Ferill 673. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
Þingskjal 1143 — 673. mál.
Frumvarp til laga
um breytingu á vopnalögum, nr. 16/1998, með síðari breytingum
(skoteldar, EES-reglur
, stórfelld brot).
(Lagt fyrir Alþingi á 144. löggjafarþingi 2014–2015.)
1. gr.
Í stað orðanna „flugelda, reyk- og hvellsprengjur og ýmiss konar skrautelda“ í 5. mgr. 1. gr. laganna kemur: hvers konar hluti sem innihalda efni eða efnablöndu, þ.e. annað sprengiefni en greinir í 4. mgr., sem getur sprungið og ætlað er, með íkveikju eða á annan hátt, að gefa frá sér hita, ljós, hljóð, lofttegund eða reyk með útvermnum, sjálfbærum efnaferlum.2. gr.
Í stað orðanna „sprengiefni eða skotelda“ í 1. mgr. 4. gr., 1. og 2. málsl. 1. mgr. 5. gr., 1. mgr. 6. gr., 1. mgr. 7. gr. og 1. mgr. 10. gr. laganna kemur: eða sprengiefni.3. gr.
Á eftir 5. gr. laganna kemur ný grein, 5. gr. a, svohljóðandi:Sá sem framleiðir, flytur inn, flytur út eða verslar með sprengiefni skal sjá til þess að sprengiefni, þ.m.t. smæstu einingar þess, sé sérstaklega auðkennt með einkvæðum auðkennum og að upplýsingar um sprengiefnið séu skráðar samkvæmt nánari fyrirmælum í reglugerð svo að rekja megi feril þess.
4. gr.
4. mgr. 7. gr. laganna fellur brott.5. gr.
Eftirfarandi breytingar verða á 9. gr. laganna:a. Í stað orðanna „sprengiefna og skotelda“ í 1. mgr. kemur: og sprengiefna.
b. Orðið „skoteldar“ í 2. mgr. fellur brott.
6. gr.
VI. kafli laganna, sem hefur fyrirsögnina Framleiðsla, inn- og útflutningur, verslun og meðferð skotelda, orðast svo:a. (32. gr.)
Enginn má flytja inn, flytja út eða versla með skotelda nema með leyfi lögreglustjóra. Áður en leyfi er veitt skal leita umsagnar Vinnueftirlits ríkisins og slökkviliðsstjóra.
Leyfi skv. 1. mgr. má veita þeim einstaklingi sem hefur verslunarleyfi, sérþekkingu á skoteldum eftir nánari reglum sem ráðherra setur og hefur til umráða fullnægjandi húsnæði til þess að geyma skotelda.
Enginn má framleiða skotelda nema með leyfi lögreglustjóra. Áður en leyfi er veitt skal leita umsagnar Vinnueftirlits ríkisins og slökkviliðsstjóra. Skilyrði fyrir því að fá leyfi til framleiðslu skotelda eru þau að viðkomandi:
a. hafi náð 20 ára aldri og hafi ekki verið sviptur sjálfræði,
b. hafi ekki gerst brotlegur við ákvæði almennra hegningarlaga, áfengislaga og laga um ávana- og fíkniefni,
c. hafi nægjanlega kunnáttu til þess að fara með skotelda, sé andlega heilbrigður og að öðru leyti hæfur til þess að fara með skotelda,
d. hafi hlotið faggildingu samkvæmt lögum um faggildingu o.fl.
Leyfi samkvæmt kafla þessum gilda í fimm ár. Ráðherra er heimilt að ákveða í reglugerð að leyfishafi skuli sækja námskeið og gangast undir próf áður en réttindi hans eru endurnýjuð.
Óheimilt er að veita lögaðila leyfi skv. 1. og 3. mgr. nema hann tilnefni einn starfsmann sinn sem fullnægir skilyrðum 2. mgr. eða eftir atvikum 3. mgr. til þess að annast framleiðslu, innflutning, útflutning eða verslun með skotelda. Skal hann hafa umsjón með daglegri starfsemi, svo og með geymslu og annarri meðferð skoteldanna. Telst hann ábyrgur fyrir meðferð og vörslu skoteldanna ásamt stjórnendum lögaðilans.
