Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect. Ferill 220. máls.
131. löggjafarþing 2004–2005.
Þskj. 499 — 220. mál.
um frv. til l. um breyt. á l. um húsnæðismál, nr. 44/1998, með síðari breytingum.
Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund Guðjón Bragason og Inga Val Jóhannsson frá félagsmálaráðuneyti, Guðmund Bjarnason og Jóhann Jóhannsson frá Íbúðalánasjóði, Árna Pál Árnason lögmann, Arnór Sighvatsson frá Seðlabanka Íslands, Pál Gunnar Pálsson og Ragnar Hafliðason frá Fjármálaeftirliti, Tryggva Þór Herbertsson og Axel Hall frá Hagfræðistofnun Háskóla Íslands, Hallgrím Guðmundsson og Sigurð Guðmundsson frá fjármálaráðuneyti, Guðmund Sigurðsson frá Samkeppnisstofnun, Guðjón Rúnarsson frá Samtökum banka og verðbréfafyrirtækja og Grétar Jónasson og Hauk Geir Garðarsson frá Félagi fasteignasala.
Meginefni frumvarps þessa er að hámarkslánshlutfall á lánum sem Íbúðalánasjóður veitir hækkar í allt að 90% af af matsverði eignar. Félagsmálaráðherra verður áfram heimilt að ákveða hámarkslán með reglugerð, en slíka heimild hefur hann haft frá setningu laga nr. 44/1998. Í athugasemdum við frumvarpið kemur fram að ráðherra muni áfram hafa svigrúm til innleiðingar breytinga á fjárhæðinni í reglugerð og að þegar breytingin verði komin til framkvæmda að fullu nemi hámarkslánsfjárhæð Íbúðalánasjóðs 90% af verði hóflegs íbúðarhúsnæðis. Þar sem almennar lánsheimildir hækka í 90% falla úr gildi lagaákvæði um veitingu svonefndra viðbótarlána fyrir efnaminni einstaklinga. Þá er í frumvarpinu gert ráð fyrir að leigumarkaðurinn verði efldur með því að Íbúðalánasjóður geti boðið tvenns konar lán til byggingar leiguhúsnæðis; annars vegar lán með breytanlegum vöxtum og hins vegar lán með föstum vöxtum. Í síðarnefnda tilvikinu verður ekki um uppgreiðsluheimild að ræða.
Miklar hræringar hafa orðið á húsnæðismarkaði upp á síðkastið, eða allt frá því að boðað var að hámarkslánshlutfall lána Íbúðalánasjóðs yrði hækkað í allt að 90% af matsverði eignar. Af þeim skriflegu umsögnum sem nefndinni hafa borist má ráða að skiptar skoðanir séu um það hvaða hlutverki Íbúðalánasjóður eigi að gegna, nú þegar viðskiptabankar og sparisjóðir hafa haslað sér völl á húsnæðismarkaði og eru farnir að bjóða allt að 100% lán til kaupa á íbúðarhúsnæði með litlum takmörkunum á hámarksfjárhæð. Telja sumir mikilvægt að styrkja Íbúðalánasjóð svo hann getið áfram verið raunverulegur valkostur fyrir fólk í fasteignakaupum. Aðrir telja hins vegar að hlutverk sjóðsins eigi fremur að einskorðast við það að gegna félagslegu hlutverki, svo sem að sinna lánveitingum til hinna efnaminni og lánveitingum á landsbyggðinni. Varðandi starfsemi Íbúðalánasjóðs hefur Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) með ákvörðun frá 11. ágúst 2004 skorið úr um að starfsemi sjóðsins samræmist ákvæðum EES-samningsins. Í niðurstöðu sinni hafnaði ESA kvörtun Samtaka banka og verðbréfafyrirtækja (SBV) þess efnis að starfsskilyrði Íbúðalánasjóðs raski eðlilegri og virkri samkeppni banka á íslenskum lánamarkaði. Nú hefur SBV áfrýjað þeim úrskurði til EFTA- dómstólsins til að fá endanlega úr því skorið hvort núverandi fyrirkomulag gangi gegn ríkisstyrkjareglum EES-samningsins eða ekki, sbr. fréttatilkynningu SBV 23. nóvember sl.
Vert er að vekja athygli á 8. gr. frumvarpsins en samkvæmt henni verður bætt við ákvæði til bráðabirgða. Í því er fjallað um þau tilvik þegar eigendaskipti verða á eign sem á hvílir viðbótarlán. Með ákvæðinu er sú regla lögfest að leita skuli samþykkis Íbúðalánasjóðs um yfirtöku nýs eiganda á þeim lánum sem ætlað er að hvíli áfram á eign. Í athugasemdum við þetta ákvæði í frumvarpinu kemur hins vegar fram að Íbúðalánasjóði skuli tilkynnt um yfirtöku láns. Lagatextinn gengur framar ummælum í athugasemdunum en rétt þykir að hnykkja á þeim skilningi að leitað verði eftir samþykki Íbúðalánasjóðs um yfirtöku nýs eiganda þegar um viðbótarlán er að ræða.
Nefndin vill benda á að sú fyrirgreiðsla sem Íbúðalánasjóður veitir er forsenda fyrir jöfnum aðgangi að lánsfé til fasteignakaupa óháð búsetu eða fjárhagslegri forsögu einstaklinga. Markmiðið með hækkun lánshlutfalls er að auðvelda kaupendum minni og meðalstórra fasteigna að fá heildstæða fjármögnun til slíkra kaupa. Nefndin telur að Íbúðalánasjóður hafi áfram mikilvægu hlutverki að gegna á húsnæðismarkaði, ekki síst þar sem lítil, sem engin, reynsla er komin á húsnæðislánaveitingar viðskiptabankanna. Þó ber að fagna þeirri samkeppni sem fram er komin þar sem hún hefur leitt til þess að vextir á lánum til húsnæðiskaupa hafa lækkað. Hins vegar er nauðsynlegt að stíga varlega til jarðar í þessum efnum og hafa ýmis aðvörunarorð komið fram sem hafa verið rædd á fundum nefndarinnar.
