ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðsla um tillögur stjórnlagaráðs að frumvarpi til stjórnarskipunarlaga.
Frú forseti. Í fyrri ræðu minni ræddi ég nokkuð um þá spurningu hvað menn ættu við með hugtakinu þjóðareign og hver væri munurinn á þjóðareignarhugtakinu annars vegar og ríkiseignarhugtakinu eða opinberu eignarhaldi hins vegar. Ég er þeirrar skoðunar og vil árétta að það sé miklu hreinlegra og gifturíkara fyrir íslenska þjóð ef sú ákvörðun er tekin á annað borð að allar náttúruauðlindir sem ekki eru nú þegar í einkaeigu eigi að verða í eigu þjóðarinnar eins og orðað er, að það verði þá lögfest með þeim hætti að um sé að ræða opinbert eignarhald. Ég tel að það sé allt að því ófært að setja í stjórnarskrá lýðveldisins hugtakið þjóðareign jafnóskýrt og það hugtak er í eignarréttarlegu tilliti.
Frú forseti. Ég vil nota tíma minn í þessari ræðu til að tæpa rétt aðeins á þeirri spurningu hvað náttúruauðlind er nákvæmlega og hvernig menn skilgreina náttúruauðlindir. Kjósendum í landinu er ætlað að svara þessari spurningu, þ.e. hvort allar náttúruauðlindir eigi að vera í þjóðareign eins og það er orðað.
Það er ekki hægt með tæmandi hætti að telja upp náttúruauðlindir Íslands. Af hverju ekki? Við skulum vona, frú forseti, að það sé ekki svo að við höfum fundið allar þær auðlindir sem mögulegar eru til nýtingar hér á landi, að við eigum eftir að koma auga á fleiri auðlindir. En hvernig gerist það? Það gerist ekki með því að embættismenn eða opinberir starfsmenn setjist niður og grufli út í það, ef svo má að orði komast, hvað sé ný auðlind. Sagan og reynslan sýnir að það eru einstaklingar reknir áfram af ágóðahvöt sem leita nýrra auðlinda og gera þær verðmætar því að auðlind, frú forseti, hefur ekki verðmæti nema einstaklingar hafi fundið upp tækni sem gerir nýtingu hennar ábatasama, þ.e. kostnaðurinn við nýtinguna er lægri en sá ábati sem má hafa með því að selja þær afurðir sem búnar eru til á grundvelli þessarar auðlindar. Sá ferill frá því að auðlind er uppgötvuð og þar til búið er að finna aðferðir til að nýta hana með hagkvæmum hætti er bæði áhættusamur og oft tímafrekur og til að einstaklingar og fyrirtæki þeirra hætti fjármunum sínum þarf að vera mjög skýrt lagaumhverfi. Ef það á að vera niðurstaðan að allar auðlindir, líka þær sem ekki er búið að finna, eigi að vera í eigu ríkisins — ég tel að það sé nákvæmlega það sama reyndar og þjóðareign og tel það bara leikaraskap að tala um að þar sé munur á — þá erum við að senda ákveðin skilaboð, þá erum við að senda skilaboð til allra þeirra Íslendinga sem vilja leita að nýjum auðlindum og leiða til að nýta þær. Það sem menn finna er eign ríkisins.
Fyrir þjóð sem á allt sitt undir því að nýta auðlindir með skynsamlegum hætti tel ég að þetta sé ekki gifturíkt fyrirkomulag hvað varðar auðlindanýtingu, enda ef stjórnarskrár Evrópuríkja eru skoðaðar kemur í ljós að það er alger undantekning að kveðið sé á um það í stjórnarskrám ríkja að allar náttúruauðlindir séu í eigu ríkis eða þjóðar. Það er heilmikil lexía sem lesa má úr því og í þeim stjórnarskrám þar sem kveðið er á um einhvers konar þjóðareign er jafnframt útfærslan sú að það er ríkið sem í raun og veru fer með allan rétt og er skýrt kveðið á um það.
Ég tel, frú forseti, að efnahagsleg velmegun þjóðarinnar sé undir þegar kemur að því hvernig við orðum þessa hluti í stjórnarskrá. Við eigum svo mikið undir því, frú forseti, hvernig við nýtum auðlindirnar og þess vegna finnst mér sá hringlandi sem verið hefur í kringum þetta mál (Forseti hringir.) óþolandi.