Í sérstökum tilvikum er heimilt að veita félagasamtökum leyfi til að selja skotelda í smásölu.
Um ábyrgð á framleiðslu skotelda fer samkvæmt lögum um skaðsemisábyrgð.
Sá sem framleiðir, flytur inn eða verslar með skotelda skal sjá til þess að skoteldavörur séu merktar með sýnilegum, læsilegum og óafmáanlegum hætti á íslensku. Vörur sem eru fluttar úr landi skal með sama hætti merkja á því tungumáli sem teljast verður opinbert tungumál í því landi þar sem varan er seld.
Framleiðendur og innflytjendur skotelda skulu halda skrá yfir framleidda og innflutta skotelda svo sem nánar er ákveðið í reglugerð. Skrárnar skal varðveita í 10 ár eftir að vara er sett á markað.
Sá sem framleiðir, flytur inn eða verslar með skotelda skal veita viðkomandi lögreglustjóra, hvenær sem þess er óskað, aðgang að birgðabókhaldi og nákvæmar upplýsingar um framleiðsluna, seldar vörur og óseldar birgðir. Þá getur lögreglustjóri, hvenær sem er og án sérstakrar heimildar, krafist þess að fá aðgang að húsnæði þar sem framleiddir eru skoteldar eða birgðir af þeim geymdar.
Ekki þarf leyfi fyrir útflutningi skotelda ef þeir eru fluttir úr landi með skipum eða flugförum og skoteldarnir teljast nauðsynlegur búnaður skips eða flugfars.
b. (33. gr.)
Þeir sem fara með skotelda skulu ætíð gæta fyllstu varúðar. Einungis má selja, framleiða og markaðssetja skotelda sem uppfylla kröfur laga þessara og reglna sem settar eru samkvæmt þeim.
Framleiðendur skotelda skulu tryggja að þeir samrýmist þeim öryggiskröfum, m.a. um CE-samræmismerkingu, sem gerðar eru í reglugerð um skotelda o.fl. og einnig reglum sem settar eru í samevrópskum stöðlum og vísað er til í Stjórnartíðindum eða reglugerðum sem ráðherra er heimilt að setja samkvæmt lögum þessum. Ef framleiðandi skotelda er utan Evrópska efnahagssvæðisins er innflytjandi þeirra ábyrgur fyrir því að skoteldarnir uppfylli þessar kröfur í samræmi við gildandi lög og reglur sem kveða á um ábyrgð innflytjanda og dreifingaraðila á vöru.
Gerðarviðurkenning skotelda skal fara fram hjá tilkynntum aðila sem hefur rétt til að veita slíka viðurkenningu á grundvelli tilskipana, laga og reglugerða sem um hana gildir innan Evrópska efnahagssvæðisins.
Nú verður alvarlegt slys af völdum skotelda og skal þá bráðamóttaka sjúkrahúss þegar í stað tilkynna það til lögreglu og Neytendastofu.
Skylt er að tilkynna Neytendastofu þegar vart verður gallaðra skotelda í umferð. Neytendastofa sendir og tekur við Rapex-tilkynningum vegna innköllunar á skoteldum á Evrópska efnahagssvæðinu.
Öll sala á skoteldum til almennings er óheimil nema að fengnu söluleyfi og samþykki lögreglustjóra varðandi staðsetningu og aðstæður á sölustað. Hið sama gildir um aðrar starfsstöðvar, svo sem geymslur fyrir skotelda til styttri eða lengri tíma. Dreifingaraðilar bera ábyrgð og kostnað af förgun skotelda eftir síðasta söludag eða vegna ákvörðunar um að skoteldar séu teknir af markaði.
c. (33. gr. a.)
Neytendastofa fer með markaðseftirlit með skoteldum í samræmi við ákvæði laga þessara og reglna settra samkvæmt þeim.
Neytendastofa annast eftirlit með því að farið sé að ákvæðum 33. gr.
Um skyldur framleiðanda og dreifingaraðila, þ.m.t. skyldur til að tilkynna tafarlaust um innköllun vöru af markaði, eftirlit og málsmeðferð, fer að öðru leyti eftir lögum um öryggi vöru og opinbera markaðsgæslu, svo og lögum um skaðsemisábyrgð, eftir því sem við getur átt.