Má þar fyrst nefna að með auknu lánsfjárframboði má telja líklegt að fasteignaverð hækki meira en það hefur gert undanfarna mánuði. Nú þegar viðskiptabankarnir eru farnir að bjóða lán til húsnæðiskaupa og veita allt að 100% lán til þeirra með litlum takmörkunum á hámarksfjárhæð má hins vegar halda því fram að hækkun lána hjá Íbúðalánasjóði í 90% af matsverði eignar hafi lítil, sem engin, áhrif á fasteignaverð. Fram hefur komið frá ýmsum umsagnaraðilum að hófleg hækkun hámarksfjárhæðar umfram það sem nú er gert ráð fyrir breyti litlu varðandi þensluáhrif vegna þeirra lánamöguleika sem nú bjóðast hjá bönkunum. Hins vegar var varað við því að Íbúðalánsjóður fari í of mikla samkeppni við viðskiptabankana.
Jafnframt verður að telja að með auknu framboði á lánsfé aukist líkur á mikilli skuldsetningu heimilanna. Þannig getur verið hætta á að einstaklingar eða fjölskyldur sem ekki hafa ráð til, festi kaup á húsnæði með mikilli skuldsetningu sem verður svo jafnvel ekki hægt að standa undir. Í framhaldi af þessu má benda á mikilvægi þess að lántakendur séu upplýstir um þá áhættu sem í því felst að fá lánað allt að 90% af matsverði eignar. Áhættan af slíkri fjárfestingu er talsverð, en enn meiri áhætta er hins vegar í því fólgin að taka lán fyrir 100% af matsverði fasteignar eins og viðskiptabankar og sparisjóðir hafa boðið. Einnig hafa heyrst aðvörunarorð um að sökum mikillar þenslu á fasteignamarkaði þessa stundina geti þeir sem nú taka lán til húsnæðiskaupa lent í því á næstu árum að eigið fé sem bundið er í fasteign þeirra verði neikvætt og eignir þeirra yfirveðsettar. Slík þróun gæti leitt til þess að skuldarar lendi í miklum fjárhagslegum vanda. Fjöldamörg dæmi má nefna frá nágrannalöndunum þar sem fasteignaverð hefur farið lækkandi. Má þar til dæmis nefna Noreg þar sem verð á fasteignum lækkaði um 48% á árunum 1986–93 og Finnland þar sem raunlækkun var yfir 50% á árunum 1989–93. Jafnframt má nefna að í Bretlandi lækkaði fasteignaverð um tæp 30% á árunum 1989–93. Talið er að meðaltal af niðursveiflum fasteignaverðs í 29 tilfellum sé um 15–17%.
Þá má benda á að lánveitingar viðskiptabankanna hafa sætt takmörkunum að því leyti að boðið er upp á lægra lánshlutfall á landsbyggðinni, þ.e. utan helstu þéttbýlissvæða. Telja verður æskilegt að landsmenn allir búi við jafnræði í þessum efnum og geti haft aðgang að lánsfjármagni til kaupa á íbúðarhúsnæði á sömu eða svipuðum kjörum, en frumvarp þetta styrkir sannarlega slík sjónarmið. Auk þess er æskilegt að Íbúðalánasjóður verði áfram á hinum almenna markaði þar til lengri reynsla er komin á lánveitingar viðskiptabanka og sparisjóða á þessu sviði og ljóst þykir að þeir geti boðið lán til fasteignakaupa á jafngóðum kjörum og og þeir hafa boðið undanfarna mánuði.
Í nefndinni var rætt um hvaða möguleika Íbúðalánasjóður hefði til að mæta þörfum fólks með eldri óhagstæðari lán frá sjóðnum og til að verja sjóðinn uppgreiðslu. Fram kom af hálfu fulltrúa félagsmálaráðuneytis að kannaðir yrði möguleikar þess að heimila sjóðnum að fallast á takmarkaðar veðsetningar framar eldri lánum sjóðsins.
Í frumvarpi þessu er gert ráð fyrir því að hámarkslánsfjárhæð Íbúðalánasjóðs nemi 90% af verði ,,hóflegs íbúðarhúsnæðis“. Hefur félagsmálaráðherra heimild til að ákvarða hámarksfjárhæð lánveitingar með reglugerð. Samkvæmt frumvarpinu er gert ráð fyrir að hámarkslánsfjárhæð verði 13 millj. kr. við gildistöku laga þessara og haldi síðan áfram að hækka á kjörtímabilinu.
Í eftirfarandi töflu má sjá meðalupphæð þinglýstra kaupsamninga frá sl. októbermánuði og er upphæðum skipt niður eftir stærð eignar og því hvort fasteign er á höfuðborgarsvæðinu eða landsbyggðinni.
Nefndin leggur til eftirfarandi breytingar á frumvarpinu:
1. Lagt er til að við bætist ný grein sem verði 4. gr. en þar segir að íbúðabréf skuli gefin út sem framseljanleg rafrænt eignaskráð verðbréf.
