Ferill 701. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.
144. löggjafarþing 2014–2015.
Þingskjal 1408 — 701. mál.
2. umræða.
Nefndarálit
um frumvarp til laga um breytingu á höfundalögum, nr. 73/1972,
með síðari breytingum (lenging verndartíma hljóðrita).
Frá meiri hluta allsherjar- og menntamálanefndar.
Nefndin hefur fjallað um málið og fengið á sinn fund Agnesi Guðjónsdóttur, Jón Vilberg Guðjónsson og Þorgeir Ólafsson frá mennta- og menningarmálaráðuneytinu, Rán Tryggvadóttur frá höfundaréttarnefnd, Erlu S. Árnadóttur og Tómas Þorláksson frá Höfundaréttarfélagi Íslands, Guðrúnu Björgu Bjarnadóttur frá STEF, Ólöfu Pálsdóttur og Hörpu Fönn Sigurjónsdóttur frá Myndstefi, Smára McCarthy frá IMMI, Katrínu Dóru Þorsteinsdóttur frá Samtökum iðnaðarins og Berglindi Ósk Bergsdóttur frá Félagi um stafrænt frelsi á Íslandi. Umsagnir bárust frá Birni Leví Gunnarssyni, Félagi íslenskra hljómlistarmanna, Höfundaréttarfélagi Íslands, höfundaréttarnefnd, Kristínu Amalíu Atladóttur, Sambandi flytjenda og hljómplötuframleiðenda, Samtökum íslenskra kvikmyndaframleiðenda, IMMI, alþjóðlegri stofnun um upplýsinga- og tjáningarfrelsi, og Félagi um stafrænt frelsi á Íslandi.
Tilgangur frumvarpsins er að innleiða tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins 2011/77/ESB frá 27. september 2011 um breytingu á tilskipun 2006/116/EB um verndartíma höfundaréttar og tiltekinna skyldra réttinda, sem var tekin upp í XVII. viðauka um hugverkaréttindi við samninginn um Evrópska efnahagssvæðið með ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar nr. 94/2013. Samkvæmt 1. mgr. 2. gr. tilskipunarinnar bar að innleiða hana í aðildarríkjum Evrópusambandsins eigi síðar en 1. nóvember 2013 en EES/EFTA-ríkjunum var veittur frestur til 1. ágúst 2014 til að innleiða tilskipunina.
Í frumvarpinu er lagt til að útreikningur á verndartíma tónverka með texta verði samræmdur þannig að sömu reglur gildi um útreikning verndartíma fyrir þá tvo verkhluta sem um ræðir, þ.e. tónverkið og textann. Kveðið er á um lengdan verndartíma hljóðrita fyrir listflytjendur og lengist verndartími hljóðrita sem hafa verið gefin út eða gerð aðgengileg almenningi úr 50 árum í 70 ár, reiknað frá útgáfudegi eða þegar hljóðrit var gert aðgengilegt almenningi. Jafnframt er mælt fyrir um sambærilega lengingu verndartíma fyrir framleiðendur hljóðrita. Með hliðsjón af framlengingu verndartíma hljóðrita er gert ráð fyrir rétti listflytjenda til árlegrar viðbótarþóknunar á framlengdum verndartíma. Þá felur frumvarpið í sér ákvæði um uppsögn framsalssamnings.
Við meðferð frumvarpsins í nefndinni var rætt um tilefni og nauðsyn þess að kveða á um að verndartími tónverks með texta verði 70 ár frá dánarári þess höfundar sem lengur lifir, hvort sem það er tónskáld eða textahöfundur, að því gefnu að höfundaframlag hvors um sig hafi verið búið til fyrir tónverkið með texta. Meiri hlutinn undirstrikar að frumvarpið felur ekki í sér breytingu á verndartíma höfundaréttar, sem er nú 70 ár frá andlátsári höfundar, sbr. 43. gr. höfundalaga. Í ljósi þess að líta má á tónverk með texta sem tvenns konar sjálfstæð verk getur verndartíminn reiknast sjálfstætt fyrir hvort verk og getur hann verið mislangur eftir andlátsári tónhöfundar og textahöfundar. Nauðsynlegt er að kveða á um samræmdan verndartíma tónverks með texta innan EES-ríkjanna þar sem mismunandi framkvæmd að því er varðar útreikning verndartíma slíkra verka getur valdið vandkvæðum.
Á fundum nefndarinnar var einnig rætt um nauðsyn þess að lengja verndartíma hljóðrita. Rætt var almennt um rök með og á móti lengdum verndartíma höfundaréttar þar sem frumvarpið felur í sér lengdan verndartíma hljóðrita fyrir listflytjendur og framleiðendur. Fram komu sjónarmið um nauðsyn þess að verndartími stuðli að sköpun en að það gæti verið erfiðleikum bundið að afmarka lengd verndartíma með hliðsjón af því. Fram komu efasemdir um að auknar tekjur einstaklinga og jákvæð hagræn áhrif fylgdu lengingu verndartíma. Þá komu fram sjónarmið um að varhugavert væri að lengja verndartíma höfundaréttar í ljósi aðgengis almennings að verkum sem nytu ekki lengur verndar höfundaréttarins. Meiri hlutinn áréttar að frumvarpið kveður ekki á um lengingu verndartíma höfundaréttar, heldur annarra skyldra réttinda, þ.e. flutningsréttar og framleiðandaréttar. Markmiðið er m.a. að draga úr hættu á að listflytjendur á hljóðritum missi mikilvægan tekjustofn seint á starfsævi sinni og að hljóðrit séu notuð á þann hátt að vegið sé að listamannsheiðri þeirra. Hafa verður í huga að hljóðrit, þ.e. listflutningur, nýtur því sjálfstæðrar verndar, óháð þeirri vernd sem það verk sem flutt er kann að njóta að höfundarétti. Meiri hlutinn telur mikilvægt að umræða um lengingu verndartíma fari fram, þar sem umrætt réttarsvið er í mikilli þróun. Meiri hlutinn leggur hins vegar áherslu á nauðsyn þess að reglur um verndartíma séu samræmdar innan EES-ríkjanna.
Við meðferð málsins í nefndinni var bent á að íslenskum stjórnvöldum hefði borist formleg tilkynning frá Eftirlitsstofnun EFTA um ákvörðun, dags. 12. nóvember 2014, um að hafið væri tafamál vegna dráttar á innleiðingu tilskipunarinnar sem frumvarpið byggðist á í íslenskan rétt. Bent var á að mikilvægt væri að hraða meðferð málsins eftir því sem kostur væri þar sem frumvarpið fæli í sér mikla réttarbót fyrir höfunda, flytjendur og framleiðendur.
Meiri hlutinn leggur til að frumvarpið verði samþykkt óbreytt.
Guðbjartur Hannesson var fjarverandi við afgreiðslu málsins.
Alþingi, 9. júní 2015.
| Unnur Brá Konráðsdóttir, form. |
Jóhanna María Sigmundsdóttir, frsm. |
Páll Valur Björnsson. |
| Líneik Anna Sævarsdóttir. | Elsa Lára Arnardóttir. | Sigríður Á. Andersen. |