Ákvörðunum Neytendastofu sem teknar eru á grundvelli laga þessara verður skotið til áfrýjunarnefndar neytendamála sem starfar á grundvelli 4. gr. laga um Neytendastofu, nr. 62/2005. Ákvörðun Neytendastofu verður ekki borin undir dómstóla fyrr en úrskurður nefndarinnar liggur fyrir.
Nú unir aðili ekki úrskurði áfrýjunarnefndar og getur hann þá höfðað mál til ógildingar fyrir dómstólum. Höfða skal mál innan sex mánaða frá því að aðili fékk vitneskju um úrskurð áfrýjunarnefndarinnar. Málshöfðun frestar ekki gildistöku úrskurðar nefndarinnar né heimild til aðfarar.
d. (33. gr. b.)
Ráðherra setur í reglugerð nánari ákvæði um eftirtalin atriði að fenginni umsögn Mannvirkjastofnunar, Neytendastofu og Vinnueftirlits ríkisins:
a. réttindi og skyldur innflytjanda, útflytjanda og dreifingaraðila samkvæmt kafla þessum,
b. skilyrði fyrir leyfisveitingu og flokkun réttinda,
c. námskeið í meðferð og notkun skotelda,
d. sölu og meðferð skotelda, þar á meðal um aldurstakmörk og bann við skoteldum sem teljast skaðlegir,
e. framleiðslu skotelda og búnað framleiðslu- og geymsluhúsnæðis, svo og nauðsynlegar öryggisreglur,
f. hve mikið af skoteldum framleiðanda, innflytjanda og seljanda efnis er heimilt að hafa í umráðum sínum á hverjum tíma,
g. húsnæði fyrir sölu skotelda.
7. gr.
Eftirfarandi breytingar verða á 36. gr. laganna:a. Við 1. mgr. bætast tveir nýir málsliðir, svohljóðandi: Stórfelld brot eða margítrekuð varða fangelsi allt að 6 árum. Með stórfelldu broti er m.a. átt við brot sem er framið í sambandi við atvinnustarfsemi eða varðar mörg eða sérstaklega hættuleg vopn, efni eða tæki eða mikið magn sprengiefnis eða skotelda, enn fremur ef hætta eða tjón hefur hlotist af broti.
b. Á eftir 1. mgr. kemur ný málsgrein, svohljóðandi:
Gera má lögaðila sekt samkvæmt reglum II. kafla A almennra hegningarlaga fyrir brot gegn lögum þessum og reglum sem settar eru samkvæmt þeim.
8. gr.
Á eftir 38. gr. laganna kemur ný grein, ásamt fyrirsögn, svohljóðandi, og breytist röð annarra greina samkvæmt því:Innleiðing.
9. gr.
Við lögin bætist nýtt ákvæði til bráðabirgða, svohljóðandi:Framleiðendur og innflytjendur skv. 2. og 3. mgr. 33. gr. um CE-samræmismerkingu og gerðarviðurkenningu skulu hafa lagað sig að reglunum eigi síðar en 15. janúar 2016. Ákvæði þetta gildir ekki um skotelda sem eru framleiddir hér á landi.
Óheimilt er að selja skotelda sem fluttir hafa verið inn fyrir 1. janúar 2015 og uppfylla ekki skilyrði 2. mgr. 33. gr. um CE-samræmismerkingu til landa innan Evrópska efnahagssvæðisins.
10. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Frumvarp þetta er samið í innanríkisráðuneytinu. Ákvæði þess byggjast á tilskipunum Evrópuþingsins og ráðsins 2007/23/EB frá 23. maí 2007 um að setja á markað flugeldavörur og tilskipun framkvæmdastjórnarinnar 2008/43/EB frá 4. apríl 2008 um að koma á, samkvæmt tilskipun ráðsins 93/15/EBE, kerfi til að auðkenna og rekja sprengiefni til almennra nota, eins og þær voru teknar upp í samninginn um Evrópska efnahagssvæðið með ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 119/2010 frá 10. nóvember 2010, um breytingu á II. viðauka við EES-samninginn frá 2. maí 1992. Þá var tekið mið af athugasemdum Neytendastofu við þinglega meðferð frumvarps um vopn, sprengiefni og skotelda sem lagt var fram á 141. löggjafarþingi (183. mál) en náði ekki fram að ganga.