Hér er aðeins um tæknilegt atriði að ræða sem þó skiptir máli til að eyða hugsanlegri óvissu við framkvæmd útboða íbúðabréfa. Þörf er á þessari breytingu til að taka skýrt fram að markmið ákvæðisins er að tryggja að íbúðabréf séu rafbréf, óháð því hvort þau eru skráð í Verðbréfaskráningu Íslands eða hjá öðrum verðbréfaskráningum, svo sem hjá Euroclear, eins og nú er.
2. Lagt er til að við bætist ný grein sem verði 5. gr. Samkvæmt henni getur ráðherra heimilað Íbúðalánasjóði með reglugerð að bjóða skuldurum ÍLS-veðbréfa að afsala sér rétti til að greiða upp lán eða greiða aukaafborganir gegn því að greiða lægri vexti.
Með þessari breytingu getur félagsmálaráðherra heimilað Íbúðalánasjóði sama svigrúm við lánveitingar og aðrar fjármálastofnanir njóta samkvæmt almennum lögum á hverjum tíma, nú lög um neytendalán, nr. 121/1994, með síðari breytingum. Nokkur óvissa ríkir um heimildir fjármálastofnana í þessum efnum og hefur Samkeppnisstofnun málið til skoðunar. Þar til niðurstaða í því máli liggur fyrir telur nefndin rétt að beðið verði með setningu reglugerðar á grundvelli þessa ákvæðis. Jafnframt vill nefndin taka fram að augljóst er að efni slíkrar reglugerðar hlýtur að taka mið af niðurstöðu Samkeppnisstofnunar í málinu.
3. Lögð er til breyting á 5. gr., sem verður 7. gr., þess efnis að vextir af lánum til leiguíbúða geti verið fastir eða breytilegir. Fastir vextir munu ákveðast á sama hátt og vextir ÍLS- veðbréfa en Íbúðalánasjóður skal ákveða breytilega vexti við gerð fjárhagsáætlunar ár hvert.
Breyting þessi er til samræmis við nýja 5. gr. frumvarpsins. Lán til leiguíbúða eru ekki háð ákvæðum laga um neytendalán, nr. 121/1994, en rétt þykir að ákvörðun um þóknun fyrir uppgreiðslu láns verði bundin í reglugerð á sama hátt og mælt er fyrir um í 5. gr.
4. Lögð er til breyting á 1. mgr. 9. gr. og er þar lagt til að lögin öðlist þegar gildi.
Leggur nefndin til að frumvarpið verði samþykkt með framangreindum breytingum sem gerð er tillaga um í sérstöku þingskjali.
Jóhanna Sigurðardóttir, Gunnar Örlygsson og Katrín Júlíusdóttir skrifa undir álit þetta með fyrirvara um einstaka þætti málsins, t.d. uppgreiðsluálag, og leggja einnig megináherslu á hækkun hámarkslánsfjárhæðar. Áskilur minni hlutinn sér rétt í því sambandi til að styðja og flytja breytingartillögur.
Álfheiður Ingadóttir sat fundi nefndarinnar sem áheyrnarfulltrúi og er hún samþykk áliti þessu en tekur undir sjónarmið minni hlutans.
Fylgiskjal.
Fasteignamat ríkisins:
*Samningar fyrir nóvember 2004 hafa ekki allir borist Fasteignamatinu.
131. löggjafarþing 2004–2005.
Þskj. 499 — 220. mál.
Nefndarálit
um frv. til l. um breyt. á l. um húsnæðismál, nr. 44/1998, með síðari breytingum.
Frá félagsmálanefnd.
Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund Guðjón Bragason og Inga Val Jóhannsson frá félagsmálaráðuneyti, Guðmund Bjarnason og Jóhann Jóhannsson frá Íbúðalánasjóði, Árna Pál Árnason lögmann, Arnór Sighvatsson frá Seðlabanka Íslands, Pál Gunnar Pálsson og Ragnar Hafliðason frá Fjármálaeftirliti, Tryggva Þór Herbertsson og Axel Hall frá Hagfræðistofnun Háskóla Íslands, Hallgrím Guðmundsson og Sigurð Guðmundsson frá fjármálaráðuneyti, Guðmund Sigurðsson frá Samkeppnisstofnun, Guðjón Rúnarsson frá Samtökum banka og verðbréfafyrirtækja og Grétar Jónasson og Hauk Geir Garðarsson frá Félagi fasteignasala.
Meginefni frumvarps þessa er að hámarkslánshlutfall á lánum sem Íbúðalánasjóður veitir hækkar í allt að 90% af af matsverði eignar. Félagsmálaráðherra verður áfram heimilt að ákveða hámarkslán með reglugerð, en slíka heimild hefur hann haft frá setningu laga nr. 44/1998. Í athugasemdum við frumvarpið kemur fram að ráðherra muni áfram hafa svigrúm til innleiðingar breytinga á fjárhæðinni í reglugerð og að þegar breytingin verði komin til framkvæmda að fullu nemi hámarkslánsfjárhæð Íbúðalánasjóðs 90% af verði hóflegs íbúðarhúsnæðis. Þar sem almennar lánsheimildir hækka í 90% falla úr gildi lagaákvæði um veitingu svonefndra viðbótarlána fyrir efnaminni einstaklinga. Þá er í frumvarpinu gert ráð fyrir að leigumarkaðurinn verði efldur með því að Íbúðalánasjóður geti boðið tvenns konar lán til byggingar leiguhúsnæðis; annars vegar lán með breytanlegum vöxtum og hins vegar lán með föstum vöxtum. Í síðarnefnda tilvikinu verður ekki um uppgreiðsluheimild að ræða.
