að lögunum sé framfylgt. Á hvort tveggja hefur skort þar sem áfengisauglýsingarnar eru annars vegar.

Gagnvart einum hópi þarf löggjafinn að standa sérstakan vörð, með skýrum lögum sem síðan þarf að fylgja vel eftir í framkvæmd. Þessi hópur eru börnin. Að þeim er auglýsingum beint í sívaxandi mæli og börn eru einnig í sívaxandi mæli notuð í auglýsingum. Umboðsmaður barna hefur sett fram það sjónarmið að mikilvægt sé að lögfesta skýrari ákvæði um auglýsingar sem beinast að börnum en þau sem er að finna í núverandi löggjöf. Ákvæði þessa efnis er að finna í 22. gr. gildandi samkeppnislaga og er 8. gr. þessa frumvarps samhljóða henni. Umboðsmaður barna vill að hert sé á þessu lagaákvæði og það gert skýrara. Bæði ASÍ og BSRB taka undir ábendingar umboðsmanns barna hvað þetta varðar í umsögnum sínum um frumvarpið og eru þær birtar sem fylgiskjal með þessu áliti.

Áður en ég lýk máli mínu ætla ég að lesa það sem um þetta segir í 8. gr. sem er svohljóðandi, með leyfi forseta:

„Auglýsingar, sem höfða eiga til íslenskra neytenda, skulu vera á íslenskri tungu.

Auglýsingar skulu þannig úr garði gerðar að ekki leiki vafi á að um auglýsingar sé að ræða. Skulu þær skýrt aðgreindar frá öðru efni fjölmiðla.

Auglýsingar skulu miðast við að börn sjái þær og heyri og mega þær á engan hátt misbjóða þeim.

Í auglýsingum verður að sýna sérstaka varkárni vegna trúgirni barna og unglinga og áhrifa á þau.

Komi börn fram í auglýsingum skal þess gætt að sýna hvorki né lýsa hættulegu atferli eða atvikum er leitt geti til þess að þau eða önnur börn komist í hættu eða geri það sem óheimilt er.“

Í athugasemdum við 8. gr. segir, með leyfi forseta:

„Hér er í fyrsta lagi kveðið á um að auglýsingar skuli vera á íslensku. Í öðru lagi er mælt fyrir um að auglýsingar skuli þannig úr garði gerðar að ekki leiki vafi á því að um auglýsingar sé að ræða og að auglýsingar skuli skýrt aðgreindar frá öðru efni fjölmiðla. Loks eru í greininni ákvæði um börn og auglýsingar. Greinin er óbreytt frá 22. gr. samkeppnislaga.“

Eins og hér kom fram er um það fjallað í þessari grein að sýna skuli sérstaka aðgát varðandi börnin en umboðsmaður barna leggur áherslu á að þarna sé skýrar að orði kveðið og samtök launafólks taka undir með umboðsmanni Alþingis hvað það snertir.

Það er ljóst að breytingar hvað þetta snertir eru ekki á döfinni nú á síðustu metrum þinghaldsins en ég hvet til þess að þessi lagagrein verði tekin til skoðunar án þess að ég hafi nokkrar tillögur fram að færa um það hvernig orðalagið skuli vera eða hvernig greinin skuli úr garði gerð en ég beini því til efnahags- og viðskiptanefndar þingsins að taka þetta mál til sérstakrar skoðunar á komandi þingi.