II. Tilefni og nauðsyn lagasetningar.
Tilefni lagasetningar þessarar er innleiðing tilskipana Evrópusambandsins sem hafa verið teknar upp í samninginn um Evrópska efnahagssvæðið.
Lengi hefur staðið til að innleiða tilskipanir Evrópuþingsins og ráðsins 2007/23/EB frá 23. maí 2007 um að setja á markað flugeldavörur og tilskipun framkvæmdastjórnarinnar 2008/43/EB frá 4. apríl 2008 um að koma á, samkvæmt tilskipun ráðsins 93/15/EBE, kerfi til að auðkenna og rekja sprengiefni til almennra nota. Tilskipanirnar voru teknar upp í samninginn um Evrópska efnahagssvæðið með ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 119/2010 frá 10. nóvember 2010, um breytingu á II. viðauka við EES-samninginn frá 2. maí 1992. Þar sem til stóð að leggja fram heildarendurskoðun á vopnalögum hefur innleiðingin dregist úr hófi fram. Skoðað hefur verið hvort hægt væri að innleiða tilskipanirnar með setningu reglugerðar en það var metið svo að rétt væri að innleiða þær með lögum þar sem tilskipanirnar leggja talsverða ábyrgð á framleiðendur og innflytjendur skotelda og sprengiefna.
III. Meginefni frumvarpsins.
Með frumvarpinu er lagt til að innleiddar verði tvær Evróputilskipanir, annars vegar tilskipun 2007/23/EB frá 23. maí 2007 um að setja á markað flugeldavörur og hins vegar tilskipun framkvæmdastjórnarinnar 2008/43/EB frá 4. apríl 2008 um að koma á, samkvæmt tilskipun ráðsins 93/15/EBE, kerfi til að auðkenna og rekja sprengiefni til almennra nota. Eins og fram hefur komið voru tilskipanirnar teknar upp í samninginn um Evrópska efnahagssvæðið með ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 119/2010 frá 10. nóvember 2010 um breytingu á II. viðauka við EES-samninginn frá 2. maí 1992.
Með tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2007/23/EB frá 23. maí 2007 um að setja á markað flugeldavörur eru settir öryggisstaðlar sem skoteldar verða að uppfylla til þess að verða settir á markað. Ákvæði tilskipunarinnar gilda um hefðbundna skotelda, sem og sviðsskotelda og aðra hluti sem springa, svo sem gashylki sem skjóta út líknarbelgjum og strekkja á öryggisbeltum í ökutækjum þegar óhapp verður.
Í tilskipuninni er kveðið á um að Evrópusambandinu sé heimilt að gefa út sameiginlega staðla, grunnkröfur um öryggi, sem skoteldar sem settir eru á markað í ríkjunum verða að uppfylla. Jafnframt er kveðið á um að allir skoteldar verði að vera CE-samræmismerktir til staðfestingar á að varan uppfylli grunnkröfur þeirra Evróputilskipana sem um hana gilda og að við mat á samræmi hafi verið beitt þeim aðgerðum sem tilteknar eru í viðkomandi tilskipunum. Markmiðið með tilskipuninni er að koma á frjálsum flutningum á flugeldavörum á innri markaðinum og jafnframt að tryggja öfluga heilsuvernd manna og almannaöryggi og vernd og öryggi neytenda sem og að taka tillit til umhverfisverndar. Þá er mælt fyrir um hlutlæga ábyrgð innflytjenda í vissum tilvikum. Þá kemur fram í tilskipuninni að framleiðendur skuli tryggja að flugeldar samrýmist tilteknum öryggiskröfum sem mælt er fyrir um í viðauka I við tilskipunina. Þá er tiltekið að ef framleiðandi hafi ekki aðsetur innan Evrópusambandsins skuli innflytjandi skoteldanna tryggja að framleiðandi þeirra hafi uppfyllt skyldur sínar samkvæmt tilskipuninni eða taka sjálfur á sig þær skyldur sem þar er kveðið á um. Þá er kveðið á um markaðseftirlit, merkingar flugelda o.fl.