Miklar hræringar hafa orðið á húsnæðismarkaði upp á síðkastið, eða allt frá því að boðað var að hámarkslánshlutfall lána Íbúðalánasjóðs yrði hækkað í allt að 90% af matsverði eignar. Af þeim skriflegu umsögnum sem nefndinni hafa borist má ráða að skiptar skoðanir séu um það hvaða hlutverki Íbúðalánasjóður eigi að gegna, nú þegar viðskiptabankar og sparisjóðir hafa haslað sér völl á húsnæðismarkaði og eru farnir að bjóða allt að 100% lán til kaupa á íbúðarhúsnæði með litlum takmörkunum á hámarksfjárhæð. Telja sumir mikilvægt að styrkja Íbúðalánasjóð svo hann getið áfram verið raunverulegur valkostur fyrir fólk í fasteignakaupum. Aðrir telja hins vegar að hlutverk sjóðsins eigi fremur að einskorðast við það að gegna félagslegu hlutverki, svo sem að sinna lánveitingum til hinna efnaminni og lánveitingum á landsbyggðinni. Varðandi starfsemi Íbúðalánasjóðs hefur Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) með ákvörðun frá 11. ágúst 2004 skorið úr um að starfsemi sjóðsins samræmist ákvæðum EES-samningsins. Í niðurstöðu sinni hafnaði ESA kvörtun Samtaka banka og verðbréfafyrirtækja (SBV) þess efnis að starfsskilyrði Íbúðalánasjóðs raski eðlilegri og virkri samkeppni banka á íslenskum lánamarkaði. Nú hefur SBV áfrýjað þeim úrskurði til EFTA- dómstólsins til að fá endanlega úr því skorið hvort núverandi fyrirkomulag gangi gegn ríkisstyrkjareglum EES-samningsins eða ekki, sbr. fréttatilkynningu SBV 23. nóvember sl.
Vert er að vekja athygli á 8. gr. frumvarpsins en samkvæmt henni verður bætt við ákvæði til bráðabirgða. Í því er fjallað um þau tilvik þegar eigendaskipti verða á eign sem á hvílir viðbótarlán. Með ákvæðinu er sú regla lögfest að leita skuli samþykkis Íbúðalánasjóðs um yfirtöku nýs eiganda á þeim lánum sem ætlað er að hvíli áfram á eign. Í athugasemdum við þetta ákvæði í frumvarpinu kemur hins vegar fram að Íbúðalánasjóði skuli tilkynnt um yfirtöku láns. Lagatextinn gengur framar ummælum í athugasemdunum en rétt þykir að hnykkja á þeim skilningi að leitað verði eftir samþykki Íbúðalánasjóðs um yfirtöku nýs eiganda þegar um viðbótarlán er að ræða.
Nefndin vill benda á að sú fyrirgreiðsla sem Íbúðalánasjóður veitir er forsenda fyrir jöfnum aðgangi að lánsfé til fasteignakaupa óháð búsetu eða fjárhagslegri forsögu einstaklinga. Markmiðið með hækkun lánshlutfalls er að auðvelda kaupendum minni og meðalstórra fasteigna að fá heildstæða fjármögnun til slíkra kaupa. Nefndin telur að Íbúðalánasjóður hafi áfram mikilvægu hlutverki að gegna á húsnæðismarkaði, ekki síst þar sem lítil, sem engin, reynsla er komin á húsnæðislánaveitingar viðskiptabankanna. Þó ber að fagna þeirri samkeppni sem fram er komin þar sem hún hefur leitt til þess að vextir á lánum til húsnæðiskaupa hafa lækkað. Hins vegar er nauðsynlegt að stíga varlega til jarðar í þessum efnum og hafa ýmis aðvörunarorð komið fram sem hafa verið rædd á fundum nefndarinnar.
Má þar fyrst nefna að með auknu lánsfjárframboði má telja líklegt að fasteignaverð hækki meira en það hefur gert undanfarna mánuði. Nú þegar viðskiptabankarnir eru farnir að bjóða lán til húsnæðiskaupa og veita allt að 100% lán til þeirra með litlum takmörkunum á hámarksfjárhæð má hins vegar halda því fram að hækkun lána hjá Íbúðalánasjóði í 90% af matsverði eignar hafi lítil, sem engin, áhrif á fasteignaverð. Fram hefur komið frá ýmsum umsagnaraðilum að hófleg hækkun hámarksfjárhæðar umfram það sem nú er gert ráð fyrir breyti litlu varðandi þensluáhrif vegna þeirra lánamöguleika sem nú bjóðast hjá bönkunum. Hins vegar var varað við því að Íbúðalánsjóður fari í of mikla samkeppni við viðskiptabankana.
Jafnframt verður að telja að með auknu framboði á lánsfé aukist líkur á mikilli skuldsetningu heimilanna. Þannig getur verið hætta á að einstaklingar eða fjölskyldur sem ekki hafa ráð til, festi kaup á húsnæði með mikilli skuldsetningu sem verður svo jafnvel ekki hægt að standa undir. Í framhaldi af þessu má benda á mikilvægi þess að lántakendur séu upplýstir um þá áhættu sem í því felst að fá lánað allt að 90% af matsverði eignar. Áhættan af slíkri fjárfestingu er talsverð, en enn meiri áhætta er hins vegar í því fólgin að taka lán fyrir 100% af matsverði fasteignar eins og viðskiptabankar og sparisjóðir hafa boðið. Einnig hafa heyrst aðvörunarorð um að sökum mikillar þenslu á fasteignamarkaði þessa stundina geti þeir sem nú taka lán til húsnæðiskaupa lent í því á næstu árum að eigið fé sem bundið er í fasteign þeirra verði neikvætt og eignir þeirra yfirveðsettar. Slík þróun gæti leitt til þess að skuldarar lendi í miklum fjárhagslegum vanda. Fjöldamörg dæmi má nefna frá nágrannalöndunum þar sem fasteignaverð hefur farið lækkandi. Má þar til dæmis nefna Noreg þar sem verð á fasteignum lækkaði um 48% á árunum 1986–93 og Finnland þar sem raunlækkun var yfir 50% á árunum 1989–93. Jafnframt má nefna að í Bretlandi lækkaði fasteignaverð um tæp 30% á árunum 1989–93. Talið er að meðaltal af niðursveiflum fasteignaverðs í 29 tilfellum sé um 15–17%.