Í frumvarpinu er lagt til að sett verði ákvæði um CE-samræmismerkingu, ábyrgðir framleiðanda og innflytjanda, gerðarviðurkenningu og markaðseftirlit. Rétt þykir að fjallað sé um CE-samræmismerkingu í lögum þar sem vel flestir skoteldar sem fluttir eru inn til landsins koma frá Kína en samkvæmt tilskipuninni skulu innflytjendur bera ábyrgð á að skoteldarnir séu framleiddir í samræmi við reglur tilskipunarinnar og því íþyngjandi fyrir innflytjendur. Þá er nauðsynlegt að ábyrgðarákvæði séu í lögum en ekki reglugerð þar sem ábyrgð innflytjenda, þegar framleiðandi er utan Evrópska efnahagssvæðisins, er mikil. Ljóst er að vel flest ákvæði tilskipunarinnar verða að fullu innleidd með reglugerð. Nánar verður fjallað um efni einstakra greina í athugasemdum við einstakar greinar.
Í tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2008/43/EB um að koma á, samkvæmt tilskipun ráðsins 93/15/EBE, kerfi til að auðkenna og rekja sprengiefni til almennra nota er komið á fót samræmdu kerfi að því er varðar rekjanleika sprengiefna til almennra nota. Mikilvægt er að sprengiefni sé auðkennanlegt ef halda á nákvæmar og fullnægjandi skrár yfir sprengiefni á öllum stigum aðfangakeðjunnar. Þannig þarf að vera hægt að auðkenna og rekja sprengiefni frá framleiðslustað og fyrstu setningu á markað til endanlegs notanda og endanlegrar notkunar með það í huga að hindra misnotkun og þjófnað og að aðstoða lögregluyfirvöld við að rekja uppruna týndra eða stolinna sprengiefna. Ljóst er að þetta getur ekki átt við sprengiefni sem er óinnpakkað eða í dælubíl til beinnar losunar í sprengiholuna eða sprengiefni sem framleitt er á sprengistaðnum og er hlaðið um leið og það hefur verið framleitt enda gildir tilskipunin ekki um sprengiefni sem þessi. Í tilskipuninni er kveðið á um það að framleiðendur, innflytjendur og þeir sem versla með sprengiefni skuli auðkenna það þannig að það sé rekjanlegt til framleiðanda í samræmi við það sem kemur fram í viðauka við tilskipunina. Þetta er gert til að auðvelda rekjanleika sprengiefnisins.
Í frumvarpinu er lagt til að sá sem framleiðir, flytur inn eða verslar með sprengiefni skuli sjá til þess að sprengiefni, þ.m.t. smæstu einingar þess, sé sérstaklega auðkennt með einkvæðum auðkennum og að upplýsingar um sprengiefnið séu skráðar samkvæmt nánari fyrirmælum í reglugerð.
Þá er í frumvarpinu lagt til að ný skilgreining á skoteldum verði lögfest í samræmi við tilskipun 2007/23/EB og að gerður verði greinarmunur á stórfelldu broti gegn lögunum og öðrum brotum. Ástæða þessa er sú að gerð er krafa í tilskipun 2007/23/EB um að setja á markað flugeldavörur að viðurlög séu í réttu hlutfalli við brotið. Loks er lagt til að öll ákvæði er varða skotelda sé að finna á einum stað í lögunum en ekki á víð og dreif eins og nú er. Er þetta gert til að auðvelda framsetningu lagatexta við innleiðingu tilskipunar 2007/23/EB. Nánar verður fjallað um ákvæðin í athugasemdum við einstakar greinar.
IV. Samræmi við stjórnarskrá og alþjóðlegar skuldbindingar.
Megintilgangur frumvarpsins er að innleiða tvær tilskipanir Evrópuþingsins og ráðsins svo sem áður hefur komið fram.
V. Samráð og mat á áhrifum.
Frumvarp þetta varðar fyrst og fremst innflytjendur og söluaðila skotelda. Þá varðar frumvarpið lögregluyfirvöld og Neytendastofu.