Þá má benda á að lánveitingar viðskiptabankanna hafa sætt takmörkunum að því leyti að boðið er upp á lægra lánshlutfall á landsbyggðinni, þ.e. utan helstu þéttbýlissvæða. Telja verður æskilegt að landsmenn allir búi við jafnræði í þessum efnum og geti haft aðgang að lánsfjármagni til kaupa á íbúðarhúsnæði á sömu eða svipuðum kjörum, en frumvarp þetta styrkir sannarlega slík sjónarmið. Auk þess er æskilegt að Íbúðalánasjóður verði áfram á hinum almenna markaði þar til lengri reynsla er komin á lánveitingar viðskiptabanka og sparisjóða á þessu sviði og ljóst þykir að þeir geti boðið lán til fasteignakaupa á jafngóðum kjörum og og þeir hafa boðið undanfarna mánuði.
Í nefndinni var rætt um hvaða möguleika Íbúðalánasjóður hefði til að mæta þörfum fólks með eldri óhagstæðari lán frá sjóðnum og til að verja sjóðinn uppgreiðslu. Fram kom af hálfu fulltrúa félagsmálaráðuneytis að kannaðir yrði möguleikar þess að heimila sjóðnum að fallast á takmarkaðar veðsetningar framar eldri lánum sjóðsins.
Í frumvarpi þessu er gert ráð fyrir því að hámarkslánsfjárhæð Íbúðalánasjóðs nemi 90% af verði ,,hóflegs íbúðarhúsnæðis“. Hefur félagsmálaráðherra heimild til að ákvarða hámarksfjárhæð lánveitingar með reglugerð. Samkvæmt frumvarpinu er gert ráð fyrir að hámarkslánsfjárhæð verði 13 millj. kr. við gildistöku laga þessara og haldi síðan áfram að hækka á kjörtímabilinu.
Í eftirfarandi töflu má sjá meðalupphæð þinglýstra kaupsamninga frá sl. októbermánuði og er upphæðum skipt niður eftir stærð eignar og því hvort fasteign er á höfuðborgarsvæðinu eða landsbyggðinni.
| Stærð í fermetrum | Verð í þús. kr., höfuðborgarsvæði | Verð í þús kr., landsbyggð |
| 70–90 | 12.411 | 8.579 |
| 90–110 | 14.582 | 9.975 |
| 110–130 | 16.620 | 9.187 |
| 130–150 | 19.493 | 11.258 |
| Sérbýli | 27.428 | 12.506 |
Nefndin leggur til eftirfarandi breytingar á frumvarpinu:
1. Lagt er til að við bætist ný grein sem verði 4. gr. en þar segir að íbúðabréf skuli gefin út sem framseljanleg rafrænt eignaskráð verðbréf.
Hér er aðeins um tæknilegt atriði að ræða sem þó skiptir máli til að eyða hugsanlegri óvissu við framkvæmd útboða íbúðabréfa. Þörf er á þessari breytingu til að taka skýrt fram að markmið ákvæðisins er að tryggja að íbúðabréf séu rafbréf, óháð því hvort þau eru skráð í Verðbréfaskráningu Íslands eða hjá öðrum verðbréfaskráningum, svo sem hjá Euroclear, eins og nú er.
2. Lagt er til að við bætist ný grein sem verði 5. gr. Samkvæmt henni getur ráðherra heimilað Íbúðalánasjóði með reglugerð að bjóða skuldurum ÍLS-veðbréfa að afsala sér rétti til að greiða upp lán eða greiða aukaafborganir gegn því að greiða lægri vexti.
Með þessari breytingu getur félagsmálaráðherra heimilað Íbúðalánasjóði sama svigrúm við lánveitingar og aðrar fjármálastofnanir njóta samkvæmt almennum lögum á hverjum tíma, nú lög um neytendalán, nr. 121/1994, með síðari breytingum. Nokkur óvissa ríkir um heimildir fjármálastofnana í þessum efnum og hefur Samkeppnisstofnun málið til skoðunar. Þar til niðurstaða í því máli liggur fyrir telur nefndin rétt að beðið verði með setningu reglugerðar á grundvelli þessa ákvæðis. Jafnframt vill nefndin taka fram að augljóst er að efni slíkrar reglugerðar hlýtur að taka mið af niðurstöðu Samkeppnisstofnunar í málinu.
3. Lögð er til breyting á 5. gr., sem verður 7. gr., þess efnis að vextir af lánum til leiguíbúða geti verið fastir eða breytilegir. Fastir vextir munu ákveðast á sama hátt og vextir ÍLS- veðbréfa en Íbúðalánasjóður skal ákveða breytilega vexti við gerð fjárhagsáætlunar ár hvert.
Breyting þessi er til samræmis við nýja 5. gr. frumvarpsins. Lán til leiguíbúða eru ekki háð ákvæðum laga um neytendalán, nr. 121/1994, en rétt þykir að ákvörðun um þóknun fyrir uppgreiðslu láns verði bundin í reglugerð á sama hátt og mælt er fyrir um í 5. gr.
4. Lögð er til breyting á 1. mgr. 9. gr. og er þar lagt til að lögin öðlist þegar gildi.
Leggur nefndin til að frumvarpið verði samþykkt með framangreindum breytingum sem gerð er tillaga um í sérstöku þingskjali.
Jóhanna Sigurðardóttir, Gunnar Örlygsson og Katrín Júlíusdóttir skrifa undir álit þetta með fyrirvara um einstaka þætti málsins, t.d. uppgreiðsluálag, og leggja einnig megináherslu á hækkun hámarkslánsfjárhæðar. Áskilur minni hlutinn sér rétt í því sambandi til að styðja og flytja breytingartillögur.
Álfheiður Ingadóttir sat fundi nefndarinnar sem áheyrnarfulltrúi og er hún samþykk áliti þessu en tekur undir sjónarmið minni hlutans.
Alþingi, 30. nóv. 2004.
Siv Friðleifsdóttir,
form., frsm.
Einar K. Guðfinnsson.
Jóhanna Sigurðardóttir,
með fyrirvara.
Guðlaugur Þór Þórðarson.
Gunnar Örlygsson,
með fyrirvara.
Pétur H. Blöndal.
Birkir Jón Jónsson.
Katrín Júlíusdóttir,
með fyrirvara.
Fylgiskjal.
Fasteignamat ríkisins:
Meðalupphæð þinglýstra kaupsamninga
frá janúar 2003 til nóvember 2004.*
| Íbúðarhúsnæði á höfuðborgarsvæði | Íbúðarhúsnæði utan höfuðborgarsvæðis | ||||||||
| Ár |
Mán. |
Meðal- flm. |
Meðalbyggingarár |
Fjöldi samn. |
Meðalupphæð samnings, þús. kr. |
Meðalflm |
Meðalbyggingarár |
Fjöldi samn. |
Meðalupphæð samnings, þús. kr. |
| 70–90 m² |
70–90 m² |
||||||||
| 2003 | 1 | 80 | 1970 | 85 | 10.459 | 80 | 1970 | 23 | 7.522 |
| 2003 | 2 | 80 | 1968 | 146 | 10.621 | 81 | 1973 | 29 | 7.131 |
| 2003 | 3 | 81 | 1971 | 151 | 10.774 | 80 | 1973 | 30 | 7.491 |
| 2003 | 4 | 80 | 1969 | 114 | 10.687 | 79 | 1963 | 39 | 6.841 |
| 2003 | 5 | 80 | 1966 | 122 | 10.832 | 82 | 1973 | 22 | 7.536 |
| 2003 | 6 | 79 | 1970 | 115 | 10.840 | 80 | 1965 | 27 | 6.290 |
| 2003 | 7 | 81 | 1972 | 201 | 11.229 | 79 | 1962 | 45 | 7.382 |
| 2003 | 8 | 81 | 1967 | 110 | 11.493 | 81 | 1970 | 25 | 7.335 |
| 2003 | 9 | 81 | 1972 | 141 | 11.132 | 80 | 1969 | 48 | 7.018 |
| 2003 | 10 | 80 | 1969 | 176 | 10.914 | 80 | 1973 | 39 | 7.786 |
| 2003 | 11 | 81 | 1971 | 120 | 11.174 | 80 | 1974 | 45 | 7.164 |
| 2003 | 12 | 81 | 1975 | 102 | 11.312 | 80 | 1972 | 26 | 6.749 |
| 2004 | 1 | 80 | 1969 | 93 | 11.226 | 81 | 1967 | 23 | 7.248 |
| 2004 | 2 | 79 | 1972 | 120 | 11.544 | 80 | 1970 | 28 | 7.431 |
| 2004 | 3 | 80 | 1968 | 138 | 11.388 | 78 | 1972 | 40 | 7.429 |
| 2004 | 4 | 79 | 1971 | 108 | 11.826 | 78 | 1964 | 20 | 7.014 |
| 2004 | 5 | 81 | 1970 | 123 | 11.907 | 81 | 1965 | 30 | 8.343 |
| 2004 | 6 | 80 | 1971 | 152 | 11.792 | 80 | 1971 | 33 | 7.718 |
| 2004 | 7 | 81 | 1972 | 125 | 12.135 | 79 | 1974 | 35 | 7.948 |
| 2004 | 8 | 80 | 1970 | 142 | 11.939 | 80 | 1969 | 47 | 6.979 |
| 2004 | 9 | 80 | 1969 | 183 | 12.164 | 81 | 1968 | 41 | 7.490 |
| 2004 | 10 | 80 | 1974 | 188 | 12.411 | 81 | 1974 | 47 | 8.579 |
| 2004 | 11 | 81 | 1972 | 65 | 12.782 | 82 | 1969 | 6 | 8.700 |
| 90–110 m² | 90–110 m² | ||||||||
| 2003 | 1 | 102 | 1975 | 67 | 12.696 | 99 | 1969 | 20 | 7.131 |
| 2003 | 2 | 100 | 1978 | 108 | 12.502 | 101 | 1965 | 25 | 7.984 |
| 2003 | 3 | 99 | 1972 | 123 | 12.386 | 100 | 1966 | 27 | 8.567 |
| 2003 | 4 | 100 | 1977 | 112 | 12.663 | 100 | 1964 | 34 | 7.966 |