Frumvarpið á að stuðla að auknu almannaöryggi og auka neytendavernd í tengslum við skotelda. Frumvarpið mun hafa áhrif á stöðu innflutningsaðila skotelda þar sem þeir þurfa að bera aukna ábyrgð sé framleiðandi skoteldanna utan Evrópska efnahagssvæðisins. Þeir skoteldar sem fluttir eru inn til landsins eru flestir framleiddir í Kína. Mörg önnur Evrópulönd kaupa skotelda frá Kína og því hafa mörg framleiðslufyrirtæki skotelda í Kína lagað sig að reglum Evrópusambandsins.
Frumvarp þetta var sent til ríkislögreglustjóra, lögreglustjórans á höfuðborgarsvæðinu og Neytendastofu áður en það var sett í almenna umsögn á vef ráðuneytisins 7. október sl. og frestur til að skila inn athugasemdum var til 17. október sl.
Umsagnir bárust frá 11 aðilum. Þegar frumvarpið var sett í umsögn á vef ráðuneytisins varðaði það einnig aðrar breytingar á gildandi vopnalögum sem nú hafa verið felldar út. Ekki þykir ástæða til að rekja efni umsagna eða viðbrögð við þeim þar sem þær vörðuðu ekki skotelda né sprengiefni.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Með ákvæðinu er lögð til ný skilgreining á hugtakinu „skoteldar“ í samræmi við skilgreiningu á flugeldavörum í tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2007/23/EB um að setja á markað flugeldavörur. Í stað þess að með skoteldum sé átt við flugelda, reyk- og hvellsprengjur og ýmiss konar skrautelda svo sem gert er í gildandi lögum er lagt til að með skoteldum sé átt við hvers konar hluti sem innihalda efni eða efnablöndu sem getur sprungið og ætlað er, með íkveikju eða á annan hátt, að gefa frá sér hita, ljós, hljóð, lofttegund eða reyk með útvermnum, sjálfbærum efnaferlum. Nýja skilgreiningin er fræðilegri og ítarlegri en sú eldri og í betra samræmi við sambærilega skilgreiningu í framangreindri tilskipun. Þannig er miðað við að um efni eða efnablöndu sé að ræða sem gefur frá sér orku, þ.e. sé útvermið, en taki ekki til sín orku þegar efnaferlinu er komið af stað með íkveikju, t.d. þegar tendrað er á kveikiþræði á skoteldi eða með öðrum hætti, t.d. við högg svo að dæmi sé tekið. Efnaferlið sem fer af stað gengur síðan sjálfkrafa til enda og gefur frá sér hita, ljós, hljóð (hvell o.fl.), lofttegund eða reyk. Ákvæðið þarfnast ekki frekari skýringa.
Um 2. og 5. gr.
Samkvæmt frumvarpi þessu er lagt til að ákvæði um meðferð skotelda verði að finna í VI. kafla laganna og því eðlilegt að fella orðið skoteldar brott víða í lögunum.
Um 3. gr.
Í frumvarpinu er lagt til, í samræmi við tilskipun 2008/43/EB, að sá sem framleiðir, flytur inn, flytur út eða verslar með sprengiefni skuli sjá til þess að sprengiefni, þ.m.t. smæstu einingar þess, sé sérstaklega auðkennt með einkvæðum auðkennum og að upplýsingar um sprengiefnið séu skráðar samkvæmt nánari fyrirmælum í reglugerð svo að rekja megi feril þess. Auðkenni er skýrt í viðauka við tilskipun 2008/43/EB. Að öðru leyti vísast til umfjöllunar í III. kafla almennra athugasemda um meginefni frumvarpsins.
Um 4. gr.
Lagt er til að málsgreinin verði flutt í VI. kafla og þarfnast það ekki frekari skýringa.
Um 6. gr.
Um a-lið (32. gr.). Ákvæðin koma í stað ákvæða sem finna má í VI. kafla gildandi laga og ákvæða sem eru á víð og dreif í lögunum. Rétt þykir, til að auðvelda framsetningu í lagatextanum vegna innleiðingar á tilskipun 2007/23/EB, að leggja til að ákvæði um skotelda verði færð í einn kafla í lögunum. Þá er breytingin til þess fallin að auka skýrleika laganna. Nauðsynlegt er að ákvæði um skotelda séu skýr, enda geta reglur á þessu sviði varðað verulega fjárhagslega hagsmuni annars vegar og einnig er hins að gæta að öll meðferð skotelda í umtalsverðu magni getur varðað almannaheill. Ekki er gerð nein breyting t.d. á skilyrðum fyrir leyfi. Þó er fallið frá því að framleiðandi skotelda þurfi að hafa skotvopnaleyfi líkt og gerð er krafa um í dag. Hins vegar er lagt til að framleiðendur þurfi að uppfylla sömu skilyrði og áður, þ.e. sömu skilyrði og gerð eru vegna skotvopnaleyfis. Þannig er ekki um neina teljandi breytingu að ræða fyrir leyfishafa. Einstakar málsgreinar þarfnast annars ekki sérstakra skýringa að öðru leyti en því að gerður er greinarmunur á framleiðanda skotelda annars vegar og inn- og útflytjanda og söluaðila skotelda hins vegar og gerð er krafa um merkingar skotelda og er það gert vegna tilskipunar 2007/23/EB sem lagt er til að innleidd verði með frumvarpi þessu. Þá er lagt til að framleiðendur og innflytjendur skotelda skuli halda skrá yfir framleidda og innflutta skotelda svo sem nánar verður ákveðið í reglugerð. Skrár þessa skal varðveita í 10 ár frá því að skoteldur er settur á markað. Tillaga þessi er tilkomin til að tryggja rekjanleika skotelda, sbr. framkvæmdartilskipun framkvæmdastjórnarinnar 2014/58/ESB.
Um b–d-lið (33. gr. – 33. gr. b). Í ákvæðunum er lögð sú skylda á framleiðendur skotelda að skoteldar samrýmist þeim öryggiskröfum, m.a. um CE-samræmismerkingu, sem útfærðar verða nánar í reglugerð. Þá er innflytjandi ábyrgur fyrir því að skoteldarnir uppfylli þessar kröfur ef framleiðandi er utan Evrópska efnahagssvæðisins. Eru ákvæðin til þess fallin að tryggja betur neytendavernd og auka öryggi skotelda.
Lagt er til að gerðarviðurkenning fari fram hjá tilkynntum aðila sem hefur rétt til að veita slíka viðurkenningu á grundvelli tilskipana, laga og reglna sem um slíka viðurkenningu gildir innan Evrópska efnahagssvæðisins. Miklar skyldur eru lagðar á þann aðila sem framkvæmir gerðarviðurkenningu á skoteldum og ábyrgð er mikil. Engin framleiðsla er á skoteldum hér á landi eins og nú er en þeim mun meira flutt inn af skoteldum, aðallega frá aðilum utan Evrópska efnahagssvæðisins.
Þá er lagt til að skylt verði að tilkynna Neytendastofu þegar vart verður gallaðra skotelda í umferð og að Neytendastofa sendi og taki við Rapex-tilkynningum vegna innköllunar á skoteldum á Evrópska efnahagssvæðinu. Rapex er í raun tilkynningakerfi framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins um hættulegar vörur á markaði. Neytendastofa hefur aðgang að kerfinu og sér um að setja inn tilkynningar í kerfið og taka við tilkynningum úr kerfinu.
Lagt er til að Neytendastofa fari með markaðseftirlit með skoteldum. Neytendastofa vinnur nú þegar að flestum þeim markaðseftirlitsverkefnum sem kveðið er á um í tilskipunum sem í gildi eru í Evrópusambandinu og teknar hafa verið upp í samninginn um Evrópska efnahagssvæðið. Eðlilegt er að nýta sérhæfingu stofunnar að þessu leyti og mundi markaðseftirlit með skoteldum geta fallið vel að kjarnastarfsemi Neytendastofu á sviði markaðseftirlits og öryggis vöru.
Við samningu ákvæðanna var höfð hliðsjón af tilskipun 2007/23/EB um að setja á markað flugeldavörur en sú tilskipun hefur verið tekin upp í samninginn um Evrópska efnahagssvæðið.
Þá skal þess getið að gert er ráð fyrir því að aldurslágmark þeirra sem með skotelda fara verði bundið við gerð skoteldanna og ákveðið í reglugerð.
Um 7. gr.