| 2003 | 5 | 100 | 1977 | 102 | 12.729 | 101 | 1973 | 19 | 8.717 |
| 2003 | 6 | 99 | 1973 | 109 | 12.987 | 103 | 1971 | 26 | 8.875 |
| 2003 | 7 | 100 | 1975 | 148 | 12.612 | 100 | 1973 | 42 | 8.469 |
| 2003 | 8 | 100 | 1980 | 99 | 12.812 | 102 | 1964 | 27 | 8.279 |
| 2003 | 9 | 100 | 1977 | 158 | 12.779 | 99 | 1973 | 35 | 9.209 |
| 2003 | 10 | 100 | 1978 | 153 | 12.829 | 101 | 1975 | 35 | 8.433 |
| 2003 | 11 | 100 | 1977 | 113 | 13.104 | 100 | 1971 | 28 | 7.771 |
| 2003 | 12 | 100 | 1978 | 109 | 12.818 | 101 | 1964 | 26 | 7.743 |
| 2004 | 1 | 100 | 1979 | 89 | 13.265 | 99 | 1974 | 16 | 9.533 |
| 2004 | 2 | 101 | 1980 | 112 | 13.584 | 101 | 1972 | 40 | 9.062 |
| 2004 | 3 | 100 | 1978 | 137 | 13.762 | 99 | 1972 | 37 | 9.167 |
| 2004 | 4 | 99 | 1977 | 105 | 13.421 | 100 | 1975 | 24 | 9.436 |
| 2004 | 5 | 100 | 1976 | 144 | 13.675 | 99 | 1968 | 51 | 9.069 |
| 2004 | 6 | 100 | 1976 | 158 | 13.781 | 100 | 1964 | 33 | 9.415 |
| 2004 | 7 | 99 | 1976 | 109 | 13.984 | 101 | 1975 | 34 | 8.897 |
| 2004 | 8 | 99 | 1978 | 112 | 14.018 | 98 | 1976 | 34 | 9.649 |
| 2004 | 9 | 99 | 1977 | 186 | 14.201 | 100 | 1969 | 41 | 9.517 |
| 2004 | 10 | 100 | 1984 | 211 | 14.582 | 100 | 1967 | 45 | 9.975 |
| 2004 | 11 | 99 | 1983 | 58 | 14.681 | 99 | 1982 | 16 | 10.619 |
| 110–130 m² | 110–130 m² | ||||||||
| 2003 | 1 | 117 | 1973 | 44 | 14.475 | 121 | 1966 | 20 | 7.770 |
| 2003 | 2 | 120 | 1975 | 48 | 13.968 | 120 | 1955 | 19 | 7.904 |
| 2003 | 3 | 119 | 1974 | 85 | 14.526 | 119 | 1968 | 19 | 8.912 |
| 2003 | 4 | 118 | 1979 | 72 | 14.541 | 121 | 1971 | 32 | 9.765 |
| 2003 | 5 | 118 | 1976 | 65 | 14.589 | 121 | 1970 | 28 | 8.998 |
| 2003 | 6 | 119 | 1975 | 60 | 14.537 | 120 | 1966 | 21 | 8.844 |
| 2003 | 7 | 120 | 1974 | 81 | 14.559 | 120 | 1970 | 29 | 9.871 |
| 2003 | 8 | 118 | 1978 | 81 | 14.507 | 119 | 1957 | 24 | 8.590 |
| 2003 | 9 | 119 | 1980 | 98 | 15.018 | 118 | 1964 | 34 | 9.287 |
| 2003 | 10 | 120 | 1983 | 92 | 14.948 | 119 | 1972 | 39 | 9.413 |
| 2003 | 11 | 120 | 1976 | 84 | 14.831 | 118 | 1978 | 24 | 9.953 |
| 2003 | 12 | 119 | 1978 | 63 | 14.780 | 121 | 1975 | 30 | 9.391 |
| 2004 | 1 | 119 | 1976 | 51 | 14.661 | 119 | 1965 | 20 | 9.515 |
| 2004 | 2 | 119 | 1976 | 79 | 15.363 | 120 | 1963 | 35 | 8.393 |
| 2004 | 3 | 120 | 1981 | 78 | 15.419 | 121 | 1969 | 28 | 8.953 |
| 2004 | 4 | 119 | 1979 | 79 | 15.556 | 121 | 1967 | 19 | 9.158 |
| 2004 | 5 | 119 | 1984 | 78 | 15.912 | 120 | 1957 | 19 | 7.626 |
| 2004 | 6 | 119 | 1977 | 108 | 15.841 | 118 | 1963 | 24 | 7.544 |
| 2004 | 7 | 119 | 1984 | 78 | 16.542 | 117 | 1958 | 13 | 8.968 |
| 2004 | 8 | 121 | 1984 | 89 | 16.667 | 121 | 1966 | 31 | 9.711 |
| 2004 | 9 | 119 | 1983 | 152 | 16.697 | 120 | 1963 | 42 | 9.725 |
| 2004 | 10 | 119 | 1985 | 122 | 16.620 | 121 | 1965 | 33 | 9.187 |
| 2004 | 11 | 119 | 1987 | 39 | 17.178 | 117 | 1982 | 8 | 12.581 |
| 130–150 m² | 130–150 m² | ||||||||
| 2003 | 1 | 140 | 1973 | 26 | 15.550 | 140 | 1971 | 28 | 10.759 |
| 2003 | 2 | 139 | 1975 | 42 | 15.373 | 141 | 1970 | 31 | 11.008 |
| 2003 | 3 | 142 | 1973 | 43 | 16.188 | 143 | 1973 | 31 | 10.747 |
| 2003 | 4 | 140 | 1975 | 42 | 15.631 | 139 | 1969 | 22 | 10.777 |