Sú breyting er lögð til á 36. gr. laganna að refsimörk verði hækkuð í sex ár þegar um stórfelld eða margítrekuð brot er að ræða. Brot sem varða skotvopn, sprengiefni eða skotelda geta varðað mikla hagsmuni og margra. Þykir vera rétt að þyngja refsingar fyrir stórfelld brot. Skilgreiningin á stórfelldu broti er ekki tæmandi heldur einungis sett hér til leiðbeiningar. Nauðsynlegt er að gera framangreinda breytingu á refsiákvæði vopnalaga í ljósi kröfu sem fram kemur í tilskipun 2007/23/EB um að viðurlög skuli vera í réttu hlutfalli við brot. Þar af leiðandi er nauðsynlegt að gera greinarmun á broti á lögunum og stórfelldu eða margítrekuðu broti enda geta brot á vopnalögum varðar mikla hagsmuni.
Í 2. mgr. er það nýmæli sett að brot lögaðila gegn lögunum geti varðað ábyrgð samkvæmt reglum II. kafla A í almennum hegningarlögum. Ætla má að helst reyni á þetta ákvæði í sambandi við framleiðslu og meðferð sprengiefnis og skotelda en refsing getur hér ekki farið fram úr fésekt. Með þessu er komið til móts við viðurlagaákvæði tilskipunar 2007/23/EB. Að öðru leyti þarfnast ákvæðið ekki skýringar.
Um 8. gr.
Greinin þarfnast ekki skýringa.
Um 9. gr.
Í 1. mgr. er framleiðendum og innflytjendum veitt svigrúm til að laga sig að breyttum kröfum um CE-samræmismerkingar skotelda til 15. janúar 2016. Eftir 15. janúar 2016 skulu allir skoteldar vera CE-merktir hér á landi. Reglur tilskipunar Evrópuþingsins og ráðsins 2007/23/EB um að setja á markað flugeldavörur tóku gildi í júlí 2010 að því er varðar skotelda í flokki I–III og tóku gildi í júlí 2013 er varðar skotelda í flokki IV. Eðlilegt er og sanngjarnt að veita innflytjendum hér á landi svigrúm til ársins 2016 til að bregðast við þessari breytingu. Benda má á að Evrópusambandið veitti löndum sambandsins 3–5 ár til að laga sig að tilskipuninni. Rétt er þó að geta þess að flestir innflutningsaðilar hafa haft vitneskju um tilskipun þessa og hafa sumir innflutningsaðilar þegar hafið aðlögun að henni. Flestir þeir skoteldar sem fluttir eru inn til Íslands eru framleiddir í Kína. Sömu framleiðendur framleiða einnig fyrir stóra innflytjendur víðs vegar í Evrópu og því er það kappsmál hjá þeim að uppfylla skilyrðið um CE-samræmismerkinguna. Engir skoteldar eru framleiddir hér á landi eins og er. Gera verður þá kröfu til lögaðila sem hefur framleiðslu á skoteldum hér á landi að hann uppfylli strax skilyrði laganna og því er það tekið fram að undanþága sem fram kemur í 1. mgr. gildi ekki um þá skotelda. Þeir verða því að vera CE-merktir og uppfylla skilyrði laganna í hvívetna.
Þrátt fyrir að heimilt verði að flytja inn og selja skotelda sem ekki eru CE-merktir fram til 15. janúar 2016 er ekki heimilt að flytja þá aftur úr landi til annarra landa innan Evrópska efnahagssvæðisins. Ákvæðið skýrir sig sjálft.
Um 10. gr.
Greinin þarfnast ekki skýringa.
Fylgiskjal.
Fjármála- og efnahagsráðuneyti,
skrifstofa opinberra fjármála:
Umsögn um frumvarp til laga um breytingu á vopnalögum, nr. 16/1998, með síðari breytingum (skoteldar, EES-reglur, stórfelld brot).
Verði frumvarpið að lögum er gert ráð fyrir að Neytendastofa muni taka að sér markaðseftirlit með skoteldum sem kann að verða lítið eitt umfangsmeira en það sem nú fer fram eða sem svarar til allt að þriggja mannmánaða í vinnu á ári. Er því talið að lögfesting frumvarpsins hafi ekki teljandi áhrif á útgjöld ríkissjóðs og að sá kostnaður rúmist innan núverandi fjárheimilda Neytendastofu.