| 2003 | 5 | 139 | 1969 | 34 | 16.234 | 142 | 1964 | 26 | 9.863 |
| 2003 | 6 | 139 | 1973 | 47 | 16.559 | 143 | 1963 | 25 | 8.608 |
| 2003 | 7 | 138 | 1975 | 58 | 15.865 | 138 | 1971 | 32 | 10.984 |
| 2003 | 8 | 139 | 1980 | 58 | 16.731 | 138 | 1963 | 22 | 10.359 |
| 2003 | 9 | 140 | 1976 | 51 | 16.547 | 141 | 1972 | 19 | 11.495 |
| 2003 | 10 | 139 | 1976 | 51 | 17.183 | 140 | 1973 | 34 | 11.721 |
| 2003 | 11 | 140 | 1979 | 41 | 17.793 | 141 | 1970 | 19 | 10.583 |
| 2003 | 12 | 139 | 1974 | 40 | 16.772 | 141 | 1970 | 17 | 10.794 |
| 2004 | 1 | 139 | 1982 | 27 | 16.945 | 138 | 1969 | 16 | 9.125 |
| 2004 | 2 | 139 | 1985 | 50 | 17.366 | 141 | 1969 | 22 | 10.421 |
| 2004 | 3 | 140 | 1985 | 62 | 17.481 | 141 | 1965 | 26 | 10.865 |
| 2004 | 4 | 140 | 1977 | 52 | 17.791 | 140 | 1967 | 32 | 11.207 |
| 2004 | 5 | 139 | 1979 | 63 | 17.089 | 140 | 1967 | 45 | 11.571 |
| 2004 | 6 | 141 | 1976 | 47 | 18.144 | 141 | 1965 | 19 | 11.144 |
| 2004 | 7 | 141 | 1976 | 47 | 18.147 | 139 | 1966 | 21 | 10.855 |
| 2004 | 8 | 140 | 1981 | 57 | 18.245 | 141 | 1967 | 36 | 11.364 |
| 2004 | 9 | 138 | 1980 | 81 | 19.039 | 140 | 1967 | 27 | 13.193 |
| 2004 | 10 | 140 | 1986 | 98 | 19.493 | 142 | 1971 | 26 | 11.258 |
| 2004 | 11 | 136 | 1982 | 24 | 19.285 | 140 | 1973 | 10 | 11.097 |
| Sérbýli á höfuðborgarsvæði | Sérbýli utan höfuðborgarsvæðis | ||||||||
| Ár |
Mán. |
Meðal- flm. |
Meðalbyggingarár |
Fjöldi samn. |
Meðalupphæð samnings, þús. kr. |
Meðalflm |
Meðalbyggingarár |
Fjöldi samn. |
Meðalupphæð samnings, þús. kr. |
| 2003 | 1 | 196 | 1970 | 66 | 20.109 | 154 | 1968 | 90 | 9.724 |
| 2003 | 2 | 186 | 1976 | 94 | 20.110 | 153 | 1971 | 94 | 10.301 |
| 2003 | 3 | 187 | 1975 | 110 | 20.379 | 163 | 1966 | 131 | 10.325 |
| 2003 | 4 | 196 | 1974 | 97 | 21.305 | 151 | 1969 | 118 | 10.728 |
| 2003 | 5 | 195 | 1973 | 100 | 20.857 | 172 | 1969 | 131 | 12.475 |
| 2003 | 6 | 185 | 1974 | 93 | 20.781 | 174 | 1968 | 113 | 10.248 |
| 2003 | 7 | 189 | 1977 | 138 | 20.822 | 159 | 1970 | 150 | 10.626 |
| 2003 | 8 | 202 | 1977 | 108 | 22.660 | 160 | 1965 | 116 | 10.971 |
| 2003 | 9 | 211 | 1971 | 117 | 23.724 | 162 | 1966 | 132 | 10.206 |
| 2003 | 10 | 194 | 1975 | 130 | 21.500 | 154 | 1970 | 145 | 10.743 |
| 2003 | 11 | 191 | 1975 | 90 | 22.836 | 187 | 1968 | 124 | 11.245 |
| 2003 | 12 | 203 | 1976 | 83 | 22.649 | 165 | 1970 | 101 | 10.695 |
| 2004 | 1 | 199 | 1976 | 65 | 22.858 | 157 | 1968 | 71 | 11.091 |
| 2004 | 2 | 194 | 1978 | 75 | 21.391 | 159 | 1970 | 120 | 11.845 |
| 2004 | 3 | 193 | 1977 | 120 | 22.955 | 164 | 1968 | 134 | 11.315 |
| 2004 | 4 | 198 | 1977 | 84 | 23.709 | 163 | 1967 | 122 | 11.968 |
| 2004 | 5 | 191 | 1976 | 124 | 22.832 | 168 | 1969 | 173 | 12.593 |
| 2004 | 6 | 197 | 1976 | 126 | 24.533 | 168 | 1968 | 137 | 12.092 |
| 2004 | 7 | 183 | 1976 | 82 | 23.959 | 159 | 1968 | 112 | 11.633 |
| 2004 | 8 | 180 | 1975 | 90 | 23.657 | 150 | 1968 | 139 | 11.205 |
| 2004 | 9 | 200 | 1975 | 153 | 26.756 | 163 | 1965 | 157 | 11.911 |
| 2004 | 10 | 206 | 1977 | 148 | 27.428 | 156 | 1968 | 152 | 12.506 |
| 2004 | 11 | 214 | 1974 | 35 | 28.571 | 154 | 1969 | 27 | 12.975 